Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
| Şərq fıstığı | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Şərq fıstığı | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Təbii yayılması
Yabanı halda Böyük və Kiçik Qafqazın orta və yuxarı dağ qurşaqlarında, Aralıq dənizi sahillərində yayılmışdır.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 50 m-ə qədər olan ağacdır. Gövdəsinin diametri 150 sm-ə çatır, qabığı bozumtul-kül rəngli, yaşlı nüsxələrində qabığı qəhvəyi rəngli və hamardır. Uzunömürlüdür, 500 ilə qədər yaşayır. Yarpaqları sadə, qalın və parlaqdır kənarları xırda mişardişli və ya dalğavaridir. Yarpaqların alt tərəfi seyrək tükcüklü, ellipsvari və ya yumurtavaridir. Çiçəkləməsi yarpaqların yaranması ilə birlikdə başlayır. Erkək çiçəkləri zoğun ucunda yerləşir, sırğavaridir. Dişi çiçəkləri yarpağın qoltuğunda yerləşir. Hər çiçəkdə 12 dişicik vardır. İqlim şəraitindən asılı olaraq aprel-may aylarında çiçəkləyir, meyvəsi sentyabr-oktyabr aylarında yetişir. Meyvəsi üçkünc, sivri uclu, qabırğavari, qalın qabıqlı, qəhvəyi rəngli, odunlaşan qərzəklə örtülü, qərzəyin üstü tikanvari çıxıntılardan ibarətdir. Hər qərzəkdə 2 və bəzən 1 ədəd toxum olur. Toxumla çoxaldılır, kəsildikdə kötükdən güclü pöhrə verərək bərpa olunur.
Ekologiyası
Orta və yuxarı dağ qurşaqlarında 600-1800 m. hündürlükdə, münbit torpaqlarda bitir. Kölgəyədavamlı, istisevəndir, gillicə torpaqlarda yaxşı bitir.
Azərbaycanda yayılması
Alazan-Əyriçay vadisində, İsmayıllı və Balakən rayonları ərazisində, 250-500 m yüksəkliklərdə təsadüf edilir. Talışın yüksək dağlıq hissəsində qarışıq meşələr yaradır. Zaqatala, Gəncə, Tovuz, Lənkəran, Qusar, Daşkəsən və s. meşə təsərrüfatlarında təbii halda yayılmışdır.
İstifadəsi:
Dağ kəndlərinin yaşıllaşdırılmasında və meşəsalmada dekorativ bitki kimi istifadə olunur. Fıstıq toxumunda 30-40% yüksək keyfiyyətli texniki yağ vardır.
Ədəbiyyat
Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. 2019-11-17 at the Wayback Machine T.S.Məmmədov
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Serq fistigiElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Serq fistigiBeynelxalq elmi adiFagus orientalis LipskySekil axtarisiNCBI 196626EOL 1143548Tebii yayilmasiYabani halda Boyuk ve Kicik Qafqazin orta ve yuxari dag qursaqlarinda Araliq denizi sahillerinde yayilmisdir Botaniki tesviriHundurluyu 50 m e qeder olan agacdir Govdesinin diametri 150 sm e catir qabigi bozumtul kul rengli yasli nusxelerinde qabigi qehveyi rengli ve hamardir Uzunomurludur 500 ile qeder yasayir Yarpaqlari sade qalin ve parlaqdir kenarlari xirda misardisli ve ya dalgavaridir Yarpaqlarin alt terefi seyrek tukcuklu ellipsvari ve ya yumurtavaridir Ciceklemesi yarpaqlarin yaranmasi ile birlikde baslayir Erkek cicekleri zogun ucunda yerlesir sirgavaridir Disi cicekleri yarpagin qoltugunda yerlesir Her cicekde 12 disicik vardir Iqlim seraitinden asili olaraq aprel may aylarinda cicekleyir meyvesi sentyabr oktyabr aylarinda yetisir Meyvesi uckunc sivri uclu qabirgavari qalin qabiqli qehveyi rengli odunlasan qerzekle ortulu qerzeyin ustu tikanvari cixintilardan ibaretdir Her qerzekde 2 ve bezen 1 eded toxum olur Toxumla coxaldilir kesildikde kotukden guclu pohre vererek berpa olunur EkologiyasiOrta ve yuxari dag qursaqlarinda 600 1800 m hundurlukde munbit torpaqlarda bitir Kolgeyedavamli istisevendir gillice torpaqlarda yaxsi bitir Azerbaycanda yayilmasiAlazan Eyricay vadisinde Ismayilli ve Balaken rayonlari erazisinde 250 500 m yuksekliklerde tesaduf edilir Talisin yuksek dagliq hissesinde qarisiq meseler yaradir Zaqatala Gence Tovuz Lenkeran Qusar Daskesen ve s mese teserrufatlarinda tebii halda yayilmisdir Istifadesi Dag kendlerinin yasillasdirilmasinda ve mesesalmada dekorativ bitki kimi istifade olunur Fistiq toxumunda 30 40 yuksek keyfiyyetli texniki yag vardir EdebiyyatAzerbaycan Dendroflorasi III cild Baki Elm 2016 400 seh 2019 11 17 at the Wayback Machine T S Memmedov