Irqıl - türk və altay mifologiyasında əfsanəvi şaman. Arqıl Xan olaraq da bilinir. Şamanların atası olaraq qəbul edilir. Üç il əvvəl ölənləri belə dirildir, korların gözünü açar. İzah edildiyinə görə o qədər güclüdür ki, heç bir tanrını tanımaz. Tanrı Ayığ Xan onu yanına çağırtdıraraq bu gücü haradan aldığını soruşur. O da, heç bir uca güc tanımadığını və etdiklərinin öz gücü ilə olduğunu söyləyərək tanrıya qarşı hörmətsizlik edər. Bunun üzərinə Ayığ Xan, Irqılı atəşə attırarak yaktırar. Onun etdiyi bu atəş digər gələcək kamlar ruhlarını yaradır. Türk ayin və mərasimlərinin təməllərini atan adam olaraq da bilinər.
İrıq (İrq)
İrıq (İrq) sözü köhnə türkcədə falçılıq və kəhanət mənasını verər. Gələcəkdən xəbər vermə deməkdir. Falçılıq bütün cəmiyyətlərdə dəyişik obyektlərlə həyata keçirilir. Xüsusilə türk nağıllarında qaraçılarla qaynaşmış bir anlayışdır. Falçılara "İrqçi" adı verilər. İrqıl Xanın adı da bu anlayışa dayanır. İrqlamaq (İrıxlamaq) isə kəhanətdə olmaq, falçılıq etmək, gələcəkdən xəbər vermək deməkdir.
Bu ad Oğuz şəcərələrində "İrkıl Xoca" olaraq iştirak edər. İlk şamanın adı olan "Arqıl" ya da "İrqıl" adının özü "İrq" sözüdür (Əbdülqadir İnan'a görə Latınların "Oraqul"ları da türk mifologiyasına aiddir və türkcə "irq" kökündən gəlməkdədir. Ancaq bu yalnız bir fərziyyədir.) Köhnə türkcədə "irq baxmaq", fala baxmaq mənasını verər. Qədim türk inanışlardaki fal anlayışını izah edən bir kitabın adı "İrq Bitik" olaraq keçər.
Etimologiya
(Ar/Ir) kökündən törəmişdir. Anadollu Türkcəsində Irlamaq (Yırlamaq) felleriyle igilidir. Danışmaq, mahnı oxumaq məzmunuyla əlaqəlidir. Kəhanət, cadulu söz mənalarını daşıyır. Irq isə fal deməkdir.
İstinadlar
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Oğuz Dastanlarında İrqıl Ata, Əbdülqadir İnan, Ankara, 1987
Mənbə
Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (türk.)
Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca 2012-12-09 at the Wayback Machine (Aan Arkıl Oyun) (türk.)
İyun 02, 2022
irqıl, irqıl, türk, altay, mifologiyasında, əfsanəvi, şaman, arqıl, olaraq, bilinir, şamanların, atası, olaraq, qəbul, edilir, üç, əvvəl, ölənləri, belə, dirildir, korların, gözünü, açar, izah, edildiyinə, görə, qədər, güclüdür, heç, tanrını, tanımaz, tanrı, a. Irqil turk ve altay mifologiyasinda efsanevi saman Arqil Xan olaraq da bilinir Samanlarin atasi olaraq qebul edilir Uc il evvel olenleri bele dirildir korlarin gozunu acar Izah edildiyine gore o qeder gucludur ki hec bir tanrini tanimaz Tanri Ayig Xan onu yanina cagirtdiraraq bu gucu haradan aldigini sorusur O da hec bir uca guc tanimadigini ve etdiklerinin oz gucu ile oldugunu soyleyerek tanriya qarsi hormetsizlik eder Bunun uzerine Ayig Xan Irqili atese attirarak yaktirar 1 Onun etdiyi bu ates diger gelecek kamlar ruhlarini yaradir Turk ayin ve merasimlerinin temellerini atan adam olaraq da biliner Mundericat 1 Iriq Irq 2 Etimologiya 3 Istinadlar 4 MenbeIriq Irq RedakteIriq Irq sozu kohne turkcede falciliq ve kehanet menasini verer Gelecekden xeber verme demekdir Falciliq butun cemiyyetlerde deyisik obyektlerle heyata kecirilir Xususile turk nagillarinda qaracilarla qaynasmis bir anlayisdir Falcilara Irqci adi veriler Irqil Xanin adi da bu anlayisa dayanir Irqlamaq Irixlamaq ise kehanetde olmaq falciliq etmek gelecekden xeber vermek demekdir Bu ad Oguz secerelerinde Irkil Xoca olaraq istirak eder Ilk samanin adi olan Arqil ya da Irqil adinin ozu Irq sozudur Ebdulqadir Inan a gore Latinlarin Oraqul lari da turk mifologiyasina aiddir ve turkce irq kokunden gelmekdedir 2 Ancaq bu yalniz bir ferziyyedir Kohne turkcede irq baxmaq fala baxmaq menasini verer Qedim turk inanislardaki fal anlayisini izah eden bir kitabin adi Irq Bitik olaraq kecer Etimologiya Redakte Ar Ir kokunden toremisdir Anadollu Turkcesinde Irlamaq Yirlamaq felleriyle igilidir Danismaq mahni oxumaq mezmunuyla elaqelidir Kehanet cadulu soz menalarini dasiyir Irq ise fal demekdir Istinadlar Redakte Turk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Oguz Dastanlarinda Irqil Ata Ebdulqadir Inan Ankara 1987Menbe RedakteTurk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi turk Turk Mitoloji Sozlugu Pinar Karaca Arxivlesdirilib 2012 12 09 at the Wayback Machine Aan Arkil Oyun turk Menbe https az wikipedia org w index php title Irqil amp oldid 5712079, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
