Merkel hüceyrələri, eyni zamanda Merkel-Ranvier hüceyrələri və ya toxunma epiteliya hüceyrələri onurğalıların dərilərində yer alan xəfif təmas hissi üçün lazım olan, oval formalı mexanoreseptorlardır. İnsanların barmaq ucları kimi olduqca həssas dəridə sıx olaraq mövcuddur və somatosensor gətirici sinirlərlə sinaptik bağlantı qurarlar. Geniş yayılmasa da, bu hüceyrələr bədxassəli ola bilər, aqressiv və müalicəsi çətin dəri xərçəngi növü olan merkel hüceyrə karsinoması yarada bilər.
Hər nə qədər sinir darağı (neural crest) mənşəli, olduqları bilinsə də son zamanlarda məməlilər üzərində edilən təcrübələr əslində epitel mənşəli olduqlarını göstərmişdir.
Strukturu
| ]
Merkel hüceyrələri bütün onurğalıların dərisində və selikli qişanın bəzi hissələrində mövcuddur. Məməli dərisində epidermisin bazal qatında təxmini 10 μm diametrli hüceyrələr kimi görünürlər. Həmçinin ayaqaltı səthində rete uzantıları olaraq da adlandırılan epidermis uzantılarında da mövcuddur. Əsasən sensor sinir ucları ilə əlaqələndirilir və merkel sinir ucu olaraq adlandırılırlar. Onlar yavaş uyğunluq göstərən (SA1) somatosensor sinir lifləri ilə əlaqələndirilir. Yavaş titrəşimlərə (5–15 Hz) və formal, kənar kimi dərin statik təmaslara reaksiya verirlər. Kiçik aşkarlama sahələri səbəbi ilə daha çox barmaq ucları kimi bölgələrdə mövcuddur və xaricdən örtülməmiş olmadığı üçün uzun davamiyyətli təzyiqlərə reaksiya verirlər.
İnkişafı
| ]Merkel hüceyrələrinin mənşəyi iyirmi ildən çoxdur müzakirə mövzusudur. Quşlar üzərində sınaqdan keçirilən dəri köçürülməsi təcrübələri neural crest mənşəli olduqlarını nəzərdə tutsa da məməlilər üzərində reallaşan təcrübələr epidermis mənşəli olduqlarını da ortaya qoyur.
Funksiyası
| ]Alman bədən alimi Fridrix Siqmund Merkel bu hüceyrələrdən Tastzellen və ya "toxunma hüceyrələri" olaraq bəhs etmişdir. Ancaq bu təklif olunan funksiyalarını sübut etmək çox çətin olduğu üçün mübahisəli mövzu kimi qaldı. Lakin son zamanlarda gen nəqli siçanlar üzərində edilə təcrübələrdə gətirici sinirlərin həssas geometrik detalları deşifrə etmək üçün istifadə etdiyi kodlamalarda Merkel hüceyrələrinin elzem olduğu göstərilmişdir. Merkel hüceyrələrində sıx nüvə qranullarına sahib olduğu üçün bəzən APUD hüceyrələri olaraq da qəbul edilir. bu səbəbdən neyroendokrin funksiyaları ola bilər.
İstinadlar
| ]- Mescher, Anthony L (2016). Junqueira's Basic Histology. McGraw-Hill Education. ISBN 978-0-07-184270-9.
- Rotondo, JC; Bononi, I.; Puozzo, A.; Govoni, M.; Foschi, V.; Lanza, G.; Gafà, R; Gaboriaud, P.; Touzé, FA.; Selvatici, R.; Martini, F; Tognon, M. (2017). "Merkel Cell Carcinomas Arising in Autoimmune Disease Affected Patients Treated with Biologic Drugs, Including Anti-TNF". Clin Cancer Res. 23 (14). ss. 3929–3934. doi:10.1158/1078–0432. CCR-16–2899. Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine PMID 28174236 Arxivləşdirilib 2021-11-04 at the Wayback Machine
- Munde, Prashant (17 yanvar 2014). "Pathophysiology of merkel cell". Journal of Oral and Maxillofacial Pathology. 17 (3). ss. 408–412. doi:10.4103/0973–029x.125208 Arxivləşdirilib 2022-06-15 at the Wayback Machine. PMC 3927344 Arxivləşdirilib 2021-11-02 at the Wayback Machine $2. PMID 24574661 Arxivləşdirilib 2021-11-04 at the Wayback Machine
- Baumann; Halata, Zdenek; Moll, I. (2003). The Merkel cell: structure-development-function- cancerogenesis. Springer. ss. 99-. ISBN 978-3-540-00374-8. 2 may 2010.
- Morrison, Kristin; Miesegaes, George R.; Lumpkin, Ellen A.; Maricich, Stephen M. (2009). "Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage". Developmental Biology. Cilt 336. ss. 76–83. doi:10.1016/j.ydbio.2009.09.032. Arxivləşdirilib 2021-04-20 at the Wayback Machine PMC 2783667 Arxivləşdirilib 2022-05-17 at the Wayback Machine $2. PMID 19782676 Arxivləşdirilib 2022-09-13 at the Wayback Machine
- Halata, Z; Grim, M; Bauman, KI (2003). "Friedrich Sigmund Merkel and his "Merkel cell", morphology, development, and physiology: review and new results". The Anatomical Record Part A: Discoveries in Molecular, Cellular, and Evolutionary Biology. Cilt 271. ss. 225–39. doi:10.1002/ar.a.10029. PMID 12552639 Arxivləşdirilib 2020-04-07 at the Wayback Machine. 2 mart 2020.
- Morrison, KM; Miesegaes, GR; Lumpkin, EA; Maricich, SM. (25 Eylül 2009). "Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage". Dev Biol. 336 (1). ss. 76–83. doi:10.1016/j.ydbio.2009.09.032. PMC 2783667 Arxivləşdirilib 2022-05-17 at the Wayback Machine $2. PMID 19782676 Arxivləşdirilib 2016-05-22 at the Wayback Machine.
- Van Keymeulen, A.; Mascre, G.; Youseff, KK; Harel, I.; Michaux, C.; De Geest, N; Szpalski, C; Achouri, Y.; Bloch, W.; Hassan, BA; Blanpain, C. (2009). "Epidermal progenitors give rise to Merkel cells during embryonic development and adult homeostasis" Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (PDF). J Cell Biol. Cilt 187. ss. 91–100. doi:10.1083/jcb.200907080. PMC 2762088 Arxivləşdirilib 2022-06-06 at the Wayback Machine $2. PMID 19786578 Arxivləşdirilib 2011-04-14 at the Wayback Machine
- Maricich, SM; Wellnitz, SA; Nelson, AM; Lesniak, DR; Gerling, GJ; Lumpkin, EA; Zoghbi, HY (2009). "Merkel Cells are Essential for Light Touch Responses". Science. 324 (5934). ss. 1580–82. doi:10.1126/science.1172890. PMC 2743005 Arxivləşdirilib 2022-08-04 at the Wayback Machine $2. PMID 19541997 Arxivləşdirilib 2022-08-04 at the Wayback Machine.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Merkel huceyreleri eyni zamanda Merkel Ranvier huceyreleri ve ya toxunma epiteliya huceyreleri onurgalilarin derilerinde yer alan xefif temas hissi ucun lazim olan oval formali mexanoreseptorlardir Insanlarin barmaq uclari kimi olduqca hessas deride six olaraq movcuddur ve somatosensor getirici sinirlerle sinaptik baglanti qurarlar Genis yayilmasa da bu huceyreler bedxasseli ola biler aqressiv ve mualicesi cetin deri xercengi novu olan merkel huceyre karsinomasi yarada biler Her ne qeder sinir daragi neural crest menseli olduqlari bilinse de son zamanlarda memeliler uzerinde edilen tecrubeler eslinde epitel menseli olduqlarini gostermisdir Strukturu span Merkel huceyresi Merkel huceyreleri butun onurgalilarin derisinde ve selikli qisanin bezi hisselerinde movcuddur Memeli derisinde epidermisin bazal qatinda texmini 10 mm diametrli huceyreler kimi gorunurler Hemcinin ayaqalti sethinde rete uzantilari olaraq da adlandirilan epidermis uzantilarinda da movcuddur Esasen sensor sinir uclari ile elaqelendirilir ve merkel sinir ucu olaraq adlandirilirlar Onlar yavas uygunluq gosteren SA1 somatosensor sinir lifleri ile elaqelendirilir Yavas titresimlere 5 15 Hz ve formal kenar kimi derin statik temaslara reaksiya verirler Kicik askarlama saheleri sebebi ile daha cox barmaq uclari kimi bolgelerde movcuddur ve xaricden ortulmemis olmadigi ucun uzun davamiyyetli tezyiqlere reaksiya verirler Inkisafi span Merkel huceyrelerinin menseyi iyirmi ilden coxdur muzakire movzusudur Quslar uzerinde sinaqdan kecirilen deri kocurulmesi tecrubeleri neural crest menseli olduqlarini nezerde tutsa da memeliler uzerinde reallasan tecrubeler epidermis menseli olduqlarini da ortaya qoyur Funksiyasi span Alman beden alimi Fridrix Siqmund Merkel bu huceyrelerden Tastzellen ve ya toxunma huceyreleri olaraq behs etmisdir Ancaq bu teklif olunan funksiyalarini subut etmek cox cetin oldugu ucun mubahiseli movzu kimi qaldi Lakin son zamanlarda gen neqli sicanlar uzerinde edile tecrubelerde getirici sinirlerin hessas geometrik detallari desifre etmek ucun istifade etdiyi kodlamalarda Merkel huceyrelerinin elzem oldugu gosterilmisdir Merkel huceyrelerinde six nuve qranullarina sahib oldugu ucun bezen APUD huceyreleri olaraq da qebul edilir bu sebebden neyroendokrin funksiyalari ola biler Istinadlar span Mescher Anthony L 2016 Junqueira s Basic Histology McGraw Hill Education ISBN 978 0 07 184270 9 Rotondo JC Bononi I Puozzo A Govoni M Foschi V Lanza G Gafa R Gaboriaud P Touze FA Selvatici R Martini F Tognon M 2017 Merkel Cell Carcinomas Arising in Autoimmune Disease Affected Patients Treated with Biologic Drugs Including Anti TNF Clin Cancer Res 23 14 ss 3929 3934 doi 10 1158 1078 0432 CCR 16 2899 Arxivlesdirilib 2022 01 20 at the Wayback Machine PMID 28174236 Arxivlesdirilib 2021 11 04 at the Wayback Machine Munde Prashant 17 yanvar 2014 Pathophysiology of merkel cell Journal of Oral and Maxillofacial Pathology 17 3 ss 408 412 doi 10 4103 0973 029x 125208 Arxivlesdirilib 2022 06 15 at the Wayback Machine PMC 3927344 Arxivlesdirilib 2021 11 02 at the Wayback Machine 2 PMID 24574661 Arxivlesdirilib 2021 11 04 at the Wayback Machine Baumann Halata Zdenek Moll I 2003 The Merkel cell structure development function cancerogenesis Springer ss 99 ISBN 978 3 540 00374 8 2 may 2010 Morrison Kristin Miesegaes George R Lumpkin Ellen A Maricich Stephen M 2009 Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage Developmental Biology Cilt 336 ss 76 83 doi 10 1016 j ydbio 2009 09 032 Arxivlesdirilib 2021 04 20 at the Wayback Machine PMC 2783667 Arxivlesdirilib 2022 05 17 at the Wayback Machine 2 PMID 19782676 Arxivlesdirilib 2022 09 13 at the Wayback Machine Halata Z Grim M Bauman KI 2003 Friedrich Sigmund Merkel and his Merkel cell morphology development and physiology review and new results The Anatomical Record Part A Discoveries in Molecular Cellular and Evolutionary Biology Cilt 271 ss 225 39 doi 10 1002 ar a 10029 PMID 12552639 Arxivlesdirilib 2020 04 07 at the Wayback Machine 2 mart 2020 Morrison KM Miesegaes GR Lumpkin EA Maricich SM 25 Eylul 2009 Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage Dev Biol 336 1 ss 76 83 doi 10 1016 j ydbio 2009 09 032 PMC 2783667 Arxivlesdirilib 2022 05 17 at the Wayback Machine 2 PMID 19782676 Arxivlesdirilib 2016 05 22 at the Wayback Machine Van Keymeulen A Mascre G Youseff KK Harel I Michaux C De Geest N Szpalski C Achouri Y Bloch W Hassan BA Blanpain C 2009 Epidermal progenitors give rise to Merkel cells during embryonic development and adult homeostasis Arxivlesdirilib 2022 01 20 at the Wayback Machine PDF J Cell Biol Cilt 187 ss 91 100 doi 10 1083 jcb 200907080 PMC 2762088 Arxivlesdirilib 2022 06 06 at the Wayback Machine 2 PMID 19786578 Arxivlesdirilib 2011 04 14 at the Wayback Machine Maricich SM Wellnitz SA Nelson AM Lesniak DR Gerling GJ Lumpkin EA Zoghbi HY 2009 Merkel Cells are Essential for Light Touch Responses Science 324 5934 ss 1580 82 doi 10 1126 science 1172890 PMC 2743005 Arxivlesdirilib 2022 08 04 at the Wayback Machine 2 PMID 19541997 Arxivlesdirilib 2022 08 04 at the Wayback Machine Lugetler ve ensiklopediyalarBritannica onlayn BrockhausNormativ yoxlamaMicrosoft 2780291066 2910276682 Kateqoriya Insan huceyreleri