fbpx
Wikipedia

Yuxarı Açaluk

Avqust 24, 2021

Yuxarı Açaluk (inquş Йоккха Ачалкхе) - İnquşetiya Respublikasının Malqobek rayonunda yerləşən kənd.

Yuxarı Açaluk
Йоккха Ачалкхе, Черкъий-Юрт‎
43°20′49″ şm. e. 44°41′51″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 473 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
Rəsmi dili İnquş dili, rusca
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi 386338
Yuxarı Açaluk

Coğrafiyası

 
Yuxarı Açalukun görünüşü

Kənd Açaluk çayının hər iki sahilində, regional mərkəz Malqobekdən 30 km cənub-şərqdə və Maqas şəhərindən 25 km şimal-qərbdə yerləşir.

Ən yaxın yaşayış məntəqələri: şimal-qərbdə - Qeyrbek-Yurt kəndi, şimal-şərqdə - Orta Açaluk, cənub-şərqdə - Barsuki və Plievo kəndləri, cənubda - Nazran şəhəri və cənub-qərbdə - Dolakovo və Kantışevo kəndləri..

Açaluk çayı kəndin şimal kənarından axır. Çay əsasən yağışla qidalanır və buna görə yay fəslində tez-tez quruyur. Kəndin mərkəzində, şimal yamacını qəbiristanlıqlar tutan “Bur-boarz” məzarlığı var.

Kənd hər tərəfdən təpələrlə əhatə olunmuşdur və ərazi əsasən yüksəklikdədir. Açıq ərazilərdə tez-tez müxtəlif heyvan və bitki növlərinə rast gəlinir: dovşan, tülkü, dovşan, kəklik və s..

Kənddə məşhur adlarda çoxlu təpə var: "İki qəbirin təpəsi", "Köpək təpəsi". Yaxınlıqda qurudulmuş bataqlıqlar var. Orta Açaluk yaxınlığındaki heyvanlar üçün suvarma yerinin yaxınlığında təmiz bulaqlar olan bir gölməçə var idi. Bu gün bu gölməçə hər tərəfdən qamışlarla əhatələnib..

Etimologiyası

Kəndin adı yerləşdiyi vadidə axan Açaluk çayından gəlir. Lakin toponim adının dəqiq mənşəyi hələ müəyyənləşdirilməyib.

İnquş tədqiqatçıları Kodzoyev N. və Qazikov B. "Açaluk" termininin türk mənşəli olmasını irəli sürdülər. Belə düşünülür ki, monqol-tatar işğalı zamanı xanın yaxın adamlarından birinin çaya yaxınlaşaraq ondan bir qurtum su içdi və dedi: "Açalki". Bu söz türk dilində "acı-duzlu su" kimi tərcümə olunur.

Başqa bir versiyaya görə, burada çaya öz adını vemriş Kabarda şahzadəsi Açalukonun kəndi vardı.

Tarix

XIX əsrin əvvəllərində bu ərazi Kiçik Kabardanın bir hissəsi idi və kabardalılar tədricən qərbə doğru axan Açaluk çay vadisində yaşayırdılar.

Yuxarı Açalukun adı ilk dəfə 1820-ci il sənədlərində, torpaqları Kabardiya knyazlığından aldıqdan sonra dağlara köçmək qərarına gəlmiş inquşları məskunlaşdırmaq üçün Rusiya İmperatoru II Aleksandr tərəfindən azad edildiyi zaman qeyd edildi.

Yerli məlumatlara görə, Bekovların nümayəndələrinin Yuxarı Açaluk kəndinə ilk məskunlaşanlar olduğu güman edilir. Çelikov, Çaniyev, Qoqiyev, Akiyev, Yevloyev və digər adları da daxil olmaqla 1820-ci illərdə mağaralı Bekov Çerxin rəhbərliyi ilə Bekov klanı 60 həyət ölçüsündə müasir kəndin ərazisində məskunlaşdı və ilk məskunlaşanlar dağın ətəyində yerləşdilər. Ən təpədə təhlükə olduqda bu barədə kəndlilərə tez bir məlumat verən bir gözətçi dayandı. Sakinlər növbə ilə kəndi qoruyurdular.

İnquş şairi və maarifçisi Tembot Bekov yazır: “Beləliklə, Bur-boarza ətrafında Açaluk kəndi quruldu. Yaşıl parça ilə bir buynuzu bükərək, Boer-Boarz ətrafında üç dairə düzəltdilər, ağ bir qoç kəsdilər; Hamının gözü qarşısında Camar Çerkje əlində bir fincan bal və ov tüfəngi tutaraq və ov tüfəngləri dualar söylədi. ”

İnsanlar tədricən bu yerlərə yerləşdilər, evlər tikdilər, ev təsərrüfatları qurdular. 1886-cı ildə Yuxarı Açalukda artıq 195 məhəllə var idi və demək olar ki, 1200 nəfər burada yaşayırdı.

1932-1934-cü illərdə İnquş kəndlərində, xüsusən də Açaluk kəndlərində dəhşətli bir qıtlıq oldu. Yuxarı Açalukda gündə bir dəfə çörək verilən yalnız bir yer olduğu bilinir. Bu qıtlığa güclü quraqlıq və sonrasında meydana gələn məhsul azlığı səbəb oldu.

1944-cü ilin fevralında inquş xalqı deportasiya edildikdən sonra dağlı İnquşetiya Gürcüstana birləşdi, düzənlik ərazi isə Qroznı bölgəsinə daxil olan Qalaşki bölgəsi istisna olmaqla Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının bir hissəsi oldu. Yaşayış məntəqələrinin adları kütləvi şəkildə dəyişdirildi. 29 aprel 1944-cü ildə Açaluk rayonunun Nartovski rayonu, Yuxarı Açaluk kəndinin Yuxarı Asilik adlandırılması haqqında fərman verildi.

1957-ci ildə inquşlar əvvəlki yaşayış yerlərinə qayıtdılar. 1958-ci ildə Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının yenidən qurulması ilə köhnə adlar yaşayış məntəqələrinə qaytarıldı.

Əhali

Əhalinin sayı

İllərə görə əhali: Yuxarı Açaluk
(Mənbə: )
İl1926200220062007200820092010201120122013201420152016201720182019
Əhali2859851388718962906192087468748976337756794381128229833783998457

Əhalinin milli tərkibi

2010-cu ildə aparılan siyahıya almaya görə Yuxarı Açalukun milli tərkibi belədir:

Millət Sayı
nəf. 		Ümumi əhaliyə
nisbəti, %
inquşlar 7399 99,1 %
digərləri/bilinməyən 69 0,9 %
cəmi 7468 100,00 %

İstinadlar

  1. http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar
  2. GEOnet Names Server — 2018.
  4. Закон Республики Ингушетия от 23 февраля 2009 года № 5-рз «Об установлении границ муниципальных образований Республики Ингушетия и наделении их статусом сельского поселения, муниципального района и городского округа»
  5. . 2018-02-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-25.
  6. "Карта Чечни и Ингушетии" (rar). не ранее 1995. 2012-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-01-02. Объём 8 МБ
  7. ↑ Чапанов А. К. Село Верхние Ачалуки: история и современность// Материалы региональной научно-практической конференции студентов, аспирантов и молодых учёных «Молодые исследователи — в поиске». Назрань, 2012. С. 126.
  8. ↑ Куркиев А. О некоторых топонимических названиях плоскостной Ингушетии. Журнал «Литературная Ингушетия». Назрань, 2002, № 2 (20).
  9. ↑ Чапанов А. К. Село Верхние Ачалуки: история и современность// Материалы региональной научно-практической конференции студентов, аспирантов и молодых учёных «Молодые исследователи — в поиске». Назрань, 2012. С. 125.
  10. В Президиум Верховного Совета РСФСР. Президиум Верховного Совета Северо-Осетинской АССР просит утвердить его постановление о переименовании населённых пунктов в новых районах, вошедших в состав Северо-Осетинской АССР... (см. документ № 99)
  11. ↑ "Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года" (rus). Федеральная служба государственной статистики. January 1, 2019. July 19, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
  12. "Россия / Rossija". pop-stat.mashke.org (ingilis). January 11, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
  13. "Том 1. Численность и размещение населения". www.gks.ru (rus). Федеральная служба государственной статистики. September 11, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
  14. "ЧИСЛЕННОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ". www.gks.ru (rus). Федеральная служба государственной статистики. January 1, 2012. May 13, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
  15. "ЧИСЛЕННОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ". www.gks.ru (rus). Федеральная служба государственной статистики. January 1, 2013. May 13, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
  16. "Том 4. Таблица 04-04. Население Ингушетии по национальности и владению русским языком". 2016-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-22. (#parameter_ignored_suggest)

Xarici keçidlər

  • Почтовые индексы и коды ОКАТО — село Верхние Ачалуки

Avqust 24, 2021
yuxarı, açaluk, inquş, Йоккха, Ачалкхе, inquşetiya, respublikasının, malqobek, rayonunda, yerləşən, kənd, Йоккха, Ачалкхе, Черкъий, Юрт, ölkə, rusiya, tarixi, coğrafiyasımərkəzin, hündürlüyü, msaat, qurşağı, 00əhalisiəhalisi, nəf, 2020, rəsmi, dili, inquş, dil. Yuxari Acaluk inqus Jokkha Achalkhe Inqusetiya Respublikasinin Malqobek rayonunda yerlesen kend 4 5 Yuxari AcalukJokkha Achalkhe Cherkij Yurt 43 20 49 sm e 44 41 51 s u Olke Rusiya 1 2 Tarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 473 mSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 8 590 nef 2020 3 Resmi dili Inqus dili ruscaReqemsal identifikatorlarPoct indeksi 386338Yuxari Acaluk Mundericat 1 Cografiyasi 2 Etimologiyasi 3 Tarix 4 Ehali 4 1 Ehalinin sayi 4 2 Ehalinin milli terkibi 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerCografiyasi Redakte Yuxari Acalukun gorunusu Kend Acaluk cayinin her iki sahilinde regional merkez Malqobekden 30 km cenub serqde ve Maqas seherinden 25 km simal qerbde yerlesir En yaxin yasayis menteqeleri simal qerbde Qeyrbek Yurt kendi simal serqde Orta Acaluk cenub serqde Barsuki ve Plievo kendleri cenubda Nazran seheri ve cenub qerbde Dolakovo ve Kantisevo kendleri 6 Acaluk cayi kendin simal kenarindan axir Cay esasen yagisla qidalanir ve buna gore yay feslinde tez tez quruyur Kendin merkezinde simal yamacini qebiristanliqlar tutan Bur boarz mezarligi var Kend her terefden tepelerle ehate olunmusdur ve erazi esasen yukseklikdedir Aciq erazilerde tez tez muxtelif heyvan ve bitki novlerine rast gelinir dovsan tulku dovsan keklik ve s 7 Kendde meshur adlarda coxlu tepe var Iki qebirin tepesi Kopek tepesi Yaxinliqda qurudulmus bataqliqlar var Orta Acaluk yaxinligindaki heyvanlar ucun suvarma yerinin yaxinliginda temiz bulaqlar olan bir golmece var idi Bu gun bu golmece her terefden qamislarla ehatelenib 7 Etimologiyasi RedakteKendin adi yerlesdiyi vadide axan Acaluk cayindan gelir Lakin toponim adinin deqiq menseyi hele mueyyenlesdirilmeyib Inqus tedqiqatcilari Kodzoyev N ve Qazikov B Acaluk termininin turk menseli olmasini ireli surduler Bele dusunulur ki monqol tatar isgali zamani xanin yaxin adamlarindan birinin caya yaxinlasaraq ondan bir qurtum su icdi ve dedi Acalki Bu soz turk dilinde aci duzlu su kimi tercume olunur Basqa bir versiyaya gore burada caya oz adini vemris Kabarda sahzadesi Acalukonun kendi vardi Tarix RedakteXIX esrin evvellerinde bu erazi Kicik Kabardanin bir hissesi idi ve kabardalilar tedricen qerbe dogru axan Acaluk cay vadisinde yasayirdilar Yuxari Acalukun adi ilk defe 1820 ci il senedlerinde torpaqlari Kabardiya knyazligindan aldiqdan sonra daglara kocmek qerarina gelmis inquslari meskunlasdirmaq ucun Rusiya Imperatoru II Aleksandr terefinden azad edildiyi zaman qeyd edildi 8 Yerli melumatlara gore Bekovlarin numayendelerinin Yuxari Acaluk kendine ilk meskunlasanlar oldugu guman edilir 9 Celikov Caniyev Qoqiyev Akiyev Yevloyev ve diger adlari da daxil olmaqla 1820 ci illerde magarali Bekov Cerxin rehberliyi ile Bekov klani 60 heyet olcusunde muasir kendin erazisinde meskunlasdi ve ilk meskunlasanlar dagin eteyinde yerlesdiler En tepede tehluke olduqda bu barede kendlilere tez bir melumat veren bir gozetci dayandi Sakinler novbe ile kendi qoruyurdular 9 Inqus sairi ve maarifcisi Tembot Bekov yazir Belelikle Bur boarza etrafinda Acaluk kendi quruldu Yasil parca ile bir buynuzu bukerek Boer Boarz etrafinda uc daire duzeltdiler ag bir qoc kesdiler Haminin gozu qarsisinda Camar Cerkje elinde bir fincan bal ve ov tufengi tutaraq ve ov tufengleri dualar soyledi Insanlar tedricen bu yerlere yerlesdiler evler tikdiler ev teserrufatlari qurdular 1886 ci ilde Yuxari Acalukda artiq 195 mehelle var idi ve demek olar ki 1200 nefer burada yasayirdi 1932 1934 cu illerde Inqus kendlerinde xususen de Acaluk kendlerinde dehsetli bir qitliq oldu Yuxari Acalukda gunde bir defe corek verilen yalniz bir yer oldugu bilinir Bu qitliga guclu quraqliq ve sonrasinda meydana gelen mehsul azligi sebeb oldu 9 1944 cu ilin fevralinda inqus xalqi deportasiya edildikden sonra dagli Inqusetiya Gurcustana birlesdi duzenlik erazi ise Qrozni bolgesine daxil olan Qalaski bolgesi istisna olmaqla Simali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin bir hissesi oldu Yasayis menteqelerinin adlari kutlevi sekilde deyisdirildi 29 aprel 1944 cu ilde Acaluk rayonunun Nartovski rayonu Yuxari Acaluk kendinin Yuxari Asilik adlandirilmasi haqqinda ferman verildi 8 10 1957 ci ilde inquslar evvelki yasayis yerlerine qayitdilar 1958 ci ilde Cecen Inqus Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin yeniden qurulmasi ile kohne adlar yasayis menteqelerine qaytarildi Ehali RedakteEhalinin sayi Redakte Illere gore ehali Yuxari Acaluk Menbe 11 11 12 13 14 15 Il1926200220062007200820092010201120122013201420152016201720182019Ehali2859851388718962906192087468748976337756794381128229833783998457Ehalinin milli terkibi Redakte 2010 cu ilde aparilan siyahiya almaya gore Yuxari Acalukun milli terkibi beledir 16 Millet Sayi nef Umumi ehaliye nisbeti inquslar 7399 99 1 digerleri bilinmeyen 69 0 9 cemi 7468 100 00 Istinadlar Redakte http www gks ru free doc 2016 oktmo tom4 oktmo rar GEOnet Names Server 2018 https web archive org web 20200822004543 https rosstat gov ru storage mediabank CcG8qBhP mun obr2020 rar Zakon Respubliki Ingushetiya ot 23 fevralya 2009 goda 5 rz Ob ustanovlenii granic municipalnyh obrazovanij Respubliki Ingushetiya i nadelenii ih statusom selskogo poseleniya municipalnogo rajona i gorodskogo okruga Poisk kodov OKATO Selskoe poselenie Verhnie Achaluki Malgobekskij rajon 2018 02 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 25 Karta Chechni i Ingushetii rar ne ranee 1995 2012 02 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 01 02 Obyom 8 MB 1 2 Chapanov A K Selo Verhnie Achaluki istoriya i sovremennost Materialy regionalnoj nauchno prakticheskoj konferencii studentov aspirantov i molodyh uchyonyh Molodye issledovateli v poiske Nazran 2012 S 126 1 2 Kurkiev A O nekotoryh toponimicheskih nazvaniyah ploskostnoj Ingushetii Zhurnal Literaturnaya Ingushetiya Nazran 2002 2 20 1 2 3 Chapanov A K Selo Verhnie Achaluki istoriya i sovremennost Materialy regionalnoj nauchno prakticheskoj konferencii studentov aspirantov i molodyh uchyonyh Molodye issledovateli v poiske Nazran 2012 S 125 V Prezidium Verhovnogo Soveta RSFSR Prezidium Verhovnogo Soveta Severo Osetinskoj ASSR prosit utverdit ego postanovlenie o pereimenovanii naselyonnyh punktov v novyh rajonah voshedshih v sostav Severo Osetinskoj ASSR sm dokument 99 1 2 Chislennost naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2019 goda rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki January 1 2019 July 19 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi October 1 2019 Rossiya Rossija pop stat mashke org ingilis January 11 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi October 1 2019 Tom 1 Chislennost i razmeshenie naseleniya www gks ru rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki September 11 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi October 1 2019 ChISLENNOST NASELENIYa ROSSIJSKOJ FEDERACII www gks ru rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki January 1 2012 May 13 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi October 1 2019 ChISLENNOST NASELENIYa ROSSIJSKOJ FEDERACII www gks ru rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki January 1 2013 May 13 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi October 1 2019 Tom 4 Tablica 04 04 Naselenie Ingushetii po nacionalnosti i vladeniyu russkim yazykom 2016 03 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 07 22 parameter ignored suggest Xarici kecidler RedaktePochtovye indeksy i kody OKATO selo Verhnie AchalukiMenbe https az wikipedia org w index php title Yuxari Acaluk amp oldid 6036939, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.