fbpx
Wikipedia

Çuğundur adi uzunburunu

Çuğundur adi uzunburunu (lat. Bothynoderes punctiventris) — Buğumayaqlılar tipinin Sərtqanadlılar dəstəsinin Uzunburun böcəklər fəsiləsinə aid olan növ.

?Çuğundur adi uzunburunu
Bothynoderes punctiventris

Çuğundur adi uzunburunu
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:İlkağızlılar
Ranqsız:Ecdysozoa
Tip:Buğumayaqlılar
Növ: Çuğundur adi uzunburunu
Elmi adı
Bothynoderes punctiventris

Şəkil
axtarışı
NCBI  
EOL  

Xarici quruluşu

 
Görünüşü

Çuğundur adi uzunburunun yetkin forması bozumtul-qonur olmaqla, bədəninin üzəri boz rəngli tükcüklərlə örtülmüşdür. Böcəyin xortumu kütdür, zirvəsi azacıq genişlənmiş və üzərində aydın görünən uzununa gedən şişkinlik vardır. Bığcıqları dirsəkvarıdır və özləri də başın əsasından irəliyə doğru yönəlmişdir. Döş qalxancığının səthi hamar olmayıb, qırışıqlıdır və üzərində nöqtələr yerləşir. Qanadların nəhayətləri halqavarıdır. Hər bir qanadüstlük üzərində nöqtələrdən ibarət 10 cərgə zolaq vardır. Qanadı üzərində çəpinə istiqamətdə qara rəngli qırıq xətlərədn təşkil edilmiş zolaq keçir. Hər bir qanadüstünün qurtaracağında iki rəngli nöqtə vardır. Erkək fərdlər dişilərdən ön ayaqlarının quruluşuna görə seçilir. Böcəklərin uzunluğu 1,2-1,4 sm, eni 0,4-0,6 sm-dir. Yumurtası ovalvarı, sarımtıl rəngdədir. Sürfəsi ağdır, ayaqsızdır və qövsvarı bükülmüşdür. Başı qonurdur. Baş qalxancığının hər iki tərəfindən kənarları iti olan qaşığa bənzər üst çənələr çıxır. Sürfələr bu çənələrlə çuğundurun kökünü gəmirib, onunla qidalanır. Yetkin sürfələrin uzunluğu 30 mm-ə çatır.

Həyat tərzi

Böcək fazasında torpağın üst qatında qışlayır. Yazda həmin qatda 10-12oC temperatur əmələ gələn zaman onlar qış yuxusundan oyanır, torpaq üzərinə qalxır, təpəçiçəklilər fəsiləsinə mənsub olan bitkilərlə qidalanır, sonra isə çuğundur cücərtilərinə keçir. Böcəklər çuğundur yarpaqlarının ayasını və saplaqlarını yeyir və beləliklə, cücərtilərin kütləvi məhv olmasına səbəb olur. Bu müddət ərzində böcəklər uçmur, daim torpaq üzərində hərəkət edir və onların cinsiyyət məhsulları yetişir. Hava şəraitindən asılı olaraq 15-30 gündən sonra onlar uçurlar. Bu zərərvericinin uçuşu üçün günəşli və isti havalar əlverişlidir. Uçuşdan sonar dişi böcəklər yumurta qoymağa başlayır. Yumurtalar cücərtilərin kökləri ətrafına torpağın üst səthində böcəyin xortumu ilə düzəldimiş çökəkciyə qoyulur. Hər bir cökəkciyə bir yumurta yerləşdirilir. Bir dişi böcək bütün həyatı boyu orta hesabla 200-ə qədər yumurta qoya bilir. Qoyulmuş yumurtalardan 7-10 gündən sonra sürfələr çıxmağa başlayır. Sürfələrin iki üç ay müddətində inkişaf edib 5 yaş keçirir. Bu müddətdə onlar çuğundur kökləri ilə qidalanır, orada çökəkciklər əmlə gətirir və nəticədə bitkilərin əksəriyyətinin quruyaraq tamamilə məhv olmasna səbəb olur. Qurumayan bitkilər isə zəifləyir, sısqalaşır və onların məhsulunda şəkərin faizi azalır. Sürfələrin inkişafı qurtardıqdan sonra torpaq yuvacıqları içərisində puplaşır. Təxminən iki həftədən sonra puplardan çıxan böcəklər torpaq üzərinə çıxmır və oradaca qışlayır. Çuğundur uzunburunu il ərzində bir nəsil verir..

Yayılması

Şimali Qafqaz, Qərbi Sibir regionlarında, Azərbaycanda isə çuğundur əkilən bütün rayonlarda yayılıb.

Ədəbiyyat

  • S.R.Məmmədova, B.B.Xəlilov. Kənd təsərrüfatı entomologiyası. 1986, səh 199

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • Свекловичный долгоносик (bothynoderes punctiventris germ.) 2012-08-18 at the Wayback Machine
  • Обыкновенный свекольный долгоносик (Bothynoderes punctiventris)
  • Свекловичные долгоносики

İstinadlar

  1. S.R.Məmmədova, B.B.Xəlilov. Kənd təsərrüfatı entomologiyası. 1986, səh 199
  2. Свекловичные долгоносики

çuğundur, uzunburunu, bothynoderes, punctiventris, buğumayaqlılar, tipinin, sərtqanadlılar, dəstəsinin, uzunburun, böcəklər, fəsiləsinə, olan, növ, bothynoderes, punctiventriselmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılar. Cugundur adi uzunburunu lat Bothynoderes punctiventris Bugumayaqlilar tipinin Sertqanadlilar destesinin Uzunburun bocekler fesilesine aid olan nov Cugundur adi uzunburunuBothynoderes punctiventrisCugundur adi uzunburunuElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme IlkagizlilarRanqsiz EcdysozoaTip BugumayaqlilarNov Cugundur adi uzunburunuElmi adiBothynoderes punctiventrisSekilaxtarisiNCBI 1617956EOL 3363611 Mundericat 1 Xarici qurulusu 2 Heyat terzi 3 Yayilmasi 4 Edebiyyat 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidler 7 IstinadlarXarici qurulusu Redakte Gorunusu Cugundur adi uzunburunun yetkin formasi bozumtul qonur olmaqla bedeninin uzeri boz rengli tukcuklerle ortulmusdur Boceyin xortumu kutdur zirvesi azaciq genislenmis ve uzerinde aydin gorunen uzununa geden siskinlik vardir Bigciqlari dirsekvaridir ve ozleri de basin esasindan ireliye dogru yonelmisdir Dos qalxanciginin sethi hamar olmayib qirisiqlidir ve uzerinde noqteler yerlesir Qanadlarin nehayetleri halqavaridir Her bir qanadustluk uzerinde noqtelerden ibaret 10 cerge zolaq vardir Qanadi uzerinde cepine istiqametde qara rengli qiriq xetleredn teskil edilmis zolaq kecir Her bir qanadustunun qurtaracaginda iki ag rengli noqte vardir Erkek ferdler disilerden on ayaqlarinin qurulusuna gore secilir Boceklerin uzunlugu 1 2 1 4 sm eni 0 4 0 6 sm dir Yumurtasi ovalvari sarimtil ag rengdedir Surfesi agdir ayaqsizdir ve qovsvari bukulmusdur Basi qonurdur Bas qalxanciginin her iki terefinden kenarlari iti olan qasiga benzer ust ceneler cixir Surfeler bu cenelerle cugundurun kokunu gemirib onunla qidalanir Yetkin surfelerin uzunlugu 30 mm e catir 1 Heyat terzi RedakteBocek fazasinda torpagin ust qatinda qislayir Yazda hemin qatda 10 12oC temperatur emele gelen zaman onlar qis yuxusundan oyanir torpaq uzerine qalxir tepecicekliler fesilesine mensub olan bitkilerle qidalanir sonra ise cugundur cucertilerine kecir Bocekler cugundur yarpaqlarinin ayasini ve saplaqlarini yeyir ve belelikle cucertilerin kutlevi mehv olmasina sebeb olur Bu muddet erzinde bocekler ucmur daim torpaq uzerinde hereket edir ve onlarin cinsiyyet mehsullari yetisir Hava seraitinden asili olaraq 15 30 gunden sonra onlar ucurlar Bu zerervericinin ucusu ucun gunesli ve isti havalar elverislidir Ucusdan sonar disi bocekler yumurta qoymaga baslayir Yumurtalar cucertilerin kokleri etrafina torpagin ust sethinde boceyin xortumu ile duzeldimis cokekciye qoyulur Her bir cokekciye bir yumurta yerlesdirilir Bir disi bocek butun heyati boyu orta hesabla 200 e qeder yumurta qoya bilir Qoyulmus yumurtalardan 7 10 gunden sonra surfeler cixmaga baslayir Surfelerin iki uc ay muddetinde inkisaf edib 5 yas kecirir Bu muddetde onlar cugundur kokleri ile qidalanir orada cokekcikler emle getirir ve neticede bitkilerin ekseriyyetinin quruyaraq tamamile mehv olmasna sebeb olur Qurumayan bitkiler ise zeifleyir sisqalasir ve onlarin mehsulunda sekerin faizi azalir Surfelerin inkisafi qurtardiqdan sonra torpaq yuvaciqlari icerisinde puplasir Texminen iki hefteden sonra puplardan cixan bocekler torpaq uzerine cixmir ve oradaca qislayir Cugundur uzunburunu il erzinde bir nesil verir 1 Yayilmasi RedakteSimali Qafqaz Qerbi Sibir regionlarinda 2 Azerbaycanda ise cugundur ekilen butun rayonlarda yayilib Edebiyyat RedakteS R Memmedova B B Xelilov Kend teserrufati entomologiyasi 1986 seh 199Hemcinin bax RedakteFindiq uzunburunu Yonca kok yumrusu uzunburunu Kelemin govde gizli xortumlusuXarici kecidler RedakteSveklovichnyj dolgonosik bothynoderes punctiventris germ Arxivlesdirilib 2012 08 18 at the Wayback Machine Obyknovennyj svekolnyj dolgonosik Bothynoderes punctiventris Sveklovichnye dolgonosikiIstinadlar Redakte 1 2 S R Memmedova B B Xelilov Kend teserrufati entomologiyasi 1986 seh 199 Sveklovichnye dolgonosikiMenbe https az wikipedia org w index php title Cugundur adi uzunburunu amp oldid 6091789, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.