Fişer Təsadüfü Şahmatı (Fischerandom), yaxud Şahmat960 —19 Yanvar 1996-cı il tarixində Argentinada açıq elan edilən köhnə dünya şahmat çempionu Bobby Fischer tərəfindən ixtira edilmişdir. Standart şahmatdakı kimi eyni lövhə və fiqurla istifadə edilir, lakin fiqurların təsadüfü yerləşdirilməsi açılışları yadda saxlaya bilməyən oyunçular üçün öz yaradıcılığını və qabiliyyətini göstərmək üçün mühüm perspektivdir. 2008-ci ildə FİDE Şahmat qanunlarına Şahmat960nı əlavə etdi.
Quruluşu
Oyundan əvvəl, müəyyən bir tələblərə əsasən, başlanğıc mövqeyi təsadüfi olaraq təyin olunur və qurulur. Qala-qurma üçün müxtəlif mümkün başlanğıc mövqelərindən qalma istisna olmaqla hər şey standart şahmatla eynidir.
Başlanğıc Vəziyyətdəki Tələblər
Ağların fiqurları(piyadalar istisna olmaqla) 2 məhdudiyyətlə ilk sırada yerləşdirilir. Məhdudiyyətlər aşağıdakılardır :
Fillər əks rəngli damalarda yerləşdirilməlidir (yəni oyunçunun 2 ədəd ağ fili və ya 2 ədəd qara fili ola bilməz)
Qara fiqurlar da Ağlara güzgü effekti ilə eyni istiqamətdə yerləşdirilir, məsələn Ağların Şahı f1-dədirsə Qaraların Şahı f8-də olmalıdır.
Nə üçün 960?
Hər Fil 4 damadan birində ola bilər; 2 Filin qurulması vacib olduğundan Vəzir isə 6 mümkün damada ola bilər; Nəticədə 2 At növəbə ilə 4 və 5 damada ola bilər; Qala-qurma üçün isə mümkün 3 dama boş qalır. Bunlara əsaslanaraq mümkün başlanğıc mövqeləri 4×4×6×5×4 = 1920 qədər ola bilər. Lakin 2 Atın xarakteristikası eyni olduğundan bir birinin yerində ola bilərlə yəni 1920÷2 = 960-dır. Yəni yuxarıda göstərilən qaydalara əsasən şahmat fiqurları maksimum 960 cür düzülə bilər. Ona görə də Fişer bu şahmatı belə adlandırmışdır.
Qala-qurma
Standart şahmat qanunlarına görə hər oyunçu 1 dəfə qala qura bilərlər. Şahmat960-da qala qurduqdan sonra Top və Şahın mövqeyi Standart şahmata uyğun yerləşdirilir. Yəni Əgər Ağ Şah kiçik qala qurursa hərzaman Şah və Topun mövqeyindən asılı olmayaraq Şah hər zaman g1-də top isə f1-də olur. Ağ şah uzun qala qurursa Şah hər zaman c1-də top isə d1-də olur. Qala-qurma aşağıdakı zaman yerinə yetirilə bilmir :
Şah və Top heç bir zaman yerini dəyişməməlidir.
Rəqib Şah verməməlidir.
Şah və qalaqurulan Topun arasında heç bir fiqur olmamalıdır və həmin mövqeləri rəqib vurmamalıdır.
Qeyd: Oyunçu standart şahmatda olduğu kimi qala qurarkən birinci Şaha toxunmalıdır və ya "Mən qala qururam " deməlidir, əks halda rəqibin etiraz etməsiylə qalaqurma başveməyə bilər
Fərziyyələr
Şahmat960-da yeni açılışlar daima əlavə edilməkdədir, amma əsas prinsiplər hələ də tətbiq olunur: Şahın qorunması, orta mövqedəki idarəni ələ almaq, zəif fiqurların birinci oyuna daxil edilməsi, müdafiəsiz fiyadaların qorunması və s. Şahmat960 oyunun başlanğıcında ola bilərki müdafiəsiz piyadalar çox olsun. Standart şahmatda rəqibə hücum üçün minimum 3 gediş lazımdır. Amma Şahmat960-da bu gediş 2-dir. Məşhur Stokfiş proqramı bu oyunda Ağların üstünlüyünü orta hesabla " 0.1 ilə 0.5 piyada " ilə görürsə də bu standart şahmatda "0.2 piyada"-dır. Ona görə də oyunçuların yarışlarda oynayarkən bu oyunu ağlarda və qaralarda olmaqla 2 dəfə oynaması məsləhət görülür.
Tarixi
1992-ci ildə Robert Fişer Bobi Spaski ilə oyundan qayıtdıqdan sonra Şahmat960 oyununu təkmilləşdirməyə başladı. Fişerin məqsədi oyunçuların açılışları əzbərləməsinin aradan qaldırılması ilə onların yaradıcılıq qabiliyyətlərinin ortaya çıxartmaq idi. Çünki Fiqurlar müxtəlif şəkildə düzüldüyündən onlar üçün əvvəlcədə müəyyən açılış tətbiq etmək çətin idi. Buna görə də oyunçu yalnız oyun zamanı özü tez bir zamanda müəyyən açılış fikirləşməli və oyunun növəbti gedişlərində özünəməxsus strategiyalar tətbiq etməli idi.
Məşhur Oyunlar
2018-ci ildə Dünya Şahmat Çempionu Maqnus Karlsen Dünya Şahmat960 çempionu (rəsmi deyil) Hikaru Nakamura ilə oynadı. Qarşılaşma 8 ədəd "Rapid" və "Blitz" ( Vaxtdan asılı olan oyunlardır. Rapid 10-60 dəqiqə, Blitz isə 3-10 dəqiqə olur) oyunlarından təşkl olunmuşdur. Rapid oyunu 2 xal sayılırdı. Nəticədə qarşılaşma Maqnus Karlsenin 14-10-luq qələbəsi ilə başa çatdı.
şahmat960, fişer, təsadüfü, şahmatı, fischerandom, yaxud, yanvar, 1996, tarixində, argentinada, açıq, elan, edilən, köhnə, dünya, şahmat, çempionu, bobby, fischer, tərəfindən, ixtira, edilmişdir, standart, şahmatdakı, kimi, eyni, lövhə, fiqurla, istifadə, edil. Fiser Tesadufu Sahmati Fischerandom yaxud Sahmat960 19 Yanvar 1996 ci il tarixinde Argentinada aciq elan edilen kohne dunya sahmat cempionu Bobby Fischer terefinden ixtira edilmisdir Standart sahmatdaki kimi eyni lovhe ve fiqurla istifade edilir lakin fiqurlarin tesadufu yerlesdirilmesi acilislari yadda saxlaya bilmeyen oyuncular ucun oz yaradiciligini ve qabiliyyetini gostermek ucun muhum perspektivdir 2008 ci ilde FIDE Sahmat qanunlarina Sahmat960ni elave etdi Mundericat 1 Qurulusu 1 1 Baslangic Veziyyetdeki Telebler 1 2 Ne ucun 960 2 Qala qurma 3 Ferziyyeler 4 Tarixi 5 Meshur Oyunlar 6 IstinadlarQurulusu RedakteOyundan evvel mueyyen bir teleblere esasen baslangic movqeyi tesadufi olaraq teyin olunur ve qurulur Qala qurma ucun muxtelif mumkun baslangic movqelerinden qalma istisna olmaqla her sey standart sahmatla eynidir Baslangic Veziyyetdeki Telebler Redakte Aglarin fiqurlari piyadalar istisna olmaqla 2 mehdudiyyetle ilk sirada yerlesdirilir Mehdudiyyetler asagidakilardir Filler eks rengli damalarda yerlesdirilmelidir yeni oyuncunun 2 eded ag fili ve ya 2 eded qara fili ola bilmez Sah mutleq Toplarin arasinda yerlesdirilmelidir Qara fiqurlar da Aglara guzgu effekti ile eyni istiqametde yerlesdirilir meselen Aglarin Sahi f1 dedirse Qaralarin Sahi f8 de olmalidir Ne ucun 960 Redakte Her Fil 4 damadan birinde ola biler 2 Filin qurulmasi vacib oldugundan Vezir ise 6 mumkun damada ola biler Neticede 2 At novebe ile 4 ve 5 damada ola biler Qala qurma ucun ise mumkun 3 dama bos qalir Bunlara esaslanaraq mumkun baslangic movqeleri 4 4 6 5 4 1920 qeder ola biler Lakin 2 Atin xarakteristikasi eyni oldugundan bir birinin yerinde ola bilerle yeni 1920 2 960 dir Yeni yuxarida gosterilen qaydalara esasen sahmat fiqurlari maksimum 960 cur duzule biler Ona gore de Fiser bu sahmati bele adlandirmisdir Qala qurma RedakteStandart sahmat qanunlarina gore her oyuncu 1 defe qala qura bilerler Sahmat960 da qala qurduqdan sonra Top ve Sahin movqeyi Standart sahmata uygun yerlesdirilir Yeni Eger Ag Sah kicik qala qurursa herzaman Sah ve Topun movqeyinden asili olmayaraq Sah her zaman g1 de top ise f1 de olur Ag sah uzun qala qurursa Sah her zaman c1 de top ise d1 de olur Qala qurma asagidaki zaman yerine yetirile bilmir Sah ve Top hec bir zaman yerini deyismemelidir Reqib Sah vermemelidir Sah ve qalaqurulan Topun arasinda hec bir fiqur olmamalidir ve hemin movqeleri reqib vurmamalidir Qeyd Oyuncu standart sahmatda oldugu kimi qala qurarken birinci Saha toxunmalidir ve ya Men qala qururam demelidir eks halda reqibin etiraz etmesiyle qalaqurma basvemeye bilerFerziyyeler RedakteSahmat960 da yeni acilislar daima elave edilmekdedir amma esas prinsipler hele de tetbiq olunur Sahin qorunmasi orta movqedeki idareni ele almaq zeif fiqurlarin birinci oyuna daxil edilmesi mudafiesiz fiyadalarin qorunmasi ve s Sahmat960 oyunun baslangicinda ola bilerki mudafiesiz piyadalar cox olsun Standart sahmatda reqibe hucum ucun minimum 3 gedis lazimdir Amma Sahmat960 da bu gedis 2 dir Meshur Stokfis proqrami bu oyunda Aglarin ustunluyunu orta hesabla 0 1 ile 0 5 piyada ile gorurse de bu standart sahmatda 0 2 piyada dir Ona gore de oyuncularin yarislarda oynayarken bu oyunu aglarda ve qaralarda olmaqla 2 defe oynamasi meslehet gorulur Tarixi Redakte1992 ci ilde Robert Fiser Bobi Spaski ile oyundan qayitdiqdan sonra Sahmat960 oyununu tekmillesdirmeye basladi Fiserin meqsedi oyuncularin acilislari ezberlemesinin aradan qaldirilmasi ile onlarin yaradiciliq qabiliyyetlerinin ortaya cixartmaq idi Cunki Fiqurlar muxtelif sekilde duzulduyunden onlar ucun evvelcede mueyyen acilis tetbiq etmek cetin idi Buna gore de oyuncu yalniz oyun zamani ozu tez bir zamanda mueyyen acilis fikirlesmeli ve oyunun novebti gedislerinde ozunemexsus strategiyalar tetbiq etmeli idi Meshur Oyunlar Redakte2018 ci ilde Dunya Sahmat Cempionu Maqnus Karlsen Dunya Sahmat960 cempionu resmi deyil Hikaru Nakamura ile oynadi Qarsilasma 8 eded Rapid ve Blitz Vaxtdan asili olan oyunlardir Rapid 10 60 deqiqe Blitz ise 3 10 deqiqe olur oyunlarindan teskl olunmusdur Rapid oyunu 2 xal sayilirdi Neticede qarsilasma Maqnus Karlsenin 14 10 luq qelebesi ile basa catdi Istinadlar Redaktehttp axar az news idman 122410 html https www chess com article view whats the most unbalanced chess960 position Lichess onlayn sahmat Chess960 netMenbe https az wikipedia org w index php title Sahmat960 amp oldid 6072039, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
