IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir –VU D2. Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu nazik, sürünəndir, gövdə 4—20 sm (30) hündürlükdə, bir iri təpə çiçəyindən ibarətdir. Yarpaqları boz-göyümtül, dar-xətvari, bəzən oraqvari əyilmişdir. Təpə yarpaqları otvari-pərdəlidir, neştərşəkilli, sivridir. Çiçəkyanlığının borucuğu uzun, silindrikdir. Çiçəkyanlığının xarici tərəfi 6 -7 sm uzunluğunda, ağımtıl – sarı və tünd –qara ləkə və orta hissədə dırnaqcıqda tünd –qara tükcüklər var. Çiçəkyanlığının daxili hissəsi yuxarıya doğru durandır, ağımtıl, ağ və ya mavidir. Sütuncuğun tərəfi bükülmüş, əsas tünd-boz, nisbətən parlaq, tozcuq ağdır. Qutucuq uzadılmış ellipsvari, 3 tilli, sivridir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə dövrü aprle ayına, meyvə əmələgətirmə may ayına təsadüf edir. Kökümsov və toxum vasitəsilə çoxalır. Aşağı dağ qurşağında daşlı, gilli və çınqıllı yamaclarda yayılmışdır. Mezokserofitdir.
Yayılması
Naxçıvan – Sədərək kəndi ətrafında. Azerbaycandan kənarda – Ermənistan, İranda yayılmışdır.Aşağı və orta dağlıq qurşaqlarının quru, daşlı, cınqıllı yamaclarında bitir.Nəzərə çarpacaq dərəcədə azalmaqdadır. Bozqır yaylasında və Kür düzənliyində.
Sayı və tendensiyası
Populyasiyalarının sayı azalır. Otarılma və tapdalanma nəticəsində yaşama ərazisi məhdudlaşır, populyasiyada azalma tendensiyası müşahidə olunur.Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (növün yığılması, otarılma)
Mühafizə tədbirləri
Mühafizə tədbirləri yoxdur. Yasaqlıqların yaradılması vacibdir.
Çoxalması
Toxumla və vegetativ yolla çoxalır.Çiçəkləyən bitkilərin toplanması, kök yumruların gəmirəcilər tərəfindən yeyilməsi bitkinin azalmasına səbəb olmuşdur. Azərbaycan Botanika İnstitutunun Botanika bağında becərilir. Xüsusi mühafizə tədbirlər hazırlanmamışdır.
İstinadlar
↑ Флора Азербайджана, 1952
Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
gürcü, süsəni, iris, iberica, süsənkimilər, iridaceae, juss, fəsiləsinin, süsən, cinsinə, bitki, növü, iris, ibericaelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, birləpəliləryarımsinif, liliidsıra, süsənçiçəklilərfəsilə, süsənkimilərcins, süsənnöv,. Gurcu suseni lat Iris iberica Susenkimiler Iridaceae Juss fesilesinin susen cinsine aid bitki novu Gurcu suseniIris ibericaElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif BirlepelilerYarimsinif LiliidSira SusenciceklilerFesile SusenkimilerCins SusenNov Gurcu suseniElmi adiIris iberica Hoffm VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiNCBI 292538GRIN 20335IPNI 438723 1TPL kew 321969IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmeye hessas olanlar kateqoriyasina aiddir VU D2 Azerbaycanin nadir Qafqazin endemik novudur Mundericat 1 Qisa morfoloji tesviri 2 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri 3 Yayilmasi 4 Sayi ve tendensiyasi 5 Muhafize tedbirleri 6 Coxalmasi 7 Istinadlar 8 Xarici kecidlerQisa morfoloji tesviri RedakteCoxillik ot bitkisidir Kokumsovu nazik surunendir govde 4 20 sm 30 hundurlukde bir iri tepe ciceyinden ibaretdir Yarpaqlari boz goyumtul dar xetvari bezen oraqvari eyilmisdir Tepe yarpaqlari otvari perdelidir nestersekilli sivridir Cicekyanliginin borucugu uzun silindrikdir Cicekyanliginin xarici terefi 6 7 sm uzunlugunda agimtil sari ve tund qara leke ve orta hissede dirnaqciqda tund qara tukcukler var Cicekyanliginin daxili hissesi yuxariya dogru durandir agimtil ag ve ya mavidir Sutuncugun terefi bukulmus esas tund boz nisbeten parlaq tozcuq agdir Qutucuq uzadilmis ellipsvari 3 tilli sivridir 1 2 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri RedakteCicekleme dovru aprle ayina meyve emelegetirme may ayina tesaduf edir Kokumsov ve toxum vasitesile coxalir Asagi dag qursaginda dasli gilli ve cinqilli yamaclarda yayilmisdir Mezokserofitdir 1 3 4 5 Yayilmasi RedakteNaxcivan Sederek kendi etrafinda Azerbaycandan kenarda Ermenistan Iranda yayilmisdir Asagi ve orta dagliq qursaqlarinin quru dasli cinqilli yamaclarinda bitir Nezere carpacaq derecede azalmaqdadir Bozqir yaylasinda ve Kur duzenliyinde 1 6 7 Sayi ve tendensiyasi RedaktePopulyasiyalarinin sayi azalir Otarilma ve tapdalanma neticesinde yasama erazisi mehdudlasir populyasiyada azalma tendensiyasi musahide olunur 8 9 Mehdudlasdirici amillerAntropogen amiller novun yigilmasi otarilma 10 Muhafize tedbirleri RedakteMuhafize tedbirleri yoxdur Yasaqliqlarin yaradilmasi vacibdir 6 Coxalmasi RedakteToxumla ve vegetativ yolla coxalir Cicekleyen bitkilerin toplanmasi kok yumrularin gemireciler terefinden yeyilmesi bitkinin azalmasina sebeb olmusdur Azerbaycan Botanika Institutunun Botanika baginda becerilir Xususi muhafize tedbirler hazirlanmamisdir Istinadlar Redakte 1 2 3 Flora Azerbajdzhana 1952 Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitabi Nadir ve nesli kesilmekde olan bitki ve gobelek novleri II nesr Baki 2013 Ibadly O V 2005 Ibadly O V 2005 Salayeva Z K 2006 1 2 Haciyev V C Ibrahimov E S 1981 Konspekt flory Kavkaza 2006 Azerbaycan SSR in Qirmizi kitabi 1989 Tertibcilerin melumatlari http redbook az options project amp id G C3 BCrc C3 BC 20s C3 BCs C9 99ni olu kecid Xarici kecidler RedakteGurcu suseniMenbe https az wikipedia org w index php title Gurcu suseni amp oldid 5785336, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
