Yukatan (isp.Yucatán) — Yarımada Mərkəzi AmerikadaMeksika körfəziniKarib dənizidən ayırır. Yarımadanın şimalı Meksika ərazisində yerləşir və Yukatan, Kampeçe və Kintana-Roo ştatlarına daxildir. Cənubu isə Qvatemala və Beliz kimi dövlətlərinin ərazisidir. İqlimi tropik və istidir. Cənub hissədə tropik meşələr yerləşir. Şimala qalxdıqca isə quraqlıq artır.
Yarımadanın şimal-qərbində Çilsulub krateri yerləşir. Krater 65 milyon il önçə iri meteoridin yerlə toqquşması nəticəsində meydana gəlmişdir. Ərazinin böyük hissəsini bitki örtüyündən məhrumu nəticəsində Dinozavrların məhvinə gətirib çıxarmışdır. IV əsrdənX əsrə qədər ərazidə Maya sivilizasiyası mövcud olmuşdur. Burada arxeoloji tapıntılara və tikilililərə rast gəlinir. Üstəlik əraziyə xas piramidalar gözəlliyi ilə seçilir. Ən məşhur şəhərləri Çiçen-İsa, Uşmal və Tulum.
Yukatan yarımadasına ayaq basan ilk avropalılar 1517-ci ildə Fransisko Kordoba və Xuan de Qrixalva olmuşlar. Ərazi 1527-ci ildə ələ keçirilir və yeni vilayətin mərkəzi qədim şəhər olan Tixo olur. Sonradan adı Merida olaraq dəyişdirilir. İnzibati cəhətdən şəhər gah Qvatemala gah da Yeni İspaniyanın ərazisinə verilirdi. Sonda isə Meksika imperiyasının ərazisində qərar tutur.
Yarımadanın adı yerli əhalinin dilində «Biz sizi başa düşmürük» anlamında işlədilir. Bu kəlməni eşidən ilk Konkistadorlar verdikləri «Biz haradayıq, bu torpağın adı nədir?» sualına cavab olaraq eşitmişdirlər.
Yarımada dəfələrlə müstəqilliyə cədh göstərmişdir. Ərazidə yaşıyan kreollar özlərini müstəqil millət hesab edərək müstəqillik istəyirdilər. 1841—1848 cı illərdə yarımadada Yukatan Respublikası elan edilir və Meksikadan ayrılırlar.
1847-ci ildə torpaq sahibləri mərkəzi hökumətə qarşı çıxaraq özlərinə tərəfdar artarmağa başladılar və Mayalılara ümid bağladılar. Ancaq Mayalılar silahlarını təkcə mərkəzi hökumətə deyil həmcinin üsyançılara qarşı çevirirlər. Bunun nəticəsində Birinci Yukatan müharibəsi başlayır. Müharibə 1901-ci ildə bitsədə ayrı-ayrı qruplar arasında müharizə uzun zaman davam etmişdir.
İstinadlar
bibliotekar.ru
Mənbə
Yukatan və Mərkəzi Amerikanın tarixi (mifalogiya, əfsanələr və başqaları «Qədim Mezoamerika» saytında
Avqust 18, 2021
yukatan, yarımadası, yukatan, yucatán, yarımada, mərkəzi, amerikada, meksika, körfəzini, karib, dənizidən, ayırır, yarımadanın, şimalı, meksika, ərazisində, yerləşir, yukatan, kampeçe, kintana, ştatlarına, daxildir, cənubu, isə, qvatemala, beliz, kimi, dövlətl. Yukatan isp Yucatan Yarimada Merkezi Amerikada Meksika korfezini Karib deniziden ayirir Yarimadanin simali Meksika erazisinde yerlesir ve Yukatan Kampece ve Kintana Roo statlarina daxildir Cenubu ise Qvatemala ve Beliz kimi dovletlerinin erazisidir Iqlimi tropik ve istidir Cenub hissede tropik meseler yerlesir Simala qalxdiqca ise quraqliq artir Yukatan18 50 42 sm e 89 07 32 q u AkvatoriyasiMeksika korfezi Karib deniziOlkeler Meksika Beliz QvatemalaCantarellTarixi Redakte Yukatan yarimadasi arxioloji xeritesi Yukatan yarimadasi Yarimadanin simal qerbinde Cilsulub krateri yerlesir Krater 65 milyon il once iri meteoridin yerle toqqusmasi neticesinde meydana gelmisdir Erazinin boyuk hissesini bitki ortuyunden mehrumu neticesinde Dinozavrlarin mehvine getirib cixarmisdir IV esrden X esre qeder erazide Maya sivilizasiyasi movcud olmusdur Burada arxeoloji tapintilara ve tikilililere rast gelinir Ustelik eraziye xas piramidalar gozelliyi ile secilir En meshur seherleri Cicen Isa Usmal ve Tulum Yukatan yarimadasina ayaq basan ilk avropalilar 1517 ci ilde Fransisko Kordoba ve Xuan de Qrixalva olmuslar Erazi 1527 ci ilde ele kecirilir ve yeni vilayetin merkezi qedim seher olan Tixo olur Sonradan adi Merida olaraq deyisdirilir Inzibati cehetden seher gah Qvatemala gah da Yeni Ispaniyanin erazisine verilirdi Sonda ise Meksika imperiyasinin erazisinde qerar tutur Yarimadanin adi yerli ehalinin dilinde Biz sizi basa dusmuruk anlaminda isledilir Bu kelmeni esiden ilk Konkistadorlar verdikleri Biz haradayiq bu torpagin adi nedir sualina cavab olaraq esitmisdirler 1 Yarimada defelerle musteqilliye cedh gostermisdir Erazide yasiyan kreollar ozlerini musteqil millet hesab ederek musteqillik isteyirdiler 1841 1848 ci illerde yarimadada Yukatan Respublikasi elan edilir ve Meksikadan ayrilirlar 1847 ci ilde torpaq sahibleri merkezi hokumete qarsi cixaraq ozlerine terefdar artarmaga basladilar ve Mayalilara umid bagladilar Ancaq Mayalilar silahlarini tekce merkezi hokumete deyil hemcinin usyancilara qarsi cevirirler Bunun neticesinde Birinci Yukatan muharibesi baslayir Muharibe 1901 ci ilde bitsede ayri ayri qruplar arasinda muharize uzun zaman davam etmisdir Istinadlar Redakte bibliotekar ruMenbe RedakteYukatan ve Merkezi Amerikanin tarixi mifalogiya efsaneler ve basqalari Qedim Mezoamerika saytindaMenbe https az wikipedia org w index php title Yukatan yarimadasi amp oldid 5592728, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
