fbpx
Wikipedia

Yoruboid dilləri

Ümumi məlumat

Yoruboid dilləri təxmini 14 ləhcə/dilə bölünür.Əsasən İgala mərkəzli olan dil Yoruba dili kimi çoxluq təşkil edən dilləri özündə cəmləyib.Benin,Nigeriya,Toqo dilin ərazisinə daxildir. Yoruboid termini ən çox danışılan dili Yoruba dilindən törəmişdir.Demoqrafik cəhətdən digər dillərdən İtkiri-də önəmli paya sahibdir.İtkiri dilini 600.000- 800.000 arası adam danışır.Üst dil qrupu Alt dil qrupları Edekiri və İgaladır.

 
Yoruboid dilinin və digər dillərin yayılma arealı

Quruluşu və bölünməsi

İgala dili Nigeriya mərkəzli Nigeriya ilə Benin birləşdiyi yerdə 1.8 milyon insan tərəfindən danışılan dildir.Ebirra və Edo dilləri tərəfindən qərbi Yoruboid dillərinin əsas hissəsidir.İgala həm Yoruba həmdə İtkiri diliylə çox yaxın əlaqəsi var.

İtsekirilər Nigeriyanın Niger deltası tərəfində yaşayan Yoruboid dil qrupuna aid insanlardır.Digər dillər tərəfindən öz xüsusiyyətlərinə görə fərqlənsə İgala və Yoruba dili ilə bağlantılıdır.

Bütün Yoruboid dilləri qalın səslərə malikdir.Çoxu 3 səviyyə tonuna sahibdir.Dilin sintaksisi Subyekt(Tamamlıq)+Obyekt(Mübtəda)+Xəbər olaraq qurulur.

Sözlərin qarşılaşdırılması

Dildəki rəqəmlərin qarşılaşdırılması:

Söz Edekiri İgala PROTO-
YORUBOID Dili
Cabe Ica Idaca Ifè Yoruba
'1' ɔ̀kɛ̃ ɔkɔ̃ òbú ɔ̀kɔ̃̀ óːkã íɲɛ́ *o-kp͡ã
*e-nɛ
'2' mɛ̃́ʤì eɟi méʤi mêːdzì éːɟì èʤì *e-ɟi
'3' mɛ̃́ta ɛta mɛ́ta mɛ́ːta ɛ́ːta ɛ̀tā *e-ta
'4' mɛ̃́hɛ̃ ɛ̃ɛ̃ mírĩ mɛ́ːrɛ̃ ɛ́ːrĩ ɛ̀lɛ̀ *e-rĩ
'5' mɛ́hú ɛwu mɛrú mɛ́ːrú áːrũ ɛ̀lú *e-rũ
'6' mɛ̃́fà ɛfa mɛ́fà mɛ́ːfà ɛ́ːfà ɛ̀fɛ̀ *e-fa
'7' méʤe ɛɟɛ méʤe méːʣe ɛ́ːɟe èbyiē *e-ɟe?
'8' mɛ̃́ʤɔ ɛɟɔ mɛ́ʤɔ mɛ́ːʣɔ ɛ́ːɟɔ ɛ̀ʤɔ *e-ɟɔ
'9' mɛ̃́sɛ̃́ ɛsɔ̃ mɛ́sã mɛsã́ ɛ́ːsã̀ ɛ̀lá *e-sã?
'10' mɛ̃́wá ɛya maː máː ɛ́ːwǎː ɛ̀ɡwá *e-wa

Sxem

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Proto-Yoruba
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Igala
 
 
 
Edekiri
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ede (Xüsusi Yoruba dili )*
 
 
 
 
 
Itsekiri*
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Qərbi Ede
 
Mokole
 
Şərqi Ede
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
N. Nago & Kura
 
 
 
 
 
Cənubqərbi Ede
 
Ede Shabe
 
Cənubşərqi Ede
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Isha & Manigri
 
Ede Idaasha
 
Ana-Ife
 
Yoruba dili(Nuclear Yoruba)
 
Ede Ije, South Nago
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Yoruba dili(Yoruba - Lucumi)
 
Olukumi*
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ŞQY & CQY
 
OrtaYoruba
 
ŞŞY & CŞY
 


Açıqlama

  1. ŞQY=Şimal Qərbi Yoruba
  2. CQY=Cənub Qərbi Yoruba
  3. ŞŞY=Şimal Şərqi Yoruba
  4. CŞY=Cənub Şərqi Yoruba
  • Ede dil qrupu 85-90 % bərabərlik göstərdiyindən bu dil qrupunda danışan insanlar tərcüməçi olmadan bir birilərini rahat başa düşürlər.
  • Cənub şərqi yoruba İtkiri dili ilə bənzərdirlər amma fərqli yazı stilinə sahibdilər.
  • Bəzi dilçilər Olukumi dilini Yoruba dilinə bağlı olaraq götürür və ya Cənub şərqi Yoruba dilinin ləhcəsi vəya qohum dili olduğunu bildirlər.

İstinadlar

  1. http://Niger%20Konqo%20dilləri%20-%20kitab http://homepages.fh-giessen.de/kausen/klassifikationen/Niger-Kongo.doc
  2. http://Niger%20Konqo%20dilləri%20-%20kitab http://homepages.fh-giessen.de/kausen/klassifikationen/Niger-Kongo.doc

yoruboid, dilləri, mündəricat, ümumi, məlumat, quruluşu, bölünməsi, sözlərin, qarşılaşdırılması, sxem, açıqlama, istinadlarümumi, məlumat, redaktə, təxmini, ləhcə, dilə, bölünür, əsasən, igala, mərkəzli, olan, yoruba, dili, kimi, çoxluq, təşkil, edən, dilləri,. Mundericat 1 Umumi melumat 2 Qurulusu ve bolunmesi 3 Sozlerin qarsilasdirilmasi 4 Sxem 4 1 Aciqlama 5 IstinadlarUmumi melumat RedakteYoruboid dilleri texmini 14 lehce dile bolunur Esasen Igala merkezli olan dil Yoruba dili kimi coxluq teskil eden dilleri ozunde cemleyib Benin Nigeriya Toqo dilin erazisine daxildir Yoruboid termini en cox danisilan dili Yoruba dilinden toremisdir Demoqrafik cehetden diger dillerden Itkiri de onemli paya sahibdir Itkiri dilini 600 000 800 000 arasi adam danisir Ust dil qrupu Alt dil qruplari Edekiri ve Igaladir 1 Yoruboid dilinin ve diger dillerin yayilma arealiQurulusu ve bolunmesi RedakteIgala dili Nigeriya merkezli Nigeriya ile Benin birlesdiyi yerde 1 8 milyon insan terefinden danisilan dildir Ebirra ve Edo dilleri terefinden qerbi Yoruboid dillerinin esas hissesidir Igala hem Yoruba hemde Itkiri diliyle cox yaxin elaqesi var Itsekiriler Nigeriyanin Niger deltasi terefinde yasayan Yoruboid dil qrupuna aid insanlardir Diger diller terefinden oz xususiyyetlerine gore ferqlense Igala ve Yoruba dili ile baglantilidir Butun Yoruboid dilleri qalin seslere malikdir Coxu 3 seviyye tonuna sahibdir Dilin sintaksisi Subyekt Tamamliq Obyekt Mubteda Xeber olaraq qurulur 2 Sozlerin qarsilasdirilmasi RedakteDildeki reqemlerin qarsilasdirilmasi 3 Soz Edekiri Igala PROTO YORUBOID DiliCabe Ica Idaca Ife Yoruba 1 ɔ kɛ ɔkɔ obu ɔ kɔ oːka iɲɛ o kp a e nɛ 2 mɛ ʤi eɟi meʤi meːdzi eːɟi eʤi e ɟi 3 mɛ ta ɛta mɛ ta mɛ ːta ɛ ːta ɛ ta e ta 4 mɛ hɛ ɛ ɛ mirĩ mɛ ːrɛ ɛ ːrĩ ɛ lɛ e rĩ 5 mɛ hu ɛwu mɛru mɛ ːru aːrũ ɛ lu e rũ 6 mɛ fa ɛfa mɛ fa mɛ ːfa ɛ ːfa ɛ fɛ e fa 7 meʤe ɛɟɛ meʤe meːʣe ɛ ːɟe ebyie e ɟe 8 mɛ ʤɔ ɛɟɔ mɛ ʤɔ mɛ ːʣɔ ɛ ːɟɔ ɛ ʤɔ e ɟɔ 9 mɛ sɛ ɛsɔ mɛ sa mɛsa ɛ ːsa ɛ la e sa 10 mɛ wa ɛya maː maː ɛ ːwǎː ɛ ɡwa e waSxem Redakte Proto Yoruba Igala Edekiri Ede Xususi Yoruba dili Itsekiri Qerbi Ede Mokole Serqi Ede N Nago amp Kura Cenubqerbi Ede Ede Shabe Cenubserqi Ede Isha amp Manigri Ede Idaasha Ana Ife Yoruba dili Nuclear Yoruba Ede Ije South Nago Yoruba dili Yoruba Lucumi Olukumi SQY amp CQY OrtaYoruba SSY amp CSY Aciqlama Redakte SQY Simal Qerbi Yoruba CQY Cenub Qerbi Yoruba SSY Simal Serqi Yoruba CSY Cenub Serqi YorubaEde dil qrupu 85 90 beraberlik gosterdiyinden bu dil qrupunda danisan insanlar tercumeci olmadan bir birilerini rahat basa dusurler Cenub serqi yoruba Itkiri dili ile benzerdirler amma ferqli yazi stiline sahibdiler Bezi dilciler Olukumi dilini Yoruba diline bagli olaraq goturur ve ya Cenub serqi Yoruba dilinin lehcesi veya qohum dili oldugunu bildirler Istinadlar Redakte http Niger 20Konqo 20dilleri 20 20kitab http homepages fh giessen de kausen klassifikationen Niger Kongo doc http Niger 20Konqo 20dilleri 20 20kitab http homepages fh giessen de kausen klassifikationen Niger Kongo doc https web archive org web 20120405160941 http lingweb eva mpg de numeral Niger Congo Benue Congo htmMenbe https az wikipedia org w index php title Yoruboid dilleri amp oldid 4751127, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.