Şirniyyat müharibəsi (isp.Guerra de los pasteles; fr.Guerre des Pâtisseries) - tarix ədəbiyyatlarında Fransanın Meksikaya ilk müdaxiləsi kimi də qeyd olunan 1838-ci ilin 27 noyabr tarixindən 1839-cu ilin 9 mart tarixinə qədər Fransa və Meksika arasında baş vermiş müharibə. Şirniyyat müharibəsi 1838-ci ilin noyabr ayında Meksikaya məxsus dəniz limanlarının Fransa donanması tərəfindən mühasirəyə alınması və San Xuan de Ulua qalasının zəbt edilməsi ilə başlamışdır. Böyük Britaniyanın tərəflər arasında apardığı danışıqlar nəticəsində 1839-cu ilin mart ayında sülh razılığı əldə olundu.
Birinci Meksika Respublikasının ilk illərində ölkə daxilindəki xaos güclənməkdə idi. Qarışıqlıqlardan əziyyət çəkənlər daha çox varlı mülk və torpaq sahibləri olmuşdur. Belə ki, onlara məxsus mülklərin yağmalanması ölkə boyu geniş fürsət almışdı. Məhkəmə və idarəetmə sistemi tam formalaşmadığından vətəndaşlar onlara dəyən zərərlə bağlı müraciət edəcək orqan tapa bilmirdilər. Dəymiş zərərin ödənilməsi ilə bağlı mexanizmin olmaması nəticəsində, əhalinin hökumətə qarşı olan etirazı genişlənməyə və zamanla bütün ölkəni əhatə etməyə başlamışdı.
Fransa ordusunun Verakruz limanına hücumunu təsvir edən tablo.
Fransa və Meksika arasında olan münasibətlər ölkənin 1830-cu illərdə Meksikanın müstəqilliyini tanımasından əvvəl mövcud olmuşdur. Diplomatik münasibətlərin yaradılmasından sonra Fransa sürətli bir şəkildə Meksika ilə olan ticarət münasibətlərini genişləndirdi və nəticədə ölkə Meksikanın ən böyük üçüncü ticari tərəfdaşı oldu. Meksikanın daha çox ticari dövriyyəyə sahib olduğu Böyük Britaniya ilə daha yaxşı münasibətləri vardı. Böyük Britaniya Meksikanın ən böyük ticari tərəfdaşı idi və siyasi proseslər nəticəsində Fransadan gətirilən mallara yüksək vergilər təyin olunmağa başlandı.
Müharibə
Fransadan olan aşbaz Mansor Remontel dönəmin Fransa kralına I Luisə şikayət məktubu göndərərək Takobaya şəhərində yerləşən dükkanın Meksika ordusunun zabitləri tərəfindən yağmalandığını bildirdi. Remontel ona dəymiş ziyanın ödənməsi üçün 60 min peso tələb edirdi.
Fransa donanmasının Verakruz limanına yaxınlaşmasının təsvir olunduğu tablo.
1838-ci ilin əvvəllərində Remontelin başına gəlmiş hadisə Meksikada fəaliyyət göstərən digər fransız kökənli tacirlərində başına gəlməkdə idi və Meksika hökuməti baş verən hadisələrin əvəzində bir Fransa vətəndaşını quldurluq fəaliyyətində itthiam edərək mühakimə etdi. Dönəmin Fransa baş naziri Luis Martel Mol Meksikada baş verən hadisələrə görə Meksika hökumətindən dəymiş bütün ziyanlara görə 600 min peso ödəməli olduğunu bəyan etdi. XIX əsrin ortalarında Meksikada bir şəxsin günlük gəliri bir peso civarında idi və həmin dövr üçün Fransa tərəfindən tələb olunan məbləğ həddindən artıq yüksək hesab olunrdu.
Meksikanın IV prezidenti Anastasio Bustamante Fransanın tələb etdiyi məbləği ödəmədəyindən Fransa kralının göstərişi ilə Admiral Karl Baudin rəhbərliyindəki donanma Meksika limanlarındakı əsas giriş və çıxışları mühasirəyə aldı. Atlantik sahillərindən başlanan blokata Yukantandan Rio-Qrande sahillərinə qədər uzadıldı. Fransa ordusunun Meksikanın mühüm liman şəhərlərindən olan Verakruzu bombalaması və limanı işğal etməsi nəticəsində 1838-ci ilin dekabr ayında Meksika rəsmən Fransaya müharibə elan etdi.
Əsas məqalə: Verakruz müharibəsi
Fransa ilə olan ticari münasibətlərin pozulması nəticəsində Meksikada Texas ilə sərhəd ərazilərində baş verən qaçaqmalçılıq halları çoxaldı. Fransa tərəfindən əsas limanların mühasirəyə alınmasından sonra Texasda gərginləşən vəziyyəti yüngülləşdirmək üçün Texas Respublikasına məxsus atlı polislər ərazidə patrul nəzarəti təşkil etməyə başladılar. Patrullar bir dəfə qaçaqmal aparan dəstəyə məxsus 100 çəllək həcmində malı müsadirə etmişdilər. Digər bir tərəfdən Meksika ilə münasibətlərinə önəm verən Amerika Birləşmiş Ştatları Fransa tərəfindən aparılan müharibənin tezliklə sonlandırılmasına çalışır və məqsədlə diplomatik danışıqlar aparmaqda idi. Meksika ordusuna ölkənin prezidenti olmuş Antonio Lopez de Santa Anna rəhbərlik etməkdə idi. Fransızlarla baş tutan bir döyüşdə şəxsən iştirak edən Santa Anna bir ayağını itirərək ağır yaralanır. Qəbul etdiyi uzun müalicədən sonra sağlamlığını bərpa edən Santa Anna yenidən hakimiyyətə gəlməyi bacarmışdır.
Sülh müqaviləsi
Böyük Britaniya və Amerika Birləşmiş Ştatlarının vasitəçiliyi ilə aparılan danışıqlar nəticəsində Fransa ilə Meksika arasında sülh müqaviləsinin imzalanması razılaşırdıldı. Müqavilə 1839-cu ilin 9 mart tarixində imzalanmışdır və müqaviləyə əsasən MeksikaFransanın müharibədən əvvəl tələb etdiyi 600 min peso həcmində məbləği Fransa hökumətinə ödəməyə razılıq verirdi. Fransada öz növbəsində Meksika ilə müharibədən əvvəlki ticari dövriyyəni bərpa edəcəyinə və gələcəkdəki münasibətlərin sağlamlaşdıracağın söz verirdi. Meksika ödəməli olduğu məbləği ödəmədəyindən tərəflər arasındakı münasibətlər yenidən pisləşməyə başladı gələcəkdə baş verəcək müdaxilənin əsas səbəblərindən biri oldu.
İstinadlar
↑ "Los Pasteles Más Caros de la Historia", Instituto Nacional de Estudios Históricos de las Revoluciones de México 2013-10-18 at the Wayback Machine
↑ "The Mexican Campaign, 1862-1867". FONDATION NAPOLÉON.
Klein, Christopher. "The Pastry War, 175 Years Ago".
"Acuerdo entre México y Francia pone fin a la Guerra de los Pasteles".
Nofi, Albert A. (1994). The Alamo and the Texas War for Independence. Da Capo Press. ISBN0-306-80563-4.
Avqust 12, 2021
şirniyyat, müharibəsi, guerra, pasteles, guerre, pâtisseries, tarix, ədəbiyyatlarında, fransanın, meksikaya, müdaxiləsi, kimi, qeyd, olunan, 1838, ilin, noyabr, tarixindən, 1839, ilin, mart, tarixinə, qədər, fransa, meksika, arasında, baş, vermiş, müharibə, 18. Sirniyyat muharibesi isp Guerra de los pasteles fr Guerre des Patisseries tarix edebiyyatlarinda Fransanin Meksikaya ilk mudaxilesi kimi de qeyd olunan 1838 ci ilin 27 noyabr tarixinden 1839 cu ilin 9 mart tarixine qeder Fransa ve Meksika arasinda bas vermis muharibe Sirniyyat muharibesi 1838 ci ilin noyabr ayinda Meksikaya mexsus deniz limanlarinin Fransa donanmasi terefinden muhasireye alinmasi ve San Xuan de Ulua qalasinin zebt edilmesi ile baslamisdir Boyuk Britaniyanin terefler arasinda apardigi danisiqlar neticesinde 1839 cu ilin mart ayinda sulh raziligi elde olundu Sirniyyat muharibesiTarix 27 noyabr 1838 9 mart 1839Yeri MeksikaNeticesi Fransanin qelebesi Meksika hokumeti deymis zererin evezinde 600 min peso odemeye razi oldu 1 2 Munaqise terefleriFransa ABS MeksikaKomandan lar I Luis Karl Baudin Santa Anna Mariano AristaTereflerin quvvesi3 000 3 239Olenler ve yaralananlar32 olu 60 yarali 95 olu 129 yarali Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Arxa plan 2 Muharibe 3 Sulh muqavilesi 4 IstinadlarArxa plan RedakteBirinci Meksika Respublikasinin ilk illerinde olke daxilindeki xaos guclenmekde idi Qarisiqliqlardan eziyyet cekenler daha cox varli mulk ve torpaq sahibleri olmusdur Bele ki onlara mexsus mulklerin yagmalanmasi olke boyu genis furset almisdi Mehkeme ve idareetme sistemi tam formalasmadigindan vetendaslar onlara deyen zererle bagli muraciet edecek orqan tapa bilmirdiler Deymis zererin odenilmesi ile bagli mexanizmin olmamasi neticesinde ehalinin hokumete qarsi olan etirazi genislenmeye ve zamanla butun olkeni ehate etmeye baslamisdi Fransa ordusunun Verakruz limanina hucumunu tesvir eden tablo Fransa ve Meksika arasinda olan munasibetler olkenin 1830 cu illerde Meksikanin musteqilliyini tanimasindan evvel movcud olmusdur Diplomatik munasibetlerin yaradilmasindan sonra Fransa suretli bir sekilde Meksika ile olan ticaret munasibetlerini genislendirdi ve neticede olke Meksikanin en boyuk ucuncu ticari terefdasi oldu Meksikanin daha cox ticari dovriyyeye sahib oldugu Boyuk Britaniya ile daha yaxsi munasibetleri vardi Boyuk Britaniya Meksikanin en boyuk ticari terefdasi idi ve siyasi prosesler neticesinde Fransadan getirilen mallara yuksek vergiler teyin olunmaga baslandi Muharibe RedakteFransadan olan asbaz Mansor Remontel donemin Fransa kralina I Luise sikayet mektubu gondererek Takobaya seherinde yerlesen dukkanin Meksika ordusunun zabitleri terefinden yagmalandigini bildirdi Remontel ona deymis ziyanin odenmesi ucun 60 min peso teleb edirdi 3 Fransa donanmasinin Verakruz limanina yaxinlasmasinin tesvir olundugu tablo 1838 ci ilin evvellerinde Remontelin basina gelmis hadise Meksikada fealiyyet gosteren diger fransiz kokenli tacirlerinde basina gelmekde idi ve Meksika hokumeti bas veren hadiselerin evezinde bir Fransa vetendasini quldurluq fealiyyetinde itthiam ederek muhakime etdi Donemin Fransa bas naziri Luis Martel Mol Meksikada bas veren hadiselere gore Meksika hokumetinden deymis butun ziyanlara gore 600 min peso odemeli oldugunu beyan etdi 4 XIX esrin ortalarinda Meksikada bir sexsin gunluk geliri bir peso civarinda idi ve hemin dovr ucun Fransa terefinden teleb olunan mebleg heddinden artiq yuksek hesab olunrdu Meksikanin IV prezidenti Anastasio Bustamante Fransanin teleb etdiyi meblegi odemedeyinden Fransa kralinin gosterisi ile Admiral Karl Baudin rehberliyindeki donanma Meksika limanlarindaki esas giris ve cixislari muhasireye aldi Atlantik sahillerinden baslanan blokata Yukantandan Rio Qrande sahillerine qeder uzadildi Fransa ordusunun Meksikanin muhum liman seherlerinden olan Verakruzu bombalamasi ve limani isgal etmesi neticesinde 1838 ci ilin dekabr ayinda Meksika resmen Fransaya muharibe elan etdi Esas meqale Verakruz muharibesiFransa ile olan ticari munasibetlerin pozulmasi neticesinde Meksikada Texas ile serhed erazilerinde bas veren qacaqmalciliq hallari coxaldi Fransa terefinden esas limanlarin muhasireye alinmasindan sonra Texasda gerginlesen veziyyeti yungullesdirmek ucun Texas Respublikasina mexsus atli polisler erazide patrul nezareti teskil etmeye basladilar Patrullar bir defe qacaqmal aparan desteye mexsus 100 cellek hecminde mali musadire etmisdiler Diger bir terefden Meksika ile munasibetlerine onem veren Amerika Birlesmis Statlari Fransa terefinden aparilan muharibenin tezlikle sonlandirilmasina calisir ve meqsedle diplomatik danisiqlar aparmaqda idi 5 Meksika ordusuna olkenin prezidenti olmus Antonio Lopez de Santa Anna rehberlik etmekde idi Fransizlarla bas tutan bir doyusde sexsen istirak eden Santa Anna bir ayagini itirerek agir yaralanir Qebul etdiyi uzun mualiceden sonra saglamligini berpa eden Santa Anna yeniden hakimiyyete gelmeyi bacarmisdir Sulh muqavilesi RedakteBoyuk Britaniya ve Amerika Birlesmis Statlarinin vasiteciliyi ile aparilan danisiqlar neticesinde Fransa ile Meksika arasinda sulh muqavilesinin imzalanmasi razilasirdildi Muqavile 1839 cu ilin 9 mart tarixinde imzalanmisdir ve muqavileye esasen Meksika Fransanin muharibeden evvel teleb etdiyi 600 min peso hecminde meblegi Fransa hokumetine odemeye raziliq verirdi Fransada oz novbesinde Meksika ile muharibeden evvelki ticari dovriyyeni berpa edeceyine ve gelecekdeki munasibetlerin saglamlasdiracagin soz verirdi Meksika odemeli oldugu meblegi odemedeyinden terefler arasindaki munasibetler yeniden pislesmeye basladi gelecekde bas verecek mudaxilenin esas sebeblerinden biri oldu 1 2 Istinadlar Redakte 1 2 Los Pasteles Mas Caros de la Historia Instituto Nacional de Estudios Historicos de las Revoluciones de Mexico Arxivlesdirilib 2013 10 18 at the Wayback Machine 1 2 The Mexican Campaign 1862 1867 FONDATION NAPOLEON Klein Christopher The Pastry War 175 Years Ago Acuerdo entre Mexico y Francia pone fin a la Guerra de los Pasteles Nofi Albert A 1994 The Alamo and the Texas War for Independence Da Capo Press ISBN 0 306 80563 4 Menbe https az wikipedia org w index php title Sirniyyat muharibesi amp oldid 6088900, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
