XorasandaBəlx hakimi Nadir Məhəmməd xanın oğlu Əbdüləziz xanın ordusu ilə Səfəvi qoşunu arasında ən azı beş dəfə böyük toqquşma olmuşdu. Bu zaman Buxara hakimi həştərxanilər sülaləsinin dördüncü nümayəndəsi İmamqulu xan (1611-1642) idi. O, xan hakimiyyətin möhkəmləndirməyə müvəffəq olmuş və yerli əyanları özünə tabe edə bilmişdi. Bəlxin idarəsi isə 1611-ci ildən Nadir Məhəmməd xanın əlində idi. Özbəklərin əsas hücum hədəfi Herat şəhəri idi. Artıq 1631-ci ilin sonunda Əbdüləziz Buxara və Bəlx əmirlərinin köməyi ilə Heratın 6-7 kilometrliyindəki Quryan qalasına yaxınlaşır.
Bu dəfə Herat hakimi Həsən xan Şamlının vaxtında hərəkətə keçməsi ilə onların qarşısı alınmışdı və irəli gedə bilməmişdilər. Uğur qazana bilməyən Əbdüləziz xan öz dəstəsi ilə Cam tərəfdə hərəkət edir. Özbək ordusunun hərəkəti zamanı yerli əhaliyə çox böyük ziyan dəyir. Özbək xanlarının qarətləri elə bir həddə çatır ki, nəticədə yerli əhali onlara qarşı mübarizəyə qalxır .
1632-ci ildə Əbdüləziz iyirmi minlik ordusu ilə Murğab çayının sağ sahilindəki Maruçak qalasını mühasirəyə alır. Elə bu ildə əvvəl adı çəkilən Rüstəm Məhəmməd xan ordu ilə cənub-qərbdən Bəlx xanlığına soxuldu, ancaq sonra Bəlx əmirlərindən ehtiyat edərək Maruçak qalasına sığındı. Əbdüləziz qalaya yaxınlaşıb onu ələ keçirməyə cəhd göstərdi. Artıq bu dəfə mövcud vəziyyətdən narahat olan Şah hökuməti şəhər hakiminə kömək etməyi qərara alır. Şahın sərəncamı əsasında bura sipahsalar Rüstəm bəy və Kəlbəli bəy göndərilməli idi. Sonuncuya muzdla qoşun səfərbərliyə alıb qalanı qorumaq üçün beş min tümən pul verilmişdi. Ancaq səfərbərlik yubandı və qala müdafiəçiləri mərkəzdən yardım almadan qələbə çaldılar .
Əbdüləziz 1633-cü ildə Cam və 1634-cü ildə isə Fərah hərbi əməliyyatlarında uğur qazanmır. 1634 - 1635-ci ildə Məşhəd altında Məşhəd və Herat hakiminin ordusu birlikdə Əbdüləzizin özbək qoşununu ağır məğlubiyyətə uğratdı. Bu döyüşdə düşmən tərəfdən 3 min döyüşçü öldürüldü və Əbdüləzizin bütün xəzinəsi ələ keçirildi. Əbdüləzizin ələ keçirilmiş sərvəti saraya gətirildi və Rüstəm Məhəmməd xana verildi. Bu hadisə onu Şaha daha da yaxınlaşdırdı.
Xorasanın qərb mahallarının hakimləri təklikdə Əbdüləzizin basqınlarının qarşısını ala bilmirdilər və elə bu səbəbdən də özbəklər həmin məntəqələrə ciddi zərbə vururdular. Yalnız Məşhəd altında birləşmiş Xorasan ordusu ilə döyüşən Əbdüləzizin qoşunu çox böyük tələfata məruz qaldı və bu döyüşdən sonra bir müddət Xorasana hücum edə bilmədi .
Əbdüləziz xan 1681-ci ildə qardaşı Sübhanqulu xanın xeyrinə taxtdan əl çəkdi.
Ədəbiyyat
Алексеев А.К. Политическая история Тукай-Тимуридов: по материалам персидского исторического сочинения Бахр ал-асрар. Спб.: издательство Санкт-Петербургского университета, 2006.
История Узбекской ССР. Том 1. Ответственный редактор Я.Г.Гулямов. Ташкент, 1967.
История Узбекистана. Т.3. Т.,1993.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir.
Павлова И.К. Хроника времен Сефевидов (Сочинение Мухаммад-Масума Исфахани "Хуласат ас-сийар"), c. 83
Məhəmməd Məsum ibn Xacəgi İsfahani. Xülasət üs-siyər. Münxen Dövlət kitabxnası; Saltıkov-Şedrin adına PDUK, Dornun kataloqu, 303 (mikrofilm), v. 69 a
Məhəmməd Məsum ibn Xacəgi İsfahani. Xülasət üs-siyər. Münxen Dövlət kitabxnası; Saltıkov-Şedrin adına PDUK, Dornun kataloqu, 303 (mikrofilm), v. 75 a-b
Павлова И.К. Хроника времен Сефевидов (Сочинение Мухаммад-Масума Исфахани "Хуласат ас-сийар"), c. 84
əbdüləziz, 1614, 1683, buxara, xanlığının, hökmdarı, şəxsi, məlumatlardoğum, tarixi, 1614doğum, yeri, buxara, buxara, əmirliyivəfat, tarixi, 1683vəfat, yeri, məkkə, həbəşistan, əyaləti, osmanlı, imperiyası, mündəricat, həyatı, ədəbiyyat, istinadlar, həmçinin, . Ebduleziz xan 1614 1683 Buxara xanliginin hokmdari Ebduleziz xanSexsi melumatlarDogum tarixi 1614Dogum yeri Buxara Buxara emirliyiVefat tarixi 1683Vefat yeri Mekke Hebesistan eyaleti Osmanli imperiyasi Mundericat 1 Heyati 2 Edebiyyat 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxHeyati RedakteEbduleziz xan ibn Nadir Mehemmed xan bin Din Mehemmed xan 1614 cu ilde Buxara seherinde anadan olmusdu Hesterxaniler sulalesindendir 1630 1645 ci illerde Meymenenin hakimi 1645 1681 ci illerde butun Maveraunnehrin hokmdari olmusdu Ebduleziz xan Sefevilere ve Boyuk Mogollar imperiyasina qarsi muharibe etmisdi Xorasanda Belx hakimi Nadir Mehemmed xanin oglu Ebduleziz xanin ordusu ile Sefevi qosunu arasinda en azi bes defe boyuk toqqusma olmusdu Bu zaman Buxara hakimi hesterxaniler sulalesinin dorduncu numayendesi Imamqulu xan 1611 1642 idi O xan hakimiyyetin mohkemlendirmeye muveffeq olmus ve yerli eyanlari ozune tabe ede bilmisdi Belxin idaresi ise 1611 ci ilden Nadir Mehemmed xanin elinde idi Ozbeklerin esas hucum hedefi Herat seheri idi Artiq 1631 ci ilin sonunda Ebduleziz Buxara ve Belx emirlerinin komeyi ile Heratin 6 7 kilometrliyindeki Quryan qalasina yaxinlasir Bu defe Herat hakimi Hesen xan Samlinin vaxtinda herekete kecmesi ile onlarin qarsisi alinmisdi ve ireli gede bilmemisdiler Ugur qazana bilmeyen Ebduleziz xan oz destesi ile Cam terefde hereket edir Ozbek ordusunun hereketi zamani yerli ehaliye cox boyuk ziyan deyir Ozbek xanlarinin qaretleri ele bir hedde catir ki neticede yerli ehali onlara qarsi mubarizeye qalxir 1 1632 ci ilde Ebduleziz iyirmi minlik ordusu ile Murgab cayinin sag sahilindeki Marucak qalasini muhasireye alir Ele bu ilde evvel adi cekilen Rustem Mehemmed xan ordu ile cenub qerbden Belx xanligina soxuldu ancaq sonra Belx emirlerinden ehtiyat ederek Marucak qalasina sigindi Ebduleziz qalaya yaxinlasib onu ele kecirmeye cehd gosterdi Artiq bu defe movcud veziyyetden narahat olan Sah hokumeti seher hakimine komek etmeyi qerara alir Sahin serencami esasinda bura sipahsalar Rustem bey ve Kelbeli bey gonderilmeli idi Sonuncuya muzdla qosun seferberliye alib qalani qorumaq ucun bes min tumen pul verilmisdi Ancaq seferberlik yubandi ve qala mudafiecileri merkezden yardim almadan qelebe caldilar 2 Ebduleziz 1633 cu ilde Cam ve 1634 cu ilde ise Ferah herbi emeliyyatlarinda ugur qazanmir 1634 1635 ci ilde Meshed altinda Meshed ve Herat hakiminin ordusu birlikde Ebdulezizin ozbek qosununu agir meglubiyyete ugratdi Bu doyusde dusmen terefden 3 min doyuscu olduruldu ve Ebdulezizin butun xezinesi ele kecirildi Ebdulezizin ele kecirilmis serveti saraya getirildi ve Rustem Mehemmed xana verildi Bu hadise onu Saha daha da yaxinlasdirdi 3 Xorasanin qerb mahallarinin hakimleri teklikde Ebdulezizin basqinlarinin qarsisini ala bilmirdiler ve ele bu sebebden de ozbekler hemin menteqelere ciddi zerbe vururdular Yalniz Meshed altinda birlesmis Xorasan ordusu ile doyusen Ebdulezizin qosunu cox boyuk telefata meruz qaldi ve bu doyusden sonra bir muddet Xorasana hucum ede bilmedi 4 Ebduleziz xan 1645 ci ilde atasindan sonra xanliga yiyelendi Xanligi doneminde Semerqend hakimi Yalanqtus bahadur 1605 1656 boyuk hormete malik idi Xan defelerle atasinin dostu Boyuk Mogollar imperiyasinin hokmdari Sultan Sahcahana qarsi vurusmusdu Ebduleziz xan 1681 ci ilde qardasi Subhanqulu xanin xeyrine taxtdan el cekdi Edebiyyat RedakteAlekseev A K Politicheskaya istoriya Tukaj Timuridov po materialam persidskogo istoricheskogo sochineniya Bahr al asrar Spb izdatelstvo Sankt Peterburgskogo universiteta 2006 Istoriya Uzbekskoj SSR Tom 1 Otvetstvennyj redaktor Ya G Gulyamov Tashkent 1967 Istoriya Uzbekistana T 3 T 1993 Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Pavlova I K Hronika vremen Sefevidov Sochinenie Muhammad Masuma Isfahani Hulasat as sijar c 83 Mehemmed Mesum ibn Xacegi Isfahani Xulaset us siyer Munxen Dovlet kitabxnasi Saltikov Sedrin adina PDUK Dornun kataloqu 303 mikrofilm v 69 a Mehemmed Mesum ibn Xacegi Isfahani Xulaset us siyer Munxen Dovlet kitabxnasi Saltikov Sedrin adina PDUK Dornun kataloqu 303 mikrofilm v 75 a b Pavlova I K Hronika vremen Sefevidov Sochinenie Muhammad Masuma Isfahani Hulasat as sijar c 84Hemcinin bax RedakteBuxara xanligiMenbe https az wikipedia org w index php title Ebduleziz xan amp oldid 5490933, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
