Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
İnnovasiyaların diffuziyası (ing. Diffusion of innovations) — yeni ideyaların və texnologiyaların mədəniyyətlər arasında necə, niyə və hansı sürətlə yayıldığını izah etməyə çalışan bir nəzəriyyədir. Nəzəriyyə 1962-ci ildə amerikalı sosioloq Everett Rocers tərəfindən “İnnovasiyaların yayılması” kitabı sayəsində populyarlaşdı. Rocers “diffuziya”nı sosial sistemlərin üzvləri arasında müəyyən kanallar vasitəsilə yeniliyin (yeni ideyalar, proseslər və ya məhsullar kimi) zamanla ötürülməsi prosesi kimi müəyyən edir.
Tarixi
“İnnovasiyaların yayılması” anlayışı ilk dəfə fransız sosioloqu Qabriel Tard (1890), Fridrix Ratsel və Leo Frobenius kimi alman və avstriyalı antropoloqlar tərəfindən öyrənilmişdir. 1962-ci ildə Ohayo Dövlət Universitetinin kənd sosiologiyası professoru İnnovasiyaların Yayılması kitabını nəşr etdi. Rocers öz kitabında diffuziya ilə bağlı 508-dən çox tədqiqatın tədqiqatını sintez etdi və fərdlər və təşkilatlar arasında innovasiya nəzəriyyəsi yaratdı. İnnovasiya diffuziya nəzəriyyəsinin mənşəyi müxtəlifdir və bir neçə elm arasında öz mənbələrinə malikdir. Rocers innovasiya diffuziya tədqiqatlarına təsir edən 6 əsas mənbəni müəyyən edir: antropologiya, erkən sosiologiya, kənd sosiologiyası, təhsil, sənaye sosiologiyası və tibbi sosiologiya.
Elementləri
Diffuziya tədqiqatının əsas elementləri bunlardır:
| Element | Tərif |
|---|---|
| İnnovasiya | Rogers innovasiyanı “fərdi və ya digər həyata keçirmə vahidi tərəfindən yeni bir şey kimi qəbul edilən ideya, təcrübə və ya obyekt” kimi müəyyən edir. |
| Rabitə kanalları | Rabitə kanalı “bir şəxsdən digərinə mesajların ötürülməsi vasitəsidir”. |
| Vaxt | "İnnovasiya haqqında qərar dövrü innovasiya haqqında qərar qəbul etmə prosesindən keçmək üçün lazım olan vaxtdır." Uyğunlaşma tezliyi yeniliyin uyğunlaşdırıldığı nisbi sürətdir. sosial sistemin üzvləri. |
| "Sosial sistem ümumi məqsədə çatmaq üçün problemləri həll etmək üçün birlikdə işləyən bir-biri ilə əlaqəli vahidlər toplusu kimi müəyyən edilir." |
Həll yolları
Həllin hansı növ olduğunu iki amil müəyyənləşdirir:
- Qərarın sərbəst qəbul edilib-edilməməsi və könüllü olaraq həyata keçirilməsi;
- Qərarı kim verdi.
Bu mülahizələrə əsasən, innovasiyanın yayılması çərçivəsində üç növ innovativ həll yolu müəyyən edilmişdir:
| Növ | Tərif |
|---|---|
| Könüllü innovasiya həlli | Bu qərar sosial sistemdəki digər fərdlərdən müəyyən dərəcədə fərqli olan fərd tərəfindən qəbul edilir. |
| Kollektiv innovativ həll Bu qərar sosial sistemin bütün şəxsləri tərəfindən kollektiv şəkildə qəbul edilir. | |
| Güclü innovativ həll | Bu qərar sosial sistem tərəfindən deyil, təsiri və ya gücü olan bir qrup şəxs tərəfindən verilir. |
Heterofiliya və ünsiyyət kanalları
Lazarsfeld və Merton əvvəlcə homofiliya və onun əksi olan heterofiliya prinsiplərinə diqqət çəkdilər. Rocers öz tərifinə görə homofiliyanı “qarşılıqlı əlaqədə olan fərd cütlərinin müəyyən atributlarda, məsələn, inanclarda, təhsildə, sosial statusda və s. oxşarlıq dərəcəsi” kimi müəyyən edir. Seçimi nəzərə alaraq, fərdlər adətən onlara bənzəyən biri ilə ünsiyyət qurmağı seçirlər. Homofil fərdlər daha effektiv ünsiyyət qururlar, çünki onların oxşarlıqları daha çox məlumat əldə etməyə, eləcə də münasibət və davranış dəyişikliklərinə səbəb olur. Nəticədə, homofil fərdlər onlar arasında diffuziya inkişaf etdirməyə meyllidirlər.Bununla belə, diffuziya münasibətlərə yeni ideyalar daxil etmək üçün müəyyən dərəcədə heterofiliya tələb edir; əgər iki fərd eynidirsə, onda diffuziya baş vermir, çünki mübadilə ediləcək yeni məlumat yoxdur. Buna görə də ideal vəziyyətə yenilik haqqında məlumatdan başqa hər şeydə homofilik olan potensial ev sahibləri daxildir.
Sağlam davranışın təşviqi homofiliya və heterofiliyanın tələb olunan balansının nümunəsidir. İnsanlar oxşar sağlamlıq vəziyyəti olan başqalarına yaxın olmağa meyllidirlər. Nəticədə, siqaret və piylənmə kimi qeyri-sağlam davranış vərdişləri olan insanların sağlamlığı yaxşılaşdıran məlumat və davranışlarla daha az rastlaşırlar. Heterofillər arasında əlaqələr nisbətən zəif, yaradılması daha çətin və saxlanılması daha çətin olduğundan bu, sağlamlıqla bağlı kommunikasiyalar üçün kritik problem yaradır. Qeyri-sağlam icmalarla heterofil əlaqələrin inkişafı yaxşı sağlamlıq davranış vərdişlərinin yayılmasının səmərəliliyini artıra bilər. Əvvəllər homofil olan şəxs bir davranış və ya yeniliyi mənimsədikdə, o qrupun digər üzvlərinin də onları mənimsəmə ehtimalı daha yüksəkdir.
İstinadlar
- (Rogers, 1983. s. 11)
- (Rogers, 1983. s. 17)
- (Rogers 1983, s. 21)
- (Rogers, 1983. s. 21, 23)
- (Rogers, 1983. s. 24)
- McPherson, M; Smith-Lovin, L; Cook, JM. "Birds of a Feather: Homophily in Social Networks". Annual Review of Sociology. 27. 2001: 415–44. doi:10.1146/annurev.soc.27.1.415.
- Rogers, 1983. səh. 18
- Rogers, 1983. səh. 19
- Rostila, M. "Birds of a feather flock together - and fall ill? Migrant Homophily and health in Sweden". Sociology of Health & Illness. 32 (3). 2010: 382–399. doi:10.1111/j.1467-9566.2009.01196.x. PMID 20415788.
- Rogers, E; Bhowmik, D. "Homophily-Heterophily: Relational Concepts for Communication Research". Public Opinion Quarterly. 34 (4). 1970: 523–538. doi:10.1086/267838.
- Centola, D. "An Experimental Study of Homophily in the Adoption of Health Behavior". Science. 334 (6060). 2011: 1269–1272. Bibcode:2011Sci...334.1269C. doi:10.1126/science.1207055. PMID 22144624.
Ədəbiyyat
- Акаев А., Рудской А. Синергетический эффект NBIC-технологий и мировой экономический рост в первой половине XXI века (PDF) (Экономическая политика). М. 2014. 25–46.
- Гуриева Л. К. Теория диффузии нововведений (Инновации). СПб. 2005.
- , Soete L. The Economics of Industrial Innovation (3-е изд). Psychology Press. 1997. ISBN .
- Hirooka M. Innovation Dynamism and Economic Growth: A Nonlinear Perspective. Edward Elgar Publishing. 2006. ISBN .
- Diffusion of innovations (3rd). New York: Free Press of Glencoe. 1983. ISBN .
- Rogers E. Diffusion of Innovations (4-е изд). Simon and Schuster. 2010. ISBN .
- Земцов С.П., Бабурин В.Л. Моделирование диффузии инноваций и типология регионов России на примере сотовой связи (Известия Российской академии наук. Серия географическая). 2017. 17–30.
- Бабурин В.Л., Земцов С.П. Инновационный потенциал регионов России (PDF). М.: КДУ. 2017. ISBN .
Xarici keçidlər
- MARKETOPEDIA — онлайн энциклопедия маркетинга
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Innovasiyalarin diffuziyasi ing Diffusion of innovations yeni ideyalarin ve texnologiyalarin medeniyyetler arasinda nece niye ve hansi suretle yayildigini izah etmeye calisan bir nezeriyyedir Nezeriyye 1962 ci ilde amerikali sosioloq Everett Rocers terefinden Innovasiyalarin yayilmasi kitabi sayesinde populyarlasdi Rocers diffuziya ni sosial sistemlerin uzvleri arasinda mueyyen kanallar vasitesile yeniliyin yeni ideyalar prosesler ve ya mehsullar kimi zamanla oturulmesi prosesi kimi mueyyen edir Tarixi Innovasiyalarin yayilmasi anlayisi ilk defe fransiz sosioloqu Qabriel Tard 1890 Fridrix Ratsel ve Leo Frobenius kimi alman ve avstriyali antropoloqlar terefinden oyrenilmisdir 1962 ci ilde Ohayo Dovlet Universitetinin kend sosiologiyasi professoru Innovasiyalarin Yayilmasi kitabini nesr etdi Rocers oz kitabinda diffuziya ile bagli 508 den cox tedqiqatin tedqiqatini sintez etdi ve ferdler ve teskilatlar arasinda innovasiya nezeriyyesi yaratdi Innovasiya diffuziya nezeriyyesinin menseyi muxtelifdir ve bir nece elm arasinda oz menbelerine malikdir Rocers innovasiya diffuziya tedqiqatlarina tesir eden 6 esas menbeni mueyyen edir antropologiya erken sosiologiya kend sosiologiyasi tehsil senaye sosiologiyasi ve tibbi sosiologiya ElementleriDiffuziya tedqiqatinin esas elementleri bunlardir Element TerifInnovasiya Rogers innovasiyani ferdi ve ya diger heyata kecirme vahidi terefinden yeni bir sey kimi qebul edilen ideya tecrube ve ya obyekt kimi mueyyen edir Rabite kanallari Rabite kanali bir sexsden digerine mesajlarin oturulmesi vasitesidir Vaxt Innovasiya haqqinda qerar dovru innovasiya haqqinda qerar qebul etme prosesinden kecmek ucun lazim olan vaxtdir Uygunlasma tezliyi yeniliyin uygunlasdirildigi nisbi suretdir sosial sistemin uzvleri Sosial sistem umumi meqsede catmaq ucun problemleri hell etmek ucun birlikde isleyen bir biri ile elaqeli vahidler toplusu kimi mueyyen edilir Hell yollariHellin hansi nov oldugunu iki amil mueyyenlesdirir Qerarin serbest qebul edilib edilmemesi ve konullu olaraq heyata kecirilmesi Qerari kim verdi Bu mulahizelere esasen innovasiyanin yayilmasi cercivesinde uc nov innovativ hell yolu mueyyen edilmisdir Nov TerifKonullu innovasiya helli Bu qerar sosial sistemdeki diger ferdlerden mueyyen derecede ferqli olan ferd terefinden qebul edilir Kollektiv innovativ hell Bu qerar sosial sistemin butun sexsleri terefinden kollektiv sekilde qebul edilir Guclu innovativ hell Bu qerar sosial sistem terefinden deyil tesiri ve ya gucu olan bir qrup sexs terefinden verilir Heterofiliya ve unsiyyet kanallariLazarsfeld ve Merton evvelce homofiliya ve onun eksi olan heterofiliya prinsiplerine diqqet cekdiler Rocers oz terifine gore homofiliyani qarsiliqli elaqede olan ferd cutlerinin mueyyen atributlarda meselen inanclarda tehsilde sosial statusda ve s oxsarliq derecesi kimi mueyyen edir Secimi nezere alaraq ferdler adeten onlara benzeyen biri ile unsiyyet qurmagi secirler Homofil ferdler daha effektiv unsiyyet qururlar cunki onlarin oxsarliqlari daha cox melumat elde etmeye elece de munasibet ve davranis deyisikliklerine sebeb olur Neticede homofil ferdler onlar arasinda diffuziya inkisaf etdirmeye meyllidirler Bununla bele diffuziya munasibetlere yeni ideyalar daxil etmek ucun mueyyen derecede heterofiliya teleb edir eger iki ferd eynidirse onda diffuziya bas vermir cunki mubadile edilecek yeni melumat yoxdur Buna gore de ideal veziyyete yenilik haqqinda melumatdan basqa her seyde homofilik olan potensial ev sahibleri daxildir Saglam davranisin tesviqi homofiliya ve heterofiliyanin teleb olunan balansinin numunesidir Insanlar oxsar saglamliq veziyyeti olan basqalarina yaxin olmaga meyllidirler Neticede siqaret ve piylenme kimi qeyri saglam davranis verdisleri olan insanlarin saglamligi yaxsilasdiran melumat ve davranislarla daha az rastlasirlar Heterofiller arasinda elaqeler nisbeten zeif yaradilmasi daha cetin ve saxlanilmasi daha cetin oldugundan bu saglamliqla bagli kommunikasiyalar ucun kritik problem yaradir Qeyri saglam icmalarla heterofil elaqelerin inkisafi yaxsi saglamliq davranis verdislerinin yayilmasinin semereliliyini artira biler Evveller homofil olan sexs bir davranis ve ya yeniliyi menimsedikde o qrupun diger uzvlerinin de onlari menimseme ehtimali daha yuksekdir Istinadlar Rogers 1983 s 11 Rogers 1983 s 17 Rogers 1983 s 21 Rogers 1983 s 21 23 Rogers 1983 s 24 McPherson M Smith Lovin L Cook JM Birds of a Feather Homophily in Social Networks Annual Review of Sociology 27 2001 415 44 doi 10 1146 annurev soc 27 1 415 Rogers 1983 seh 18 Rogers 1983 seh 19 Rostila M Birds of a feather flock together and fall ill Migrant Homophily and health in Sweden Sociology of Health amp Illness 32 3 2010 382 399 doi 10 1111 j 1467 9566 2009 01196 x PMID 20415788 Rogers E Bhowmik D Homophily Heterophily Relational Concepts for Communication Research Public Opinion Quarterly 34 4 1970 523 538 doi 10 1086 267838 Centola D An Experimental Study of Homophily in the Adoption of Health Behavior Science 334 6060 2011 1269 1272 Bibcode 2011Sci 334 1269C doi 10 1126 science 1207055 PMID 22144624 EdebiyyatAkaev A Rudskoj A Sinergeticheskij effekt NBIC tehnologij i mirovoj ekonomicheskij rost v pervoj polovine XXI veka PDF Ekonomicheskaya politika M 2014 25 46 Gurieva L K Teoriya diffuzii novovvedenij Innovacii SPb 2005 Soete L The Economics of Industrial Innovation 3 e izd Psychology Press 1997 ISBN 9781855670709 Hirooka M Innovation Dynamism and Economic Growth A Nonlinear Perspective Edward Elgar Publishing 2006 ISBN 9781845428860 Diffusion of innovations 3rd New York Free Press of Glencoe 1983 ISBN 9780029266502 Rogers E Diffusion of Innovations 4 e izd Simon and Schuster 2010 ISBN 9781451602470 Zemcov S P Baburin V L Modelirovanie diffuzii innovacij i tipologiya regionov Rossii na primere sotovoj svyazi Izvestiya Rossijskoj akademii nauk Seriya geograficheskaya 2017 17 30 Baburin V L Zemcov S P Innovacionnyj potencial regionov Rossii PDF M KDU 2017 ISBN 978 5 91304 721 2 Xarici kecidlerMARKETOPEDIA onlajn enciklopediya marketinga