fbpx
Wikipedia

Şərq fıstığı

Şərq fıstığı

Şərq fıstığı
Elmi təsnifat
Aləmi: Bitkilər
Fəsilə: Fıstıqkimilər
Cins: Fıstıq cinsi
Növ: Fagus orientalis Lipsky
Elmi adı
Fagus orientalis Lipsky

Təbii yayılması

Yabanı halda Böyük və Kiçik Qafqazın orta və yuxarı dağ qurşaqlarında, Aralıq dənizi sahillərində yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 50 m-ə qədər olan ağacdır. Gövdəsinin diametri 150 sm-ə çatır, qabığı bozumtul-kül rəngli, yaşlı nüsxələrində qabığı qəhvəyi rəngli və hamardır. Uzunömürlüdür, 500 ilə qədər yaşayır. Yarpaqları sadə, qalın və parlaqdır kənarları xırda mişardişli və ya dalğavaridir. Yarpaqların alt tərəfi seyrək tükcüklü, ellipsvari və ya yumurtavaridir. Çiçəkləməsi yarpaqların yaranması ilə birlikdə başlayır. Erkək çiçəkləri zoğun ucunda yerləşir, sırğavaridir. Dişi çiçəkləri yarpağın qoltuğunda yerləşir. Hər çiçəkdə 12 dişicik vardır. İqlim şəraitindən asılı olaraq aprel-may aylarında çiçəkləyir, meyvəsi sentyabr-oktyabr aylarında yetişir. Meyvəsi üçkünc, sivri uclu, qabırğavari, qalın qabıqlı, qəhvəyi rəngli, odunlaşan qərzəklə örtülü, qərzəyin üstü tikanvari çıxıntılardan ibarətdir. Hər qərzəkdə 2 və bəzən 1 ədəd toxum olur. Toxumla çoxaldılır, kəsildikdə kötükdən güclü pöhrə verərək bərpa olunur.

Ekologiyası

Orta və yuxarı dağ qurşaqlarında 600-1800 m. hündürlükdə, münbit torpaqlarda bitir. Kölgəyədavamlı, istisevəndir, gillicə torpaqlarda yaxşı bitir.

Azərbaycanda yayılması

Alazan-Əyriçay vadisində, İsmayıllı və Balakən rayonları ərazisində, 250-500 m yüksəkliklərdə təsadüf edilir. Talışın yüksək dağlıq hissəsində qarışıq meşələr yaradır. Zaqatala, Gəncə, Tovuz, Lənkəran, Qusar, Daşkəsən və s. meşə təsərrüfatlarında təbii halda yayılmışdır.

İstifadəsi:

Dağ kəndlərinin yaşıllaşdırılmasında və meşəsalmada dekorativ bitki kimi istifadə olunur. Fıstıq toxumunda 30-40% yüksək keyfiyyətli texniki yağ vardır.

Ədəbiyyat

Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. 2019-11-17 at the Wayback Machine T.S.Məmmədov


şərq, fıstığı, elmi, təsnifataləmi, bitkilərfəsilə, fıstıqkimilərcins, fıstıq, cinsinöv, fagus, orientalis, lipskyelmi, adıfagus, orientalis, lipskyvikinnövlərdətəsnifatvikianbardaaxtarütms, ncbi, mündəricat, təbii, yayılması, botaniki, təsviri, ekologiyası, a. Serq fistigiSerq fistigiElmi tesnifatAlemi BitkilerFesile FistiqkimilerCins Fistiq cinsiNov Fagus orientalis LipskyElmi adiFagus orientalis LipskyVikinnovlerdetesnifatVikianbardaaxtarUTMS 1 NCBI 1 Mundericat 1 Tebii yayilmasi 2 Botaniki tesviri 3 Ekologiyasi 4 Azerbaycanda yayilmasi 5 Istifadesi 6 EdebiyyatTebii yayilmasi RedakteYabani halda Boyuk ve Kicik Qafqazin orta ve yuxari dag qursaqlarinda Araliq denizi sahillerinde yayilmisdir Botaniki tesviri RedakteHundurluyu 50 m e qeder olan agacdir Govdesinin diametri 150 sm e catir qabigi bozumtul kul rengli yasli nusxelerinde qabigi qehveyi rengli ve hamardir Uzunomurludur 500 ile qeder yasayir Yarpaqlari sade qalin ve parlaqdir kenarlari xirda misardisli ve ya dalgavaridir Yarpaqlarin alt terefi seyrek tukcuklu ellipsvari ve ya yumurtavaridir Ciceklemesi yarpaqlarin yaranmasi ile birlikde baslayir Erkek cicekleri zogun ucunda yerlesir sirgavaridir Disi cicekleri yarpagin qoltugunda yerlesir Her cicekde 12 disicik vardir Iqlim seraitinden asili olaraq aprel may aylarinda cicekleyir meyvesi sentyabr oktyabr aylarinda yetisir Meyvesi uckunc sivri uclu qabirgavari qalin qabiqli qehveyi rengli odunlasan qerzekle ortulu qerzeyin ustu tikanvari cixintilardan ibaretdir Her qerzekde 2 ve bezen 1 eded toxum olur Toxumla coxaldilir kesildikde kotukden guclu pohre vererek berpa olunur Ekologiyasi RedakteOrta ve yuxari dag qursaqlarinda 600 1800 m hundurlukde munbit torpaqlarda bitir Kolgeyedavamli istisevendir gillice torpaqlarda yaxsi bitir Azerbaycanda yayilmasi RedakteAlazan Eyricay vadisinde Ismayilli ve Balaken rayonlari erazisinde 250 500 m yuksekliklerde tesaduf edilir Talisin yuksek dagliq hissesinde qarisiq meseler yaradir Zaqatala Gence Tovuz Lenkeran Qusar Daskesen ve s mese teserrufatlarinda tebii halda yayilmisdir Istifadesi RedakteDag kendlerinin yasillasdirilmasinda ve mesesalmada dekorativ bitki kimi istifade olunur Fistiq toxumunda 30 40 yuksek keyfiyyetli texniki yag vardir Edebiyyat RedakteAzerbaycan Dendroflorasi III cild Baki Elm 2016 400 seh Arxivlesdirilib 2019 11 17 at the Wayback Machine T S MemmedovMenbe https az wikipedia org w index php title Serq fistigi amp oldid 6024642, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.