İqlim Dəyişmələri− Dünyanı narahat edən qlobal problemlərdən biri də İqlim dəyişmələridir. İqlim dəyişiklikləri və onların canlı aləmə təsiri dünya birliyini getdikcə daha çox narahat etməkdədir. Qeyri-sabit hava şəraiti tək Azərbaycanda deyil dünyanın bir sıra ölkələrində hiss olunmaqda və problemlər yaratmaqdadır. Bu problemlərə diqqətin artması özünü bir sıra beynəlxalq tədbirlərin, o cümlədən elmi və praktiki konfransların keçirilməsində göstərir. İqlim Dəyişmələri üzrə Hökümətlərarası Ekspertlər qrupunun son qiymətləndirmə hesabatına görə son 100 ildə Yer kürəsində orta temperatur 0,8 dərəcə artıb. Temperaturun artması isə əsasən antropogen amillərlə bağlıdır. Antropogen amillərin də əsası istilik effekti yaradan qazlar: karbon, metan, azot oksidi, azot 1 oksid və xlor-fülor birləşmələridir. Son 100 illik kosmik müşahidələr göstərir ki, tufanların, çovğunların həm intensivliyi, həm də tezliyi artıb. İsti küləklər, qasırğalar, yağıntılar güclənib. Eyni zamanda, sel, daşqın hadisələrinin də sayı artıb. Okeanın səthi əvvəllər 1000 metr dərinliyə qədər qızırdısa, artıq qızma 2000 metr dərinliyə qədər çatır. Bu da isti axınların daha da qızmasına səbəb olur. Yəni bütün bu təbii fəlakətlərin artımında əsas amil iqlim dəyişmələridir. Azərbaycan ərazisində Azərbaycan da qlobal iqlim dəyişmələrinin təsirindən kənarda qalmamışdır. Son 100 ildə Azərbaycan ərazisində orta illik temperaturlar 0,4-1,30C-yə qədər artmışdır. Temperatur artımı regionlardan asılı olaraq qeyri-bərabər paylanır. Son 10 illiklərdə kiçik dağ çaylarında sel və daşqınların sayı və gücü artmışdır.
Azərbaycanda İqlim Dəyişmələri üzrə milli səviyyədə fəaliyyətlər
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasına 1995-ci ildə qoşulmuşdur. Ölkəmiz İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Əlavə 1 qrupuna daxil olmayan tam hüquqlu tərəf kimi İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyası qarşısında istilik effekti yaradan qaz tullantılarının kadastrının hazırlanması, müntəzəm olaraq yeniləndirilməsi, milli məlumatlarin hazırlanması kimi öhdəliklər götürmüşdü və bu öhdəliklər sistemli şəkildə yerinə yetirilmişdir. Azərbaycan RespublikasıBMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasına əlavə olan Paris Sazişini 22 aprel 2016-cı ildə imzalamış və həmin ilin oktyabr ayında ratifikasiya etmişdir. BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasına özünün Nəzərdə Tutulan Milli səviyyədə müəyyən edilmiş Töhfələrində qlobal iqlim dəyişmələrinin qarşısının alınması təşəbbüslərinə töhfə olaraq 1990-cı baza ili ilə müqayisədə 2030-cu ilə istilik effekti yaradan qazların emissiyalarının səviyyəsində 35% azalmanı hədəf kimi götürmüşdür.
Beynəlxalq Sazişlər
Azərbaycan RespublikasıBMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına 1995-ci ildə qoşulmuş və Konvensiyanın Kioto protokolunu 2000-ci ildə təsdiq edilmişdir. Kioto protokolu üzrə öhdəliklərin yerinə yetirilməsinin 2-ci dövrü üçün qəbul edilmiş Doha əlavəsi 14 aprel 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən ratifikasiya edilmiş və ölkə prezidenti tərəfindən imzalanmışdır. Paris Sazişi 2016-cı ilin aprelində imzalanmış və 2016-cı il oktyabrın 28-də Milli Məclis tərəfindən ratifikasiya olunmuşdur. Paris Sazişinə əsasən Azərbaycan Respublikası Nəzərdə Tutulan Milli Səviyyədə Müəyyən edilmiş Töhfələrini Konvensiya Katibliyinə təqdim etmiş və qlobal iqlim dəyişmələrinə təsirlərin yumşaldılması təşəbbüslərinə özünün töhfəsi olaraq baza ili ilə(1990) müqayisədə 2030-cu ilə istilik effekti yaradan qaz emissiyalarının 35% azalma səviyyəsində saxlanılmasını hədəf kimi götürmüşdür.
İstilik Effekti Yaradan Qaz Emissiyalarının ölkə üzrə miqdarı
2013 –cü ildə müxtəlif sektorlardan emissiyalar ( %)
İstilik Effekti Yaradan Qaz Emissiyalarının (İEYQ) inventarlaşma prosesi zamanı Enerji, kənd təsərrüfatı, tullantı, TİTİDM (Torpaqdan İstifadə və Torpaqdan İstifadənin Dəyişdirilməsi və Meşə təsərrüfatı ) sektorları və CO2, CH4, N2O, HFC, CF4 qazları əhatə olunmuşdur.
Azərbaycan Respublikasında ümumi emissiya baza ilində (1990)73.331 Gq CO2 ekvivalenti (TİTİDM nəzərə alınmadan); net emissiya isə 69.641 Gq CO2 ekvivalenti (TİTİDM daxil edilməklə) olmuşdur.
Baza ili ilə müqayisədə ümumi emissiya səviyyəsində 35% azalma nəzərdə tutulur ki, bu da 25.666 Gq CO2 ekvivalenti (TİTİDM nəzərə alınmadan) 24.374 Gq CO2 ekvivalenti (TİTİDM nəzərə alınaraq) olacaqdır.
Adambaşına düşən İEYQ və dünya ölkələri ilə müqayisə
İstilik effekti yaradan qaz emissiyalarının illər üzrə müqayisəsi
Azərbaycan Respublikasında istilik effekti yaradan qazlar üzrə aparılan son inventarizasiyanın nəticələrinə görə baza ili olan 1990-cı ildə adambaşına düşən istilik effekti yaradan qaz emissiyaları 10.4 ton СО2 ekvivalenti olduğu halda 2010-cu ildə bu göstərici 5.4 ton СО2 ekvivalenti olmuşdur. Bu göstərici dünya üzrə ümumi orta göstəricidən (2010-cu il üzrə 4.43 ton СО2) bir qədər yüksək bir göstəricidir.
Kioto protokolu çərçivəsində Azərbaycan İEYQ emissiyalarının azalması ilə bağlı kəmiyyət öhdəlikləri götürməməsinə baxmayaraq son illərdə ölkədə bir sıra əhəmiyyətli tədbirlər yerinə yetirilmişdir ki, bunlara az karbonlu, enerji səmərəliliyikli, bərpa olunan enerji və tullantıların effektiv idarə edilməsi texnologiyalarının təqdim olunması, həmçinin meşə sahələrinin genişləndirilməsi daxildir. Azaldılma ilə bağlı milli təşəbbüslərə əlavə olaraq, Azərbaycan müxtəlif layihələrin həyata keçirilməsi yolu ilə bir sıra beynəlxalq təşkilatlarla uğurlu əməkdaşlıq edir. Beləliklə, iqlim dəyişikliyinin azaldılması texnologiyası və bu sahədə potensialın yaradılması ilə bağlı 30-dan çox layihə həyata keçirilmişdir.
Həssaslığın qiymətləndirilməsi və uyğunlaşma(adaptasiya) tədbirləri
Müxtəlif qiymətləndirmələrin nəticələri göstərir ki, kənd təsərrüfatı sektoru, su resursları sektoru, sahilyanı zonaları, enerji sektoru, meşə sektoru, turizm sektoru və səhiyyə sektoru Azərbaycanda iqlim dəyişikliyinə həssasdır. İqlim dəyişikliyinə ən çox zəif olan sahələr kənd təsərrüfatı sektoru, su sektoru və sahilyanı zonalarıdır. Adaptasiya məsələləri BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyanın Birinci, İkinci, Üçüncü Milli Məlumatlarına daxil edilmişdir.
Müvafiq iqlim dəyişikliyi siyasəti və strategiyası
Azərbaycan artıq sosial, iqtisadi inkişafı və yoxsulluğun azaldılmasını ölkənin prioritetləri olaraq müəyyənləşdirmişdir. Ölkənin iqlim dəyişmələrinin təsirlərinin azaldılması (mitiqasiya) və bu təsirlərə uyğunlaşma(adaptasiya) strategiyaları uzunmüddətli Dövlət Proqramlarında öz əksini tapır
Azərbaycan Respublikasında alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə olunması üzrə DÖVLƏT PROQRAMI
“AZƏRBAYCAN 2020: GƏLƏCƏYƏ BAXIŞ” İNKİŞAF KONSEPSİYASI
2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair DÖVLƏT PROQRAMI
Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı DÖVLƏT PROQRAMI
2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və davamlı inkişaf DÖVLƏT PROQRAMI
Azərbaycan Respublikasında kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalına və emalına dair Strateji Yol Xəritəsi
Azərbaycan Respublikasının Dayanıqlı İnkişaf üzrə Milli Əlaqələndirmə Şurasının yaradılması haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI
İstinadlar
↑ BMT-NİN İQLİM DƏYİŞMƏLƏRİ ÜZRƏ ÇƏRÇİVƏ KONVENSİYASINA AZƏRBAYCANIN ÜÇÜNCÜ MİLLİ MƏLUMATI
↑ İqlim Dəyişmələri
İqlim dəyişmələrinə qarşı mübarizədə Azərbaycan lider ölkə kimi qiymətləndirilmişdir
BMT-nin sammitində iqlim dəyişmələrinə qarşı mübarizədə Azərbaycanın nailiyyətlərindən danışılıb
«BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasına Azərbaycanın İkinci Milli Məlumatları üçün layihə təklifinin hazırlanması məqsədi ilə özünüqiymətləndirmə» layihəsinin həyata keçirilməsi üçün Qlobal Ekologiya Fondu tərəfindən ayrılan qrant üzrə sənədin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
“İqlim dəyişmələrinə adaptasiya sahəsində meteorologiya təşkilatlarının vacib rolu” mövzusunda Konfrans keçirilib
Avqust 13, 2021
azərbaycanda, iqlim, dəyişmələri, iqlim, dəyişmələri, dünyanı, narahat, edən, qlobal, problemlərdən, biri, iqlim, dəyişmələridir, iqlim, dəyişiklikləri, onların, canlı, aləmə, təsiri, dünya, birliyini, getdikcə, daha, çox, narahat, etməkdədir, qeyri, sabit, ha. Iqlim Deyismeleri Dunyani narahat eden qlobal problemlerden biri de Iqlim deyismeleridir Iqlim deyisiklikleri ve onlarin canli aleme tesiri dunya birliyini getdikce daha cox narahat etmekdedir Qeyri sabit hava seraiti tek Azerbaycanda deyil dunyanin bir sira olkelerinde hiss olunmaqda ve problemler yaratmaqdadir Bu problemlere diqqetin artmasi ozunu bir sira beynelxalq tedbirlerin o cumleden elmi ve praktiki konfranslarin kecirilmesinde gosterir Iqlim Deyismeleri uzre Hokumetlerarasi Ekspertler qrupunun son qiymetlendirme hesabatina gore son 100 ilde Yer kuresinde orta temperatur 0 8 derece artib Temperaturun artmasi ise esasen antropogen amillerle baglidir Antropogen amillerin de esasi istilik effekti yaradan qazlar karbon metan azot oksidi azot 1 oksid ve xlor fulor birlesmeleridir Son 100 illik kosmik musahideler gosterir ki tufanlarin covgunlarin hem intensivliyi hem de tezliyi artib Isti kulekler qasirgalar yagintilar guclenib Eyni zamanda sel dasqin hadiselerinin de sayi artib Okeanin sethi evveller 1000 metr derinliye qeder qizirdisa artiq qizma 2000 metr derinliye qeder catir Bu da isti axinlarin daha da qizmasina sebeb olur Yeni butun bu tebii felaketlerin artiminda esas amil iqlim deyismeleridir Azerbaycan erazisinde Azerbaycan da qlobal iqlim deyismelerinin tesirinden kenarda qalmamisdir Son 100 ilde Azerbaycan erazisinde orta illik temperaturlar 0 4 1 30C ye qeder artmisdir Temperatur artimi regionlardan asili olaraq qeyri beraber paylanir Son 10 illiklerde kicik dag caylarinda sel ve dasqinlarin sayi ve gucu artmisdir 1 2 Mundericat 1 Azerbaycanda Iqlim Deyismeleri uzre milli seviyyede fealiyyetler 2 Beynelxalq Sazisler 3 Istilik Effekti Yaradan Qaz Emissiyalarinin olke uzre miqdari 3 1 Adambasina dusen IEYQ ve dunya olkeleri ile muqayise 4 Iqlim Deyismelerinin tesirinin azaldilmasi mitiqasiya tedbirleri 5 Hessasligin qiymetlendirilmesi ve uygunlasma adaptasiya tedbirleri 6 Muvafiq iqlim deyisikliyi siyaseti ve strategiyasi 7 Hemcinin bax 8 Xarici kecidler 9 IstinadlarAzerbaycanda Iqlim Deyismeleri uzre milli seviyyede fealiyyetler RedakteAzerbaycan Respublikasi Milli Meclisi BMT nin Iqlim Deyismeleri uzre Cercive Konvensiyasina 1995 ci ilde qosulmusdur Olkemiz Iqlim Deyismeleri uzre Cercive Konvensiyasinin Elave 1 qrupuna daxil olmayan tam huquqlu teref kimi Iqlim Deyismeleri uzre Cercive Konvensiyasi qarsisinda istilik effekti yaradan qaz tullantilarinin kadastrinin hazirlanmasi muntezem olaraq yenilendirilmesi milli melumatlarin hazirlanmasi kimi ohdelikler goturmusdu ve bu ohdelikler sistemli sekilde yerine yetirilmisdir Azerbaycan Respublikasi BMT nin Iqlim Deyismeleri uzre Cercive Konvensiyasina elave olan Paris Sazisini 22 aprel 2016 ci ilde imzalamis ve hemin ilin oktyabr ayinda ratifikasiya etmisdir BMT nin Iqlim Deyismeleri uzre Cercive Konvensiyasina ozunun Nezerde Tutulan Milli seviyyede mueyyen edilmis Tohfelerinde qlobal iqlim deyismelerinin qarsisinin alinmasi tesebbuslerine tohfe olaraq 1990 ci baza ili ile muqayisede 2030 cu ile istilik effekti yaradan qazlarin emissiyalarinin seviyyesinde 35 azalmani hedef kimi goturmusdur 3 4 1 2 Beynelxalq Sazisler RedakteAzerbaycan Respublikasi BMT nin Iqlim Deyisikliyi uzre Cercive Konvensiyasina 1995 ci ilde qosulmus ve Konvensiyanin Kioto protokolunu 2000 ci ilde tesdiq edilmisdir Kioto protokolu uzre ohdeliklerin yerine yetirilmesinin 2 ci dovru ucun qebul edilmis Doha elavesi 14 aprel 2015 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisi terefinden ratifikasiya edilmis ve olke prezidenti terefinden imzalanmisdir Paris Sazisi 2016 ci ilin aprelinde imzalanmis ve 2016 ci il oktyabrin 28 de Milli Meclis terefinden ratifikasiya olunmusdur Paris Sazisine esasen Azerbaycan Respublikasi Nezerde Tutulan Milli Seviyyede Mueyyen edilmis Tohfelerini Konvensiya Katibliyine teqdim etmis ve qlobal iqlim deyismelerine tesirlerin yumsaldilmasi tesebbuslerine ozunun tohfesi olaraq baza ili ile 1990 muqayisede 2030 cu ile istilik effekti yaradan qaz emissiyalarinin 35 azalma seviyyesinde saxlanilmasini hedef kimi goturmusdur 5 2 Istilik Effekti Yaradan Qaz Emissiyalarinin olke uzre miqdari Redakte 2013 cu ilde muxtelif sektorlardan emissiyalar Istilik Effekti Yaradan Qaz Emissiyalarinin IEYQ inventarlasma prosesi zamani Enerji kend teserrufati tullanti TITIDM Torpaqdan Istifade ve Torpaqdan Istifadenin Deyisdirilmesi ve Mese teserrufati sektorlari ve CO2 CH4 N2O HFC CF4 qazlari ehate olunmusdur Azerbaycan Respublikasinda umumi emissiya baza ilinde 1990 73 331 Gq CO2 ekvivalenti TITIDM nezere alinmadan net emissiya ise 69 641 Gq CO2 ekvivalenti TITIDM daxil edilmekle olmusdur Baza ili ile muqayisede umumi emissiya seviyyesinde 35 azalma nezerde tutulur ki bu da 25 666 Gq CO2 ekvivalenti TITIDM nezere alinmadan 24 374 Gq CO2 ekvivalenti TITIDM nezere alinaraq olacaqdir 2 Adambasina dusen IEYQ ve dunya olkeleri ile muqayise Redakte Istilik effekti yaradan qaz emissiyalarinin iller uzre muqayisesi Azerbaycan Respublikasinda istilik effekti yaradan qazlar uzre aparilan son inventarizasiyanin neticelerine gore baza ili olan 1990 ci ilde adambasina dusen istilik effekti yaradan qaz emissiyalari 10 4 ton SO2 ekvivalenti oldugu halda 2010 cu ilde bu gosterici 5 4 ton SO2 ekvivalenti olmusdur Bu gosterici dunya uzre umumi orta gostericiden 2010 cu il uzre 4 43 ton SO2 bir qeder yuksek bir gostericidir 2 Iqlim Deyismelerinin tesirinin azaldilmasi mitiqasiya tedbirleri RedakteKioto protokolu cercivesinde Azerbaycan IEYQ emissiyalarinin azalmasi ile bagli kemiyyet ohdelikleri goturmemesine baxmayaraq son illerde olkede bir sira ehemiyyetli tedbirler yerine yetirilmisdir ki bunlara az karbonlu enerji semereliliyikli berpa olunan enerji ve tullantilarin effektiv idare edilmesi texnologiyalarinin teqdim olunmasi hemcinin mese sahelerinin genislendirilmesi daxildir Azaldilma ile bagli milli tesebbuslere elave olaraq Azerbaycan muxtelif layihelerin heyata kecirilmesi yolu ile bir sira beynelxalq teskilatlarla ugurlu emekdasliq edir Belelikle iqlim deyisikliyinin azaldilmasi texnologiyasi ve bu sahede potensialin yaradilmasi ile bagli 30 dan cox layihe heyata kecirilmisdir 2 Hessasligin qiymetlendirilmesi ve uygunlasma adaptasiya tedbirleri RedakteMuxtelif qiymetlendirmelerin neticeleri gosterir ki kend teserrufati sektoru su resurslari sektoru sahilyani zonalari enerji sektoru mese sektoru turizm sektoru ve sehiyye sektoru Azerbaycanda iqlim deyisikliyine hessasdir Iqlim deyisikliyine en cox zeif olan saheler kend teserrufati sektoru su sektoru ve sahilyani zonalaridir Adaptasiya meseleleri BMT nin Iqlim Deyismeleri uzre Cercive Konvensiyanin Birinci Ikinci Ucuncu Milli Melumatlarina daxil edilmisdir 2 Muvafiq iqlim deyisikliyi siyaseti ve strategiyasi RedakteAzerbaycan artiq sosial iqtisadi inkisafi ve yoxsullugun azaldilmasini olkenin prioritetleri olaraq mueyyenlesdirmisdir Olkenin iqlim deyismelerinin tesirlerinin azaldilmasi mitiqasiya ve bu tesirlere uygunlasma adaptasiya strategiyalari uzunmuddetli Dovlet Proqramlarinda oz eksini tapir 6 2 Hemcinin bax RedakteQlobal istillesme Iqlim stratiqrafiyasi Kioto protokolu Yerustu buzlasma Azerbaycan Respublikasinda ekoloji veziyyetXarici kecidler RedakteAzerbaycan Respublikasinda alternativ ve berpa olunan enerji menbelerinden istifade olunmasi uzre DOVLET PROQRAMI AZERBAYCAN 2020 GELECEYE BAXIS INKISAF KONSEPSIYASI 2008 2015 ci illerde Azerbaycan Respublikasinda ehalinin erzaq mehsullari ile etibarli teminatina dair DOVLET PROQRAMI Azerbaycan Respublikasi regionlarinin 2014 2018 ci illerde sosial iqtisadi inkisafi DOVLET PROQRAMI 2008 2015 ci illerde Azerbaycan Respublikasinda yoxsullugun azaldilmasi ve davamli inkisaf DOVLET PROQRAMI Azerbaycan Respublikasinda kend teserrufati mehsullarinin istehsalina ve emalina dair Strateji Yol Xeritesi Azerbaycan Respublikasinin Dayaniqli Inkisaf uzre Milli Elaqelendirme Surasinin yaradilmasi haqqinda AZERBAYCAN RESPUBLIKASI PREZIDENTININ FERMANIIstinadlar Redakte 1 2 BMT NIN IQLIM DEYISMELERI UZRE CERCIVE KONVENSIYASINA AZERBAYCANIN UCUNCU MILLI MELUMATI 1 2 3 4 5 6 7 8 Iqlim Deyismeleri Iqlim deyismelerine qarsi mubarizede Azerbaycan lider olke kimi qiymetlendirilmisdir BMT nin sammitinde iqlim deyismelerine qarsi mubarizede Azerbaycanin nailiyyetlerinden danisilib BMT nin Iqlim Deyismeleri uzre Cercive Konvensiyasina Azerbaycanin Ikinci Milli Melumatlari ucun layihe teklifinin hazirlanmasi meqsedi ile ozunuqiymetlendirme layihesinin heyata kecirilmesi ucun Qlobal Ekologiya Fondu terefinden ayrilan qrant uzre senedin tesdiq edilmesi barede Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami Iqlim deyismelerine adaptasiya sahesinde meteorologiya teskilatlarinin vacib rolu movzusunda Konfrans kecirilibMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycanda iqlim deyismeleri amp oldid 5802976, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}
