Qazaxıstan–Qırğızıstan münasibətləri

Qazaxıstan–Özbəkistan münasibətləri — Qazaxıstan və Özbəkistan arasındakı ikitərəfli münasibətlər. İki ölkə arasında diplomatik əklaqələr 27 avqust 1992-ci ildə qurulmuşdur.

Qazaxıstan–Qırğızıstan münasibətləri
Qazaxıstan  Qırğızıstan

Hər iki ölkə Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB), İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) və Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) üzvüdür. 2012-ci il nəticələrinə görə Qazaxıəstan Qırğızıstanın Rusiya və Çindən sonra ən böyük iqtisadi tərəfdaşıdır. Ticarət dövriyəsinin 12,7 % Qazaxıstanın payına düşür.

Siyasi əlaqələr

İki ölkə arasında ikitərəfli əlaqələrdə və beynəlxalq siyasi məsələlərlə bağlı siyasi dialoqda ziddiyyət yoxdur. Ən yüksək səviyyədə danışıqlar müntəzəm olaraq keçirilir.

Eyni zamanda ölkələr su siyasətinə dair ("su ehtiyatları") əks mövqedə çıxış edirlar.

Qazaxıstanın İssık-Kul ərazisində bir neçə pansionata sahibdir. 2003-cü ildə Bişkek Qazaxıstanın Qırğızıstandakı daşınmaz əmlakına olan hüququnu tanımışdır.

İqtisadi əlaqələr

12 avqust 2015-ci ildə Qırğızıstan Avrasiya İqtisadi Birliyinin tam hüquqlu üzvü olmuşdur. AİB üzv olduqdan sonra Qırğızıstan sərhəddində gömrük nəzarəti ləğv edilmişdir. Həmin gün, iki ölkə prezidentlərinin iştirakı ilə malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük nəzarətinin ləğvi ilə bağlı rəsmi mərasim, Qırğızıstan-Qazaxıstan sərhəd hissəsindəki gömrük postlarında keçirilmişdir.

Qırğızıstan AİB-də Qazaxıstanın ikinci ən ticari ortağıdır. Qırğızıstan ilə ticarət əlaqələri Qazaxıstanın xeyrinədir, çünki ixrac həcmi idxalın həcmindən çoxdur. Qırğızıstan Qazaxıstana elektrik enerjisi, süd məhsulları, meyvə və tərəvəz, mal-qara, tekstil, şüşə və s. ixrac edir. Qazaxıstandan Qırğızıstana isə, neft və neft məhsulları, buğda, kömür, buğda unu, bitki yağı, qeyri-üzvi kimyəvi maddələr, mineral xammal, prokat, paslanmayan polad və s. ixrac edilir.

Qazaxıstan–Qırğızıstan sərhəddi

İki ölkə arasında dövlət sərhəddinin uzunluğu 1241 km təşkil edir. İki ölkə arasında sərhəd məsələsi hələ 2001-ci ildə imzalanmış müqavilə ilə bitsə də, Qazaxıstan onu 2003-cü ildə, Qırğızıstan isə 2008-ci ildə radifikasiya etmişdir. Anlaşma 2002-ci ildə kütləvi nümayişlərlə müşahidə edilmişdir. Polis və hökumət qüvvələri ilə toqquşma itkilərlə nəticələnmişdir. Mübahisəli ərazilər iki ölkə arasında bölünmüşdür (625 ha — Qazaxıstana, 1136,6 ha — Qırğızıstan). Ancaq 2013-cü ildə yerli əhali nümayişə çıxmış, torpaqların Astanaya verilməsinə etiraz etmişdir. Onlar Qazaxıstanın cənub sərhəd rayonlarını su ilə təmin edən kanalı bağlamışdılar. Məsələ baş nazirlərin danışıqları yolu ilə həll edilmişdir.

Mənbə

• Конфликт между Астаной и Бишкеком набирает обороты: «Не будьте посмешищем» // 10 октября 2017

İstinadlar

1. "Киргизия стала полноправным членом ЕАЭС". RT. 2015-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 ноября 2017.
2. "Н.Назарбаев и А.Атамбаев приняли участие в церемонии отмены таможенного контроля на казахстанско-кыргызском участке границы". Zakon.kz. 2017-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 ноября 2017.
3. "Участие в церемонии отмены таможенного контроля на казахстанско-кыргызском участке государственной границы". Akorda.kz. 2017-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 ноября 2017.
4. "Что происходит с товарооборотом между Казахстаном и Кыргызстаном, показали в цифрах". Informburo.kz. 2017-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 ноября 2017.
5. "Товарооборот между Казахстаном и Кыргызстаном за 2014 год превысил 900 млн долларов". Bnews.kz. 2017-11-05 tarixində . İstifadə tarixi: 1 ноября 2017.
6. Бостонкулова М. Т. Развитие дипломатических отношений Кыргызстана и Казахстана в период социально-политических перемен // Наука, новые технологии и инновации. — 2015. — № 3. — С. 194
7. Аземкулова А. Ш. Особенности управления политическими конфликтами в Кыргызской республике // Наука, новые технологии и инновации. — 2015. — № 2. — С. 265