Çayın uzunluğu 547 km, su hövzəsinin sahəsi isə 22 200 km² təşkil edir.
Çay öz başlanğıcını Korqon silsiləsindən götürür. Yuxarı axarlarda ensiz və day yatağa sahibdir. Nisbətən düzənliklərdə isə yatağı genişlənir. Çayın yatağı boyunca aşağı doğru çoxlu astanalar müşahidə edilir. Mənsəbində Ust-Çarış Pristan kəndi yerlışir.
Çarış çayının sol sahilində, şimal hissədə, Tiqires Silsiləsində Çarıq mağarası qərarlaşır.
Su sərfiyyatı
Yay ayları çayın aşağı axarlarında suyun temperaturu +20°, yuxarı axarlarda isə olduqca soyuq olur. Buzla örtülmə dövrü noyabrın sonlarından aprelin əvvəllərinə qədər davam edir. Çayın qidalanmasının əsasını qar suları təşkil edir. Orta su sərfiyyatı 192 m³/s təşkil edir. Aşağı axarları oktyabrın sonlarından donmağa başlayır, yuxarı axarlarda dekabrda donur. Bəzi hallarda martın sonlarından belə buzdan azad ola bilir.
Gursululuq dövrü aprel-iyul aylarına təsadüf edir. Gursululuq bitdikdən sonra çayış sularınln artması ilə əlaqədar su basmalar baş verə bilir. Maksimal səviyyəyə aprelin sonları çatır. Burada suyun səviyyəsi 5 metr qalxır. Yuxarı axarlarda isə suyun səviyyəsi cəmi 2,5 m qalxa bilir. Buzla örtüldüyü zaman buzun qalınlığı 1,5 metrə çata bilir.
Çarışın axarı boyunca olan yaşayış məntəqələri: Beloqlazovo, Ust-Kan, Çarışskoe, Krasnoşyoekovo, Ust-Kalmaka.
Canlılar aləmi
Hövzəsindəki ərazinin meşərlə örtülməsi bir çox calıların məskunlaşmasına səbəb olur. Burada ayı, tülkü, kirpi, csnavar, dovşan, maral, sığın, dələ, quşlardan bayquş, kəklik, turac kimilərini görmək olur. Suları isə balıqlarla zəngindir. Sahillərində müxtəlif növ göbələklər, şam, küknar, tozağacı və s. bitir
Faydalı qazıntıları
Çarım çayının axdığı dağlar zəngin yataqlara sahibdir. Burada dəmir filizi və polimetallar vardır. Üstəlik qiymətli Yaşma daşı mövcuddur. Hətta əvvəllər Staro-Çaqır və Novo-Çaqır yataqları fəaliyyət göstərmişdir.
Naviqasiya
Ust-Kalmanka kəndindən 80 km yuxarıya doğu kiçik paraxodlarla hərəkət mümkündür. XIX və XX əsrlərdə Çarış mühüm çay nəqliyyatına sahib olmuşdur. Buradan taxıl və kənd təsərrüfatı malları axar boyunca daşınırdı. Burada XX əsr ortalarında yataq dərinləşdirmə tədbirləri həyata keçirilirdi. Hətta Zarya tipli teploxiflar asanlıqla hərəkət edə bilirdi. Hazırda naviqasiya yovdur.
Turizm
Çarış çayı boyunca yerləşən dağ dərələrində çoxlu ssyda mağaralsr vardır. Bu mağaraların çoxubda qədim insanlar yaşamışdır. Ust-Kan kəndi yaxınlığında qədim insanların yaşadığı düşərgə tapımışdır.
Su turizmi
Çarış çayı adrinalin həvəskarlarını özünə gəlb edir. Belə ki, burada astanakarın çoxluğu qayıqla bu iti axarlı sularda hərəkət edən idmançılar üçün əlverişlidir. Kumir — Çarış — Korqon — Çarış çətinliyimə görə beşinci kateqoriyaya aiddir. Çarış çayının özü 2 kateqoriyaya sid edilir.
Mənbə
Чарыш. Притоки и истоки.
Çarış rayonunun saytı.
Жукова О. Н., Безматерных Д. М. Зообентос водотоков бассейна верховьев Чарыша и его роль в питании рыб // Мир науки, культуры, образования. — 2008. — № 5 (12). — С. 35-39.
İstinadlar
kk
Alimlər Altayda yaşamış neandertalların həyatınl canlandırdmışlar
Бурштейн Е. Ф.: «Песошное золото» в России: путешествие Матвея Снегирева в 1790 году. — журнал «Природа» № 6, 2012
September 12, 2021
çarış, çayı, çarış, çaras, rusiya, ərazisindən, axan, çay, çay, obun, qolunu, təşkil, edir, altay, respublikası, altay, diyarının, ərazisindən, axır, Чара, сölkə, rusiyamənsəbi, obuzunluğu, kmsu, sərfi, shövzəsinin, sahəsi, 22200, mənbəyi, mənsəbiçarış, rusiya. Caris Caras 1 Rusiya erazisinden axan cay Cay Obun sol qolunu teskil edir Altay Respublikasi ve Altay diyarinin erazisinden axir Caris cayic alt Chara sOlke RusiyaMensebi ObUzunlugu 547 kmSu serfi 192 m sHovzesinin sahesi 22200 km menbeyi mensebiCaris Rusiyanin fiziki xeritesinde 50 39 22 sm e 84 51 10 s u 52 21 40 sm e 83 43 20 s u DSR ru 13010200312115100008801 Vikianbarda elaqeli mediafayllarOb cayinin hovzesi Mundericat 1 Cografiyasi 2 Su serfiyyati 3 Qollsri 4 Yasayis menteqeleri 5 Canlilar alemi 6 Faydali qazintilari 7 Naviqasiya 8 Turizm 8 1 Su turizmi 9 Menbe 10 IstinadlarCografiyasi RedakteCayin uzunlugu 547 km su hovzesinin sahesi ise 22 200 km teskil edir Cay oz baslangicini Korqon silsilesinden goturur Yuxari axarlarda ensiz ve day yataga sahibdir Nisbeten duzenliklerde ise yatagi genislenir Cayin yatagi boyunca asagi dogru coxlu astanalar musahide edilir Mensebinde Ust Caris Pristan kendi yerlisir Caris cayinin sol sahilinde simal hissede Tiqires Silsilesinde Cariq magarasi qerarlasir 2 Su serfiyyati RedakteYay aylari cayin asagi axarlarinda suyun temperaturu 20 yuxari axarlarda ise olduqca soyuq olur Buzla ortulme dovru noyabrin sonlarindan aprelin evvellerine qeder davam edir Cayin qidalanmasinin esasini qar sulari teskil edir Orta su serfiyyati 192 m s teskil edir Asagi axarlari oktyabrin sonlarindan donmaga baslayir yuxari axarlarda dekabrda donur Bezi hallarda martin sonlarindan bele buzdan azad ola bilir Gursululuq dovru aprel iyul aylarina tesaduf edir Gursululuq bitdikden sonra cayis sularinln artmasi ile elaqedar su basmalar bas vere bilir Maksimal seviyyeye aprelin sonlari catir Burada suyun seviyyesi 5 metr qalxir Yuxari axarlarda ise suyun seviyyesi cemi 2 5 m qalxa bilir Buzla ortulduyu zaman buzun qalinligi 1 5 metre cata bilir 3 Qollsri Redakte17 km Istok cayi 62 km Petlixa 68 km Qusixa 69 km Juravlixa cayi 84 km Kalmanka cayi 68 km 103 km Yamisevka 114 km Kabanova cayi 119 km Borovlyanka cayi 125 km Ermilixa cayi 164 km Porozixa 82 km 182 km qolun adi yoxdur 204 km Komarixa cayi 212 km adsiz 225 km adsiz 228 km Krivuxa 233 km Loktevks 111 km 265 km Kukuyka cayi 266 km Talovka cayi 283 km Berezovka 292 km Xolodniy Klyuc 305 km Kamisinka cayi 310 km Suetka cayi 318 km Maralixa cayi 108 km 335 km Belaya cayi 157 km 346 km Inya cayi 110 km 355 km Caqir cayi 380 km Sosnovka cayi 380 km Tulata cayi 392 km Bistraya cayi 397 km Cala cayi 408 km Baselak 71 km 421 km Aba cayi 425 km Tyoplaya cayi 431 km Kedrovaya cayi 433 km Sentelek 441 km Kicik Tatarka 446 km Boyuk Tatarka 447 km Belaya cayi 457 km Vorvskaya 460 km Korqon cayi 468 km Kumir cayi 66 km 469 km Plesovcix 477 km Erqol 478 km Ceca Oqoy 481 km Talisa cayi 492 km Boyuk Kaysin 497 km Topqucan 499 km Kozul cayi 505 km Kuterqen 506 km Kan cayi 511 km Yabaqan 530 km Turqunsu 532 km KuckurYasayis menteqeleri RedakteCarisin axari boyunca olan yasayis menteqeleri Beloqlazovo Ust Kan Carisskoe Krasnosyoekovo Ust Kalmaka Canlilar alemi RedakteHovzesindeki erazinin meserle ortulmesi bir cox calilarin meskunlasmasina sebeb olur Burada ayi tulku kirpi csnavar dovsan maral sigin dele quslardan bayqus keklik turac kimilerini gormek olur Sulari ise baliqlarla zengindir Sahillerinde muxtelif nov gobelekler sam kuknar tozagaci ve s bitirFaydali qazintilari RedakteCarim cayinin axdigi daglar zengin yataqlara sahibdir Burada demir filizi ve polimetallar vardir Ustelik qiymetli Yasma dasi movcuddur Hetta evveller Staro Caqir 4 ve Novo Caqir yataqlari fealiyyet gostermisdir Naviqasiya RedakteUst Kalmanka kendinden 80 km yuxariya dogu kicik paraxodlarla hereket mumkundur XIX ve XX esrlerde Caris muhum cay neqliyyatina sahib olmusdur Buradan taxil ve kend teserrufati mallari axar boyunca dasinirdi Burada XX esr ortalarinda yataq derinlesdirme tedbirleri heyata kecirilirdi Hetta Zarya tipli teploxiflar asanliqla hereket ede bilirdi Hazirda naviqasiya yovdur Turizm RedakteCaris cayi boyunca yerlesen dag derelerinde coxlu ssyda magaralsr vardir Bu magaralarin coxubda qedim insanlar yasamisdir Ust Kan kendi yaxinliginda qedim insanlarin yasadigi duserge tapimisdir Su turizmi Redakte Caris cayi adrinalin heveskarlarini ozune gelb edir Bele ki burada astanakarin coxlugu qayiqla bu iti axarli sularda hereket eden idmancilar ucun elverislidir Kumir Caris Korqon Caris cetinliyime gore besinci kateqoriyaya aiddir Caris cayinin ozu 2 kateqoriyaya sid edilir Menbe RedakteCharysh Pritoki i istoki Caris rayonunun sayti Zhukova O N Bezmaternyh D M Zoobentos vodotokov bassejna verhovev Charysha i ego rol v pitanii ryb Mir nauki kultury obrazovaniya 2008 5 12 S 35 39 Istinadlar Redakte kk Alimler Altayda yasamis neandertallarin heyatinl canlandirdmislar Gosudarstvennyj vodnyj reestr RF Charysh olu kecid Burshtejn E F Pesoshnoe zoloto v Rossii puteshestvie Matveya Snegireva v 1790 godu zhurnal Priroda 6 2012Menbe https az wikipedia org w index php title Caris cayi amp oldid 6011549, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
