| Çuğundur nematodu | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Çuğundur nematodu | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Çuğundur nematodu (lat. Heterodera schachtii) Dəyirmi qurdlar tipinin Nematodlar sinfinə aid olan növ.
Xarici quruluşu
| ]Çuğundur nematodları çox kiçikdirlər, dişilər 0,8 -1,3 mm ölçüdə olurlar, erkək fərd isə ondan bir qədər kiçikdir..
Həyat tərzi
| ]Parazit həyat tərzi keçirirlər. Bitki köklərinin digər paraziti çuğundur nematodudur. O çuğundurun müxtəlif növlərində məskən salır və xüsusilə şəkər çuğunduruna çox ziyan vurur. Bu fır nematodu kimi dişilərin hərəkətsizliyi ilə əlaqədar olan kəskin cinsi dimrofizm ilə xarakterizə olunur. Heteroderanın sürfələri torpaqda yaşayır və çuğundurun nazik kökcüklərinə daxil olur. Orada dişi sürfələr qabığını dəyişir, qısalır və dəyirmiləşir. Beləliklə limonşəkilli forma alır. Erkək sürfələr yetkinliyə çatır və dişilərlə cütləşirlər. Dişi fərdin uzunluğu 0,8 – 1,3 mm,erkəyinki isə bir qədər kiçik olur. Onların dişi fərdləri hərəkətsizdir. Bitkilərin köklərində fır əmələ gəlmir, lakin dişilər kökün keçirici sahəsini tutaraq onun aşağı hissəsisini aşağı hissələrlə əlaqəsini kəsir. Bitkinin boy atması ləngiyir. Günəş şüaları altında bitki asanca solur və tez məhv olur. Köklərin məhsuldarlığı da onların şəkərliliyi kimi aşağı düşür (2-3 dəfə). Çuğundur yumurtaları torpağa qoyulmur.Onlar dişi fərdlərin cinsi yollarında qalır. Çuğundur nematodunun sürfələri torpaqda yaşayır və oradan cavan bitkinin nazik köklərinə daxil olur. Sürfələr qabıq dəyişərək bir qisminin bədəni qısalıb yoğunlaşır və limon şəkini alır. Bu sürfələrdən dişi fərdlər əmələ gəlir. Sürfələrin bir qismi isə böyüyərək erkək fərdlər əmələ gətirir. Bu fərdlər cisi yetişkənliyə çatıb dişi fərdlərlə cütləşirlər. Nəticədə dişi fərdin bədəni şişir, tündləşir və qonur rəngli sistaya çevrilir. İçərisində 100-lərlə yumurta olan sista məhsul yığımı zamanı torpaqda qalır və yeni bitkilərin yoluxmasına səbəb olur. Çuğundur bitkinin böyüməsini ləngidir, kök yumrusunda olan şəkərin miqdarını və məhsuldarlığını aşağı salır. Çuğundur nematodu ilə əsas mübarizə üsullarından biri yüksək səviyyədə aqrotexniki tədbirlər aparmaq və növbəli əkində davaml bitkilərdən istifadə etməkdir..
Yayılması
| ]Orta Asiyada, Qafqazda yayılıb.
İstinadlar
| ]- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- "онурьасызлар зоолоэийасы" (PDF). 28 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 19 may 2017.
- V.A.Dogel “Onurğasızlar zoologiyası”. Bakı, “Maarif”, 1988, 288 səh.
- B.İ.Ağayev, Z.A.Zeynalova “Onurğasızlar Zoologiyası”. Bakı, “Təhsil”, 2008, 568 səh.
- V.A.Dogel “Onurğasızlar zoologiyası”. Bakı, “Maarif”, 1988, 288 səh.
Həmçinin bax
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Cugundur nematoduElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Cugundur nematoduBeynelxalq elmi adiHeterodera schachtiiSekil axtarisiITIS 63570NCBI 97005EOL 463224 Cugundur nematodu lat Heterodera schachtii Deyirmi qurdlar tipinin Nematodlar sinfine aid olan nov Xarici qurulusu span Cugundur nematodlari cox kicikdirler disiler 0 8 1 3 mm olcude olurlar erkek ferd ise ondan bir qeder kicikdir Heyat terzi span Parazit heyat terzi kecirirler Bitki koklerinin diger paraziti cugundur nematodudur O cugundurun muxtelif novlerinde mesken salir ve xususile seker cugunduruna cox ziyan vurur Bu fir nematodu kimi disilerin hereketsizliyi ile elaqedar olan keskin cinsi dimrofizm ile xarakterize olunur Heteroderanin surfeleri torpaqda yasayir ve cugundurun nazik kokcuklerine daxil olur Orada disi surfeler qabigini deyisir qisalir ve deyirmilesir Belelikle limonsekilli forma alir Erkek surfeler yetkinliye catir ve disilerle cutlesirler Disi ferdin uzunlugu 0 8 1 3 mm erkeyinki ise bir qeder kicik olur Onlarin disi ferdleri hereketsizdir Bitkilerin koklerinde fir emele gelmir lakin disiler kokun kecirici sahesini tutaraq onun asagi hissesisini asagi hisselerle elaqesini kesir Bitkinin boy atmasi lengiyir Gunes sualari altinda bitki asanca solur ve tez mehv olur Koklerin mehsuldarligi da onlarin sekerliliyi kimi asagi dusur 2 3 defe Cugundur yumurtalari torpaga qoyulmur Onlar disi ferdlerin cinsi yollarinda qalir Cugundur nematodunun surfeleri torpaqda yasayir ve oradan cavan bitkinin nazik koklerine daxil olur Surfeler qabiq deyiserek bir qisminin bedeni qisalib yogunlasir ve limon sekini alir Bu surfelerden disi ferdler emele gelir Surfelerin bir qismi ise boyuyerek erkek ferdler emele getirir Bu ferdler cisi yetiskenliye catib disi ferdlerle cutlesirler Neticede disi ferdin bedeni sisir tundlesir ve qonur rengli sistaya cevrilir Icerisinde 100 lerle yumurta olan sista mehsul yigimi zamani torpaqda qalir ve yeni bitkilerin yoluxmasina sebeb olur Cugundur bitkinin boyumesini lengidir kok yumrusunda olan sekerin miqdarini ve mehsuldarligini asagi salir Cugundur nematodu ile esas mubarize usullarindan biri yuksek seviyyede aqrotexniki tedbirler aparmaq ve novbeli ekinde davaml bitkilerden istifade etmekdir Yayilmasi span Orta Asiyada Qafqazda yayilib Istinadlar span Integrated Taxonomic Information System ing 1996 onurasyzlar zooloeijasy PDF 28 mart 2022 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 19 may 2017 V A Dogel Onurgasizlar zoologiyasi Baki Maarif 1988 288 seh B I Agayev Z A Zeynalova Onurgasizlar Zoologiyasi Baki Tehsil 2008 568 seh V A Dogel Onurgasizlar zoologiyasi Baki Maarif 1988 288 seh Hemcinin bax span Takson eynilesdirmeleriWikidata Q2203128 Wikispecies Heterodera schachtii ADW Heterodera schachtii Heterodera schachtii BOLD 896514 EoL 463224 EPPO HETDSC EUNIS 248602 Fauna Europaea 225111 Fauna Europaea new 7a37e65f b4d4 4ec1 944f 96c5569b8e99 GBIF 5188669 iNaturalist 669335 IRMNG 10236167 ITIS 63570 NBN NHMSYS0000068661 NCBI 97005 NZOR e54f3ccc fa1c 4255 bca4 4eedf46627fb PPE heterodera schachtii uBio 5810701 WoRMS 1295605 Kateqoriya Yumru qurdlarGizli kateqoriyalar Vikipediya Taksosablonsuz biologiya meqaleleriVikipediya Vikidatada menbeleri olan meqalelerVikinovlere istinadi olmayan meqalelerTaksonun latinca adindan istiqametlendirme olmayan biologiya meqaleleriTakson sablonu istifade olunan meqalelerTaksonbarda from parametri daxil edilmemis meqaleler
