| "Beyeş" | |
|---|---|
| İ.İ.Dilmuhammedov, R.R.Karabulatov, A.S.Şaymuratova tərəfindən ifa olunmuş mahnı | |
| Yayımlanıb | XIX əsr |
| Janr | Başqırd xalq mahnısı |
| Dil | Başqırd dili |
| Müddət | 3.5 dəqiqə |
"Beyeş" ("Biish") məşhur tarixi başqırd xalq mahnısı uzun-kyui.
Tarix
| ]"Beyeş" mahnısı ilk dəfə A. S. Klyuçaryov tərəfindən 1933-cü ildə BASSR-in Temyasovo, Baymakski bölgəsi kənd sakini A. Kərimovun ifasında lentə alınıb. İlk dəfə "Başkort xalq yırdarı" məcmuəsində nəşr edilmişdir.
Mahnının müxtəlif versiyaları F. H. Kamayev, L. N. Lebedinsky , K. Y. Rəhimov, instrumental versiyalar — S. T. Rıbakov və "Ural Müsəlmanlarının məişət oçerki ilə musiqi və mahnıları" lentə alınmışdır.
Təsvir
| ]Mahnıda hüquqları uğrunda mübarizə aparan və hakimiyyətin zülmündən gizlənən Beyeş batır təsvir olunur.
Rəvayətə görə, 19-cu əsrin ortalarında başqırdlar hərbçi qismində, Rusiyanın müharibələrində və yürüşlərində iştirak etmiş, müdafiə tikililərinin inşası və şəhərlərin abadlaşdırılması ilə məşğul olmuşlar. Hərbi xidmət yükünü çəkmək istəməyən başqırdlar xidmət etdikləri yeri tərk etdilər. Beyeş və ortaqları da bu cür qaçaq əsgərlər idi. Onların ələ keçirilməsi üçün dəstələr quruldu, lakin Beyeş və yoldaşları Abubakir Abdakov, Kunakbay Abdrahimov, Rəhmatulla Barakov, Kurman Ilbakov, Kutluşa Murzaqulov 10 il ərzində — 1838–1848-ci illər arasında ələ keçmədən yaşadılar. Beyeş Verxneuralski rayonunun Kaginski və Avzyano-Petrovski fabrikləri ərazisindəki Burzyanskaya, Tamyanskaya ərazilərində fəaliyyət göstərmişdir. 1848-ci ildə Skoryatinovun dəstəsi Beyeşin izinə düşür, atışmalardan sonra Beyeş və tərəfdarları ələ keçir. Əməliyyatdan sonra polis rəisi Skoryatinov IV dərəcəli müqəddəs Vladimir ordeni ilə mükafatlandırılmışdır. .
Mahnı yüngül major, melodik, vurğu ritmi ilə xarakterizə olunur. Süjeti Salavat Yulayevlə bağlı mahnılara yaxındır.
İfaçılar
| ]Mahnı İ. Dilmuhammedov, R. R. Karabulatov, A. S. Şaymuratovun repertuarında yer almışdır.
Melodiyanın istifadəsi
| ]"Beyeş" mahnısı Klyuçaryov, R. A. Murtazin, Rahimov tərəfindən səs və simfonik orkestr üçün, S. Q. Şagiahmedov tərəfindən səs və fleyta üçün tənzimlənmişdir.
Mahnının melodiyası A. S. Klyuçaryovun "Dağ nağılı" baletində, N. İ. Peykonun "Gulnazira", "Durna mahnısı", "Ayqılyu" ("Ayxılu") operasında istifadə edilmişdir.
Ədəbiyyat
| ]- Başqırd ensiklopediyası. — Ufa, 1996. — s. 618.
- Başqırd xaliq izhadı: Yirzar. 1-se kitab. — Efe, 1974;
- Diyarov K. M. Sal Uraldyn Mondary. — Efe, 1988;
- Rıbakov S. G. Ural müsəlmanlarının musiqisi və mahnıları. — SPb., 1897;
- Lebedinski L. N. Başqırd xalq mahnıları və melodiyaları. — M., 1962;
- Başqırd xalq sənəti. Cild 2: Ənənələr və əfsanələr. — Ufa, 1987.
Linklər
| ]- "Яндекс.Фотки". 14 iyul 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 mart 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Beyes I I Dilmuhammedov R R Karabulatov A S Saymuratova terefinden ifa olunmus mahniYayimlanib XIX esrJanr Basqird xalq mahnisiDil Basqird diliMuddet 3 5 deqiqe Beyes Biish meshur tarixi basqird xalq mahnisi uzun kyui Tarix span Beyes mahnisi ilk defe A S Klyucaryov terefinden 1933 cu ilde BASSR in Temyasovo Baymakski bolgesi kend sakini A Kerimovun ifasinda lente alinib Ilk defe Baskort xalq yirdari mecmuesinde nesr edilmisdir Mahninin muxtelif versiyalari F H Kamayev L N Lebedinsky K Y Rehimov instrumental versiyalar S T Ribakov ve Ural Muselmanlarinin meiset ocerki ile musiqi ve mahnilari lente alinmisdir Tesvir span Mahnida huquqlari ugrunda mubarize aparan ve hakimiyyetin zulmunden gizlenen Beyes batir tesvir olunur Revayete gore 19 cu esrin ortalarinda basqirdlar herbci qisminde Rusiyanin muharibelerinde ve yuruslerinde istirak etmis mudafie tikililerinin insasi ve seherlerin abadlasdirilmasi ile mesgul olmuslar Herbi xidmet yukunu cekmek istemeyen basqirdlar xidmet etdikleri yeri terk etdiler Beyes ve ortaqlari da bu cur qacaq esgerler idi Onlarin ele kecirilmesi ucun desteler quruldu lakin Beyes ve yoldaslari Abubakir Abdakov Kunakbay Abdrahimov Rehmatulla Barakov Kurman Ilbakov Kutlusa Murzaqulov 10 il erzinde 1838 1848 ci iller arasinda ele kecmeden yasadilar Beyes Verxneuralski rayonunun Kaginski ve Avzyano Petrovski fabrikleri erazisindeki Burzyanskaya Tamyanskaya erazilerinde fealiyyet gostermisdir 1848 ci ilde Skoryatinovun destesi Beyesin izine dusur atismalardan sonra Beyes ve terefdarlari ele kecir Emeliyyatdan sonra polis reisi Skoryatinov IV dereceli muqeddes Vladimir ordeni ile mukafatlandirilmisdir Mahni yungul major melodik vurgu ritmi ile xarakterize olunur Sujeti Salavat Yulayevle bagli mahnilara yaxindir Ifacilar span Mahni I Dilmuhammedov R R Karabulatov A S Saymuratovun repertuarinda yer almisdir Melodiyanin istifadesi span Beyes mahnisi Klyucaryov R A Murtazin Rahimov terefinden ses ve simfonik orkestr ucun S Q Sagiahmedov terefinden ses ve fleyta ucun tenzimlenmisdir Mahninin melodiyasi A S Klyucaryovun Dag nagili baletinde N I Peykonun Gulnazira Durna mahnisi Ayqilyu Ayxilu operasinda istifade edilmisdir Edebiyyat span Basqird ensiklopediyasi Ufa 1996 s 618 Basqird xaliq izhadi Yirzar 1 se kitab Efe 1974 Diyarov K M Sal Uraldyn Mondary Efe 1988 Ribakov S G Ural muselmanlarinin musiqisi ve mahnilari SPb 1897 Lebedinski L N Basqird xalq mahnilari ve melodiyalari M 1962 Basqird xalq seneti Cild 2 Eneneler ve efsaneler Ufa 1987 Linkler span http borgo ucoz ru load muzyka legendy bashkirskikh pesen biish 21 1 0 237 Yandeks Fotki 14 iyul 2014 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 mart 2021 Kateqoriyalar Elifba sirasina gore mahnilarBasqirdistan
