Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Furfurol C5H4O2 (2 –furankarbaldehid, furfural)-aldehiddir, furanın törəməsidir. Təzə çovdar çörəyi və badam iyi verən mayedir.
| Furfurol | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C₅H₄O₂ |
| Molyar kütlə | 0 kq |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 0,8930 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 161,7 °S |
| Qaynama nöqtəsi | -36,5 °S |
| Buxarın təzyiqi | 2 ± 1 mm Hg |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 98-01-1 |
| PubChem | 7362 |
| RTECS | LT7000000 |
| ChEBI | 34768 |
| ChemSpider | 13863629 |
Alınması
Furfurol, müxtəlif kənd təsərrüfatı tullantılarının(qarğıdalı özəyinin, kəpəyin , latınca furfur-kəpək, samanın) sulfat turşusu ilə qaynadılması zamanı alınan pentozanların turşusunun təsirindən hidrolizə uğrmasından alınır. Reaksiya zamanı furfurol su buxarı ilə birlikdə ayrılır.
Fiziki xassələri
Furfurol – yüksək dərəcədə qaynayan sarı mayedir. Əksər polyar orqanik həlledicilərdə yaxşı, suda və alkanlarda az həll olur.
Kimyəvi xassələri
Furfurolun kimyəvi xassələri aromatik aldehid olan benzaldehidlə oxşardır. Eynən benzaldehid kimi qələvi ilə təsir etməklə Kanisarro reaksiyasına girərək furankarbon turşusunun duzuna və furfurol spirtinə parçalanır.
2C5H4O2 →KOH C4H3COOK + C4H3OCH2OH
Havada furfurol öz-özünə oksidləşir, nəticədə qarışqa turşusu və 2-formilakril turşusu əmələ gəlir. Dils-Alder reaksiyasında dien kimi iştirak edir. Furfurol 2500C-də qızdırıldıqda(bəzən partlayışla) furana və karbon oksidə parçalanır.
Toksikliyi
Furfurol toksiki maddə olduğuna görə sinir sisteminə təsir etməklə qıcolmaya və iflicə, dəri ilə və qöz qişasıyla təmasda olduqda qıcıqlanmaya səbəb olur. Dəridə müxtəlif ekzemalar və dermatitlər yaradır.
Tətbiqi
Furfuroldan furan, tetrahidrofuran, tetrahidrofuril spirti, furan qatranları, funqisid dərman maddələrinin (məs., furasilin) alınmasında və neft sənayesində, sintetik rezinlərin istehsalında istifadə olunan dienləri karbohidrogen qarışıqlarından ekstraksiya etmək üçün həlledici kimi istifadə edilir.
Mənbə
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. 1987 il, X hissə. səh.12
- Краткая химическая энциклопедия, т 5, 1967, с.619
- FURFURAL (ing.).
- http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0297.html.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Furfurol C5H4O2 2 furankarbaldehid furfural aldehiddir furanin toremesidir Teze covdar coreyi ve badam iyi veren mayedir FurfurolUmumiKimyevi formulu C H O Molyar kutle 0 kqFiziki xasseleriSixliq 0 8930 q sm Termik xususiyyetlerErime noqtesi 161 7 SQaynama noqtesi 36 5 SBuxarin tezyiqi 2 1 mm HgTesnifatiCAS da qeyd nom 98 01 1PubChem 7362RTECS LT7000000ChEBI 34768ChemSpider 13863629AlinmasiFurfurol muxtelif kend teserrufati tullantilarinin qargidali ozeyinin kepeyin latinca furfur kepek samanin sulfat tursusu ile qaynadilmasi zamani alinan pentozanlarin tursusunun tesirinden hidrolize ugrmasindan alinir Reaksiya zamani furfurol su buxari ile birlikde ayrilir Fiziki xasseleriFurfurol yuksek derecede qaynayan sari mayedir Ekser polyar orqanik helledicilerde yaxsi suda ve alkanlarda az hell olur Kimyevi xasseleriFurfurolun kimyevi xasseleri aromatik aldehid olan benzaldehidle oxsardir Eynen benzaldehid kimi qelevi ile tesir etmekle Kanisarro reaksiyasina girerek furankarbon tursusunun duzuna ve furfurol spirtine parcalanir 2C5H4O2 KOH C4H3COOK C4H3OCH2OH Havada furfurol oz ozune oksidlesir neticede qarisqa tursusu ve 2 formilakril tursusu emele gelir Dils Alder reaksiyasinda dien kimi istirak edir Furfurol 2500C de qizdirildiqda bezen partlayisla furana ve karbon okside parcalanir ToksikliyiFurfurol toksiki madde olduguna gore sinir sistemine tesir etmekle qicolmaya ve iflice deri ile ve qoz qisasiyla temasda olduqda qiciqlanmaya sebeb olur Deride muxtelif ekzemalar ve dermatitler yaradir TetbiqiFurfuroldan furan tetrahidrofuran tetrahidrofuril spirti furan qatranlari funqisid derman maddelerinin mes furasilin alinmasinda ve neft senayesinde sintetik rezinlerin istehsalinda istifade olunan dienleri karbohidrogen qarisiqlarindan ekstraksiya etmek ucun helledici kimi istifade edilir MenbeAzerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 1987 il X hisse seh 12 Kratkaya himicheskaya enciklopediya t 5 1967 s 619FURFURAL ing http www cdc gov niosh npg npgd0297 html