fbpx
Wikipedia

İqlim dəyişkənliyi

Oktyabr 11, 2021

İqlim Dəyişmələri − Dünyanı narahat edən qlobal problemlərdən biri də İqlim dəyişmələridir. İqlim dəyişiklikləri və onların canlı aləmə təsiri dünya birliyini getdikcə daha çox narahat etməkdədir. Qeyri-sabit hava şəraiti tək Azərbaycanda deyil dünyanın bir sıra ölkələrində hiss olunmaqda və problemlər yaratmaqdadır. Bu problemlərə diqqətin artması özünü bir sıra beynəlxalq tədbirlərin, o cümlədən elmi və praktiki konfransların keçirilməsində göstərir. İqlim Dəyişmələri üzrə Hökümətlərarası Ekspertlər qrupunun son qiymətləndirmə hesabatına görə son 100 ildə Yer kürəsində orta temperatur 0,8 dərəcə artıb.

Temperaturun artması isə əsasən antropogen amillərlə bağlıdır. Antropogen amillərin də əsası istilik effekti yaradan qazlar: karbon, metan, azot oksidi, azot 1 oksid və xlor-fülor birləşmələridir. Son 100 illik kosmik müşahidələr göstərir ki, tufanların, çovğunların həm intensivliyi, həm də tezliyi artıb. İsti küləklər, qasırğalar, yağıntılar güclənib. Eyni zamanda, sel, daşqın hadisələrinin də sayı artıb. Okeanın səthi əvvəllər 1000 metr dərinliyə qədər qızırdısa, artıq qızma 2000 metr dərinliyə qədər çatır. Bu da isti axınların daha da qızmasına səbəb olur.

Yəni bütün bu təbii fəlakətlərin artımında əsas amil iqlim dəyişmələridir. Azərbaycan ərazisində Azərbaycan da qlobal iqlim dəyişmələrinin təsirindən kənarda qalmamışdır. Son 100 ildə Azərbaycan ərazisində orta illik temperaturlar 0,4-1,30C-yə qədər artmışdır. Temperatur artımı regionlardan asılı olaraq qeyri-bərabər paylanır. Son 10 illiklərdə kiçik dağ çaylarında sel və daşqınların sayı və gücü artmışdır.

İqlim dəyişməsində antropogen amillər

Antropogen amillər ətraf mühiti dəyişdirən və iqlimə təsir göstərən insan fəaliyyətini əhatə edir. Bəzi hallarda, sulamanın temperatur və rütubətə təsiri kimi səbəb əlaqəsi birbaşa və birmənalıdır, digər hallarda əlaqələr daha az aşkar olur. İllər ərzində insanın iqlimə təsirinin müxtəlif fərziyyələri müzakirə edilmişdir. Məsələn, XIX əsrin sonlarında, yağış şum nəzəriyyəsini izləyir ABŞ-ın qərbində və Avstraliyada populyardı.

Bu günün əsas problemləri bunlardır: yanacaq yanması, atmosferdə soyudulmasına təsir edən aerozollar və sement sənayesi səbəbindən atmosferdə artan CO2 konsentrasiyası. Torpaq istifadəsi, Ozon tükənməsi, heyvandarlıq istehsalı və meşələrin qırılması kimi digər amillər də iqlimə təsir göstərir.

İstinadlar

  1. "The United Nations Framework Convention on Climate Change". 21 March 1994. Climate change means a change of climate which is attributed directly or indirectly to human activity that alters the composition of the global atmosphere and which is in addition to natural climate variability observed over comparable time periods.
  2. Hulme, Mike. "Concept of Climate Change, in: The International Encyclopedia of Geography". The International Encyclopedia of Geography. Wiley-Blackwell/Association of American Geographers (AAG). 2016. İstifadə tarixi: 16 May 2016.
  3. Hsiung, Jane. "Estimates of Global Oceanic Meridional Heat Transport". Journal of Physical Oceanography. 15 (11). November 1985: 1405–13. Bibcode:1985JPO....15.1405H. doi:10.1175/1520-0485(1985)015<1405:EOGOMH>2.0.CO;2.
  4. Vallis, Geoffrey K.; Farneti, Riccardo. "Meridional energy transport in the coupled atmosphere–ocean system: scaling and numerical experiments". Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society. 135 (644). October 2009: 1643–60. Bibcode:2009QJRMS.135.1643V. doi:10.1002/qj.498. (#parameter_ignored)
  5. "What's in a Name? Global Warming vs. Climate Change". NASA. İstifadə tarixi: 23 July 2011.
  6. America's Climate Choices: Panel on Advancing the Science of Climate Change; National Research Council. . Washington, D.C.: The National Academies Press. 2010. ISBN 978-0-309-14588-6. 29 May 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. (p1) ... there is a strong, credible body of evidence, based on multiple lines of research, documenting that climate is changing and that these changes are in large part caused by human activities. While much remains to be learned, the core phenomenon, scientific questions, and hypotheses have been examined thoroughly and have stood firm in the face of serious scientific debate and careful evaluation of alternative explanations. (pp. 21–22) Some scientific conclusions or theories have been so thoroughly examined and tested, and supported by so many independent observations and results, that their likelihood of subsequently being found to be wrong is vanishingly small. Such conclusions and theories are then regarded as settled facts. This is the case for the conclusion that the Earth system is warming and that much of this warming is very likely due to human activities.

Ədəbiyyat

  • Cronin, Thomas N. Paleoclimates: understanding climate change past and present. New York: Columbia University Press. 2010. ISBN 978-0-231-14494-0.
  • IPCC. Solomon, S.; Qin, D.; Manning, M.; Chen, Z.; və b. (eds.). Climate Change 2007: The Physical Science Basis (PDF). Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press. 2007. ISBN 978-0-521-88009-1. (pb: 978-0-521-70596-7).
  • IPCC. The Core Writing Team; Pachauri, R.K.; Reisinger, A.R. (eds.). Climate Change 2008: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Geneva, Switzerland: IPCC. 2008. ISBN 978-92-9169-122-7.[ölü keçid].
  • Burroughs, William James. Climate Change : A multidisciplinary approach. Cambridge: Cambridge university press. 2001. ISBN 0521567718.
  • Burroughs, William James. Climate Change : A multidisciplinary approach. Cambridge: Cambridge university press. 2007. ISBN 978-0-511-37027-4.
  • Ruddiman, William F. Earth's climate : Past and Future. New York: W. H. Freeman and Company. 2008. ISBN 9780716784906.
  • Rohli, Robert. V.; Vega, Anthony J. Climatology (fourth). Jones & Bartlett Learning. 2018. ISBN 9781284126563.

Xarici keçidlər

  • Global Climate Change from NASA (US)
  • Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)
  • Climate Variability – NASA Science

Oktyabr 11, 2021
iqlim, dəyişkənliyi, iqlim, dəyişmələri, dünyanı, narahat, edən, qlobal, problemlərdən, biri, iqlim, dəyişmələridir, iqlim, dəyişiklikləri, onların, canlı, aləmə, təsiri, dünya, birliyini, getdikcə, daha, çox, narahat, etməkdədir, qeyri, sabit, hava, şəraiti, . Iqlim Deyismeleri Dunyani narahat eden qlobal problemlerden biri de Iqlim deyismeleridir Iqlim deyisiklikleri ve onlarin canli aleme tesiri dunya birliyini getdikce daha cox narahat etmekdedir Qeyri sabit hava seraiti tek Azerbaycanda deyil dunyanin bir sira olkelerinde hiss olunmaqda ve problemler yaratmaqdadir Bu problemlere diqqetin artmasi ozunu bir sira beynelxalq tedbirlerin o cumleden elmi ve praktiki konfranslarin kecirilmesinde gosterir Iqlim Deyismeleri uzre Hokumetlerarasi Ekspertler qrupunun son qiymetlendirme hesabatina gore son 100 ilde Yer kuresinde orta temperatur 0 8 derece artib Temperaturun artmasi ise esasen antropogen amillerle baglidir Antropogen amillerin de esasi istilik effekti yaradan qazlar 1 karbon metan azot oksidi azot 1 oksid ve xlor fulor birlesmeleridir Son 100 illik kosmik musahideler gosterir ki tufanlarin covgunlarin hem intensivliyi hem de tezliyi artib Isti kulekler qasirgalar yagintilar guclenib Eyni zamanda sel dasqin hadiselerinin de sayi artib Okeanin sethi evveller 1000 metr derinliye qeder qizirdisa artiq qizma 2000 metr derinliye qeder catir Bu da isti axinlarin daha da qizmasina sebeb olur 2 Yeni butun bu tebii felaketlerin artiminda esas amil iqlim deyismeleridir Azerbaycan erazisinde Azerbaycan da qlobal iqlim deyismelerinin tesirinden kenarda qalmamisdir Son 100 ilde Azerbaycan erazisinde orta illik temperaturlar 0 4 1 30C ye qeder artmisdir 3 4 Temperatur artimi regionlardan asili olaraq qeyri beraber paylanir Son 10 illiklerde kicik dag caylarinda sel ve dasqinlarin sayi ve gucu artmisdir 5 Mundericat 1 Iqlim deyismesinde antropogen amiller 2 Istinadlar 3 Edebiyyat 4 Xarici kecidlerIqlim deyismesinde antropogen amiller RedakteAntropogen amiller etraf muhiti deyisdiren ve iqlime tesir gosteren insan fealiyyetini ehate edir Bezi hallarda sulamanin temperatur ve rutubete tesiri kimi sebeb elaqesi birbasa ve birmenalidir diger hallarda elaqeler daha az askar olur Iller erzinde insanin iqlime tesirinin muxtelif ferziyyeleri muzakire edilmisdir Meselen XIX esrin sonlarinda yagis sum nezeriyyesini izleyir ABS in qerbinde ve Avstraliyada populyardi Bu gunun esas problemleri bunlardir yanacaq yanmasi atmosferde soyudulmasina tesir eden aerozollar ve sement senayesi sebebinden atmosferde artan CO2 konsentrasiyasi Torpaq istifadesi Ozon tukenmesi heyvandarliq istehsali ve meselerin qirilmasi kimi diger amiller de iqlime tesir gosterir 6 Istinadlar Redakte The United Nations Framework Convention on Climate Change 21 March 1994 Climate change means a change of climate which is attributed directly or indirectly to human activity that alters the composition of the global atmosphere and which is in addition to natural climate variability observed over comparable time periods Hulme Mike Concept of Climate Change in The International Encyclopedia of Geography The International Encyclopedia of Geography Wiley Blackwell Association of American Geographers AAG 2016 Istifade tarixi 16 May 2016 Hsiung Jane Estimates of Global Oceanic Meridional Heat Transport Journal of Physical Oceanography 15 11 November 1985 1405 13 Bibcode 1985JPO 15 1405H doi 10 1175 1520 0485 1985 015 lt 1405 EOGOMH gt 2 0 CO 2 Vallis Geoffrey K Farneti Riccardo Meridional energy transport in the coupled atmosphere ocean system scaling and numerical experiments Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society 135 644 October 2009 1643 60 Bibcode 2009QJRMS 135 1643V doi 10 1002 qj 498 parameter ignored What s in a Name Global Warming vs Climate Change NASA Istifade tarixi 23 July 2011 America s Climate Choices Panel on Advancing the Science of Climate Change National Research Council Advancing the Science of Climate Change Washington D C The National Academies Press 2010 ISBN 978 0 309 14588 6 29 May 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib p1 there is a strong credible body of evidence based on multiple lines of research documenting that climate is changing and that these changes are in large part caused by human activities While much remains to be learned the core phenomenon scientific questions and hypotheses have been examined thoroughly and have stood firm in the face of serious scientific debate and careful evaluation of alternative explanations pp 21 22 Some scientific conclusions or theories have been so thoroughly examined and tested and supported by so many independent observations and results that their likelihood of subsequently being found to be wrong is vanishingly small Such conclusions and theories are then regarded as settled facts This is the case for the conclusion that the Earth system is warming and that much of this warming is very likely due to human activities Edebiyyat RedakteCronin Thomas N Paleoclimates understanding climate change past and present New York Columbia University Press 2010 ISBN 978 0 231 14494 0 IPCC Solomon S Qin D Manning M Chen Z ve b eds Climate Change 2007 The Physical Science Basis PDF Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change Cambridge University Press 2007 ISBN 978 0 521 88009 1 pb 978 0 521 70596 7 IPCC The Core Writing Team Pachauri R K Reisinger A R eds Climate Change 2008 Synthesis Report Contribution of Working Groups I II and III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change Geneva Switzerland IPCC 2008 ISBN 978 92 9169 122 7 olu kecid Burroughs William James Climate Change A multidisciplinary approach Cambridge Cambridge university press 2001 ISBN 0521567718 Burroughs William James Climate Change A multidisciplinary approach Cambridge Cambridge university press 2007 ISBN 978 0 511 37027 4 Ruddiman William F Earth s climate Past and Future New York W H Freeman and Company 2008 ISBN 9780716784906 Rohli Robert V Vega Anthony J Climatology fourth Jones amp Bartlett Learning 2018 ISBN 9781284126563 Xarici kecidler RedakteGlobal Climate Change from NASA US Intergovernmental Panel on Climate Change IPCC Climate Variability NASA ScienceMenbe https az wikipedia org w index php title Iqlim deyiskenliyi amp oldid 5941819, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.