| At əvəliyi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: At əvəliyi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
At əvəliyi (lat. Rumex confertus) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qırxbuğumkimilər fəsiləsinin əvəlik cinsinə aid bitki növü.
Botaniki xarakteristikası
| ]Çoxillik ot bitkisi olub, hündürlüyü 60-150 sm-ə bərabərdir. Gövdəsi çılpaq, şırımlı olub, yuxarı hissəsi budaqlanandır. Yarpaqları saplaqlı, çətirşəkilli, gövdənin aşağı hissəsinin yarpaqları uzunsov üçbucağabənzər-yumurtaşəkilli, əsası ürəkşəkilli, künclu, uzunluğu 2,5 sm, eni isə 12-13 sm, yuxarı hissəsinin yarpaqları isə yumurtavari-neştərşəkilli olub, əksər yarpaqları kiçikdir. Yarpaqlarının əsasən aşağı hissəsi damarlı və xırda tükcüklüdür. Çiçəkləri demək olar ki, yarpaqsız, sıx, ensiz silindrik, 6 bölümlü olmaqla, yaşıl rənglidir. Meyvələri 3 bölümlü, oval, qəhvəyi fındıqcadır. Qısa şişkinlikli kökümsovları yastı, zəif budaqlanan kökə çevrilir.
Çəmənliklərdə, otlu çay kənarlarında, meşə talalarında, otlaq, əkin yerlərindəki alaq otları içərisində rast gəlinir.
Keyfiyyətli xammal kimi kökləri payız fəslində (avqust-sentyabr) toplanılmalıdır. Xammal yalnız quru havada, günün ikinci yarısında günəşli gündə toplanılaraq, çardaxda, ventiliyasiyalı yerlərdə və ya 50-60оС temperaturda quruducu şkafda qurudulmalıdır.
Zəif iyli, özünəməxsus acı və büzücü dadlıdır.
Quru halda yaxşı havalanan, qaranlıq və işıqdan qorunan yerlərdə saxlamaq lazımdır. Saxlanılma müddəti 3 ildir.
Tərkibi və təsiri
| ]Köklərində antrasen törəmələri, aşı maddələri, flavonoidlər, üzvi turşular, duzlar, fenol-karbol turşusu, vitaminlər, karbohidrat və digər maddələr vardır. Antrasen törəmələri 0,83-3,16% təşkil edir ki, bunlar da franqulaemodin və onun qlükozidləri şavelin, aloe-emodin, xrizofan turşusu, fisçion, xrizofanein təşkil edir. Aşı maddələri 8-12%, katexin, epikatexin, epikatexinqallat və katexin dimerləri olmaqla, 4,6-16,9% təşkil edir. Flavonoidlərdən isə hiperin, rutin, antosian, leykoantosian, leykosianidin, leykodelfinidin, leykopelaarqonilin, oksalat, limon, alma, qall turşuları və K, C vitaminləri, qlükoza, fruktoza, saxaroza və nişastadan təşkil olunmuşdur.
İşlədici xassəli dərmandır. Tərkibindəki antrasen törəmələri işlədici kimi bağırsaq peristaltikasını artırır, aşı maddələri, büzücü, iltihabsorucu və ishaləleyhinə, qatranlı maddələr də işlədici təsir göstərir.
Rəvənd kökü xammalı. İşlədici (büzücü) dərmandır.
Rəvənd miksturası. M.N.Zdrenko metodu ilə hazırlanan miksturadır.
Yabanı çoxillik bitki olub, kökləri payızda toplanılaraq M.N.Zdrenko metodu ilə mikstura hazırlanır. Kökləri büzücü olduğundan az dozalarla mədə-bağırsaq xəstəliklərində kolit, enterkolitdə, yüksək dozalarda isə işlədici vasitə kimi istifadə edilir. Baytarlıq praktikasında bağırsaq və dəri xəstəliklərində tətbiq edilir. Məhlul və bişirmələr hazırlanır.
Sinonimləri
| ]Homotipik sinonimləri
| ]- Rumex patientia var. confertus (Willd.) Trevir.
Heterotipik sinonimləri
| ]- Rumex alpinus var. subcalliger Boiss.
İstinadlar
| ]Həmçinin bax
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya At eveliyiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperasteridlerDeste QerenfilciceklilerFesile QirxbugumkimilerYarimfesile Cins EvelikNov At eveliyiBeynelxalq elmi adiRumex confertus Willd Sekil axtarisiITIS 504907NCBI 1215406EOL 485391 At eveliyi lat Rumex confertus bitkiler aleminin qerenfilcicekliler destesinin qirxbugumkimiler fesilesinin evelik cinsine aid bitki novu Botaniki xarakteristikasi span Coxillik ot bitkisi olub hundurluyu 60 150 sm e beraberdir Govdesi cilpaq sirimli olub yuxari hissesi budaqlanandir Yarpaqlari saplaqli cetirsekilli govdenin asagi hissesinin yarpaqlari uzunsov ucbucagabenzer yumurtasekilli esasi ureksekilli kunclu uzunlugu 2 5 sm eni ise 12 13 sm yuxari hissesinin yarpaqlari ise yumurtavari nestersekilli olub ekser yarpaqlari kicikdir Yarpaqlarinin esasen asagi hissesi damarli ve xirda tukcukludur Cicekleri demek olar ki yarpaqsiz six ensiz silindrik 6 bolumlu olmaqla yasil renglidir Meyveleri 3 bolumlu oval qehveyi findiqcadir Qisa siskinlikli kokumsovlari yasti zeif budaqlanan koke cevrilir Cemenliklerde otlu cay kenarlarinda mese talalarinda otlaq ekin yerlerindeki alaq otlari icerisinde rast gelinir Keyfiyyetli xammal kimi kokleri payiz feslinde avqust sentyabr toplanilmalidir Xammal yalniz quru havada gunun ikinci yarisinda gunesli gunde toplanilaraq cardaxda ventiliyasiyali yerlerde ve ya 50 60oS temperaturda quruducu skafda qurudulmalidir Zeif iyli ozunemexsus aci ve buzucu dadlidir Quru halda yaxsi havalanan qaranliq ve isiqdan qorunan yerlerde saxlamaq lazimdir Saxlanilma muddeti 3 ildir Terkibi ve tesiri span Koklerinde antrasen toremeleri asi maddeleri flavonoidler uzvi tursular duzlar fenol karbol tursusu vitaminler karbohidrat ve diger maddeler vardir Antrasen toremeleri 0 83 3 16 teskil edir ki bunlar da franqulaemodin ve onun qlukozidleri savelin aloe emodin xrizofan tursusu fiscion xrizofanein teskil edir Asi maddeleri 8 12 katexin epikatexin epikatexinqallat ve katexin dimerleri olmaqla 4 6 16 9 teskil edir Flavonoidlerden ise hiperin rutin antosian leykoantosian leykosianidin leykodelfinidin leykopelaarqonilin oksalat limon alma qall tursulari ve K C vitaminleri qlukoza fruktoza saxaroza ve nisastadan teskil olunmusdur Isledici xasseli dermandir Terkibindeki antrasen toremeleri isledici kimi bagirsaq peristaltikasini artirir asi maddeleri buzucu iltihabsorucu ve ishaleleyhine qatranli maddeler de isledici tesir gosterir Revend koku xammali Isledici buzucu dermandir Revend miksturasi M N Zdrenko metodu ile hazirlanan miksturadir Yabani coxillik bitki olub kokleri payizda toplanilaraq M N Zdrenko metodu ile mikstura hazirlanir Kokleri buzucu oldugundan az dozalarla mede bagirsaq xesteliklerinde kolit enterkolitde yuksek dozalarda ise isledici vasite kimi istifade edilir Baytarliq praktikasinda bagirsaq ve deri xesteliklerinde tetbiq edilir Mehlul ve bisirmeler hazirlanir Sinonimleri span Homotipik sinonimleri span Rumex patientia var confertus Willd Trevir Heterotipik sinonimleri span Rumex alpinus var subcalliger Boiss Istinadlar span Hemcinin bax span Takson eynilesdirmeleriWikidata Q2603742 Wikispecies Rumex confertus BioLib 38760 EoL 485391 EPPO RUMCF EUNIS 177622 FNA 242414811 FoC 242414811 GBIF 2888943 GRIN 32527 iNaturalist 168234 IPNI 697000 1 IRMNG 11275001 ISC 116804 ITIS 504907 NBN NBNSYS0000003782 NCBI 1215406 PFI 415 Plant List kew 2424243 PLANTS RUCO6 POWO urn lsid ipni org names 697000 1 Tropicos 26001339 VASCAN 8206 WFO wfo 0000403630 Kateqoriya EvelikGizli kateqoriyalar Vikipediya Kartockasinda yanlis alem gosterilen biologiya meqaleleriVikinovlere istinadi olmayan meqalelerTakson sablonu istifade olunan meqalelerTaksonbarda from parametri daxil edilmemis meqaleler20 24 ID olan Taksonbar