fbpx
Wikipedia

Ülgən

Ülgən və ya Bay-Ulgen - türk mifologiyasında əsas tanrılardan biri. Ölkən (Ülken, Ülgön) Xan ve monqol dilinde Ulgan Xan.

Xüsusiyyətləri

Yaxşılıq tanrısıdır. Göyün 16. qatında yaşayır. Kayra Xanın oğludur. Qızıl Dağda, qızıl qapısı olan qızıl bir sarayda yaşayır. Qızıl bir taxt üzərində oturub. Kayra Xandan sonra ikinci dərəcədə əhəmiyyətə malikdir. Göy cisimlərini idarə edər. Meteoroloji hadisələrin ilk qaynağıdır. Biri ağ, digəri qara iki daşla gələrək (və ya Korbolko quşu ilə bu daşları göndərərək) insanlara atəş yandırmağı öyrətmişdir. Yaxşılıq etməyi sevər. Uzun saçları vardır. Yanında böyük bir qalxanı tapılar. Əlində ildırımlar göndərən bir yayı vardır. İldırımlar və şimşəklər onun silahıdır. İldırımla vurduğu şey müqəddəslik qazanır. Yeddi oğlu və yeddi qızı var. Gökçə (mavi) rəng ilə işarələniyər. Göyün hakimidir. Dünyanı daşımaları və ya dəstək olmaları üçün üç dənə balıq yaratmışdır. Əlindəki toppuzu, həyat ağacının köklərinə bənzər və elə dallı budaklıdır. Bildiyimiz Günəş, Ay və ulduzlardan (bütün göy nesnelerinden) çox uzaqda yaşayır. Biri sağında və digəri solunda iki ağ Günəş tapılar. Bu göy cisimlərinin hər biri özünə çatmaq istəyən şaman üçün bir maneədir. Ən güclü şaman belə ən çox Altınkazık (Qütb) ulduzuna qədər çata bilər. Daha kənara gedə bilməz. Betimlenirken ağ, parlaq, səs-küyçü (künürtçi), yandırıcı (küygekçi), şimşəkçi (yalgınçı) kimi sifətlər işlədilir. Əzəli və əbədi qəbul edilir. Kainatın başlanğıcında yalnız Ülgən və Ərlik vardır. Qaz və qu cildinə girərək sonsuz suyun üzərində uçurlar. Tanri Ülgən Erlikdən daha güclüdür. Erlikin etdiyi hiylələri anlayır və onu məzəmmət edir. Kayra Xan isə kainatdan əvvəl də mövcuddur. Yaşlı və müdrik bir görünüş ilə təsvir olunur. Üç, altı, doqquz və ya 12 ildə bir görkəmli mərasimlər edilərək özünə ağ kısrak qurban edilir. Üç börkü (başlığı) vardır, uzun saqqallıdır. Əslində çox vaxt bir arvadından bəhs edilmədiyi halda bir neçə yerdə yoldaşının adı "Taz xanım" (Keçəl xanım)dır. Mindiyi heyvan da Kelke adlı keçəl bir öküzdür. Monqolcada bir çox tanrının adının sonunda iştirak edən Ulagan (Ulağa) sözüylə də əlaqəli görünməkdədir. Voqullarda Ulgon olaraq iştirak edər və atəşin qaynağı olaraq görülər. Yeddi oğlu vardır, bunlar göyün yeddi qatını işarələr.

1. Qarşıt Xan, 2. Pura Xan, 3. Burça Xan, 4. Yaşıl Xan, 5. Qaraquş Xan, 6. Qanım Xan, 7. Baxtı Xan

Etimologiya

(Ül/Ul) kökündən törəmişdir. Göyə aid, paylaşdırma, yaratmaq kimi mənalar ehtiva edər. Ulu, zəngin deməkdir.

Həmçinin baxın

Mənbə

  • Çoban, Ramazan Volkan. Türk Mitolojisinde İyilik Tanrısı Ülgen’in İnanıştaki Yeri,Tasviri ve Kökeni (Türkçe)

Xarici keçidlər

  • Turkish Mythology Dictionary - Multilingual (Azəri dili)
  • Türk Əfsanə Lüğəti / Türk Söyləncə Sözlüyü (Azəri dilində)

ülgən, ulgen, türk, mifologiyasında, əsas, tanrılardan, biri, ölkən, ülken, ülgön, monqol, dilinde, ulgan, mündəricat, xüsusiyyətləri, etimologiya, həmçinin, baxın, mənbə, xarici, keçidlərxüsusiyyətləri, redaktəyaxşılıq, tanrısıdır, göyün, qatında, yaşayır, ka. Ulgen ve ya Bay Ulgen turk mifologiyasinda esas tanrilardan biri Olken Ulken Ulgon Xan ve monqol dilinde Ulgan Xan Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Etimologiya 3 Hemcinin baxin 4 Menbe 5 Xarici kecidlerXususiyyetleri RedakteYaxsiliq tanrisidir Goyun 16 qatinda yasayir Kayra Xanin ogludur Qizil Dagda qizil qapisi olan qizil bir sarayda yasayir Qizil bir taxt uzerinde oturub Kayra Xandan sonra ikinci derecede ehemiyyete malikdir Goy cisimlerini idare eder Meteoroloji hadiselerin ilk qaynagidir Biri ag digeri qara iki dasla gelerek ve ya Korbolko qusu ile bu daslari gondererek insanlara ates yandirmagi oyretmisdir Yaxsiliq etmeyi sever Uzun saclari vardir Yaninda boyuk bir qalxani tapilar Elinde ildirimlar gonderen bir yayi vardir Ildirimlar ve simsekler onun silahidir Ildirimla vurdugu sey muqeddeslik qazanir Yeddi oglu ve yeddi qizi var Gokce mavi reng ile isareleniyer Goyun hakimidir Dunyani dasimalari ve ya destek olmalari ucun uc dene baliq yaratmisdir Elindeki toppuzu heyat agacinin koklerine benzer ve ele dalli budaklidir Bildiyimiz Gunes Ay ve ulduzlardan butun goy nesnelerinden cox uzaqda yasayir Biri saginda ve digeri solunda iki ag Gunes tapilar Bu goy cisimlerinin her biri ozune catmaq isteyen saman ucun bir maneedir En guclu saman bele en cox Altinkazik Qutb ulduzuna qeder cata biler Daha kenara gede bilmez Betimlenirken ag parlaq ses kuycu kunurtci yandirici kuygekci simsekci yalginci kimi sifetler isledilir Ezeli ve ebedi qebul edilir Kainatin baslangicinda yalniz Ulgen ve Erlik vardir Qaz ve qu cildine girerek sonsuz suyun uzerinde ucurlar Tanri Ulgen Erlikden daha gucludur Erlikin etdiyi hiyleleri anlayir ve onu mezemmet edir Kayra Xan ise kainatdan evvel de movcuddur Yasli ve mudrik bir gorunus ile tesvir olunur Uc alti doqquz ve ya 12 ilde bir gorkemli merasimler edilerek ozune ag kisrak qurban edilir Uc borku basligi vardir uzun saqqallidir Eslinde cox vaxt bir arvadindan behs edilmediyi halda bir nece yerde yoldasinin adi Taz xanim Kecel xanim dir Mindiyi heyvan da Kelke adli kecel bir okuzdur Monqolcada bir cox tanrinin adinin sonunda istirak eden Ulagan Ulaga sozuyle de elaqeli gorunmekdedir Voqullarda Ulgon olaraq istirak eder ve atesin qaynagi olaraq goruler Yeddi oglu vardir bunlar goyun yeddi qatini isareler 1 Qarsit Xan 2 Pura Xan 3 Burca Xan 4 Yasil Xan 5 Qaraqus Xan 6 Qanim Xan 7 Baxti XanEtimologiya Redakte Ul Ul kokunden toremisdir Goye aid paylasdirma yaratmaq kimi menalar ehtiva eder Ulu zengin demekdir Hemcinin baxin RedakteAg oglanlar Ag qizlarMenbe RedakteCoban Ramazan Volkan Turk Mitolojisinde Iyilik Tanrisi Ulgen in Inanistaki Yeri Tasviri ve Kokeni Turkce Xarici kecidler RedakteTurkish Mythology Dictionary Multilingual Azeri dili Turk Efsane Lugeti Turk Soylence Sozluyu Azeri dilinde Menbe https az wikipedia org w index php title Ulgen amp oldid 5046480, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.