Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yevxaristiya sirri tabernaklı (it. Tabernacolo del Sacramento eucaristico) — Florensiya sənətkarı Donatello tərəfindən mərmər üzərində yonma üsulu ilə, 1432-1433-cü illər Roma səfəri zamanı hazırlanmış tabernakldır. 228 sm hündürlüyə və 125,4 m enə malik olan əsər hazırda Müqəddəs Pyotr bazilikasının xəzinə muzeyində saxlanılır. Əsərin hazırlanmasında, ehtimal ki, o zaman Donatellonun emalatxanasında çalışmış da iştirak etmişdir.
| Yevxaristiya sirri tabernaklı | |
|---|---|
| it. Tabernacolo del Sacramento eucaristico | |
 Əsərin görünüşü | |
| Ölkə | |
| Yerləşir |  Vatikan |
| Heykəltaraş | Donatello |
| Tikilib | 1432 |
| Hündürlüyü | 228 sm |
| Material | mərmər |
| Saxlanıldığı yer | Müqəddəs Pyotr bazilikası |
Tarixi
Böyük mərmər parçasından hazırlanmış sənət əsərinin bugünkü funksiyası onun ilkin funksiyasından fərqlənir. İlkin olaraq o, içərisində (müqəddəs çörək) saxlanan yerləşdirilməsi üçün baldaxin kimi istifadə edilmişdir. Bu gün isə onun içində XIV əsrə aid olan, möcüzəvi gücü olması inancı ilə əlaqədar həm də "Hərarət Madonnası" kimi tanınan "Madonna və körpə" ikonası yerləşdirilmişdir.
Əsəri, Venesiyalı Roma papası yerləşən və sonradan freskoları ilə bəzədilmiş kiçik kapella üçün sifariş etmişdi. 1538-ci ildə ətraf mühitin yenidən modifikasiya edilməsi, tabernaklın tərəfindən altarı dizayn edilmiş və daha sonra Perino del Vaqa tərəfindən freskalarla bəzədilmiş (1542) bazilikaya verilməsinə səbəb oldu.
XVII əsrə kimi əldən-ələ keçmiş əsər, Vazari tərəfindən qeyd edilməsinə baxmayaraq, demək olar ki, Donatellonun əsərləri sırasına daxil edilmirdi. Yalnız XIX əsrin sonlarından etibarən tabernakla yenidən fikir verilməsinə başlanmışdır. Hazırda tabernakl, Donatellonun birinci Roma səfəri dövrü (1431 və ya 1432-1433) yaradıcılığını özündə əks etdirən ən məşhur əsərlərindən biridir. Donatellonun həmin dövrə aid digər məlum əsəri isə, "Covanni Krivellinin məzar daşı"dır.
Təsviri
Tabernakl, ilk baxışdan izləyicini yanıldan mürəkkəb memarlıq quruluşu ilə diqqət çəkir. Köşk, Yerusəlimdəki girişini xatırladır, üçölçülü tikili quruluşu isə gəlir.
Tabernakl yarpaqlar və qaranquşlarla bəzədilmiş modul bazalı bina formasına malikdir. Baza üzərində iki tərəfdə mələklər tərəfindən saxlanan çarx, ortada isə kiçik dairə içərisində qırmızı qızılla işlənmiş xaç yerləşdirilmişdir. Korinf orderi ilə tamamlanan iki cüt sütun yanlarda yerləşməklə, böyük ölçüyə malik dəstəkləyir. Mərkəzi hissə əsl köşk formasına malik olmaqla, düzbucaqlı çərçivə və onun üzərində yerləşən üçbucaqlı timpandan ibarətdir. Timpanın ortasında girlandalar arasında kiçik "Xilaskar" təsviri vardır. Bir zamanlar kiçik şkafın yerləşdiyi mərkəzi boşluq hissədə hazırda "Madonna və körpə" ikonası yerləşdirilmişdir. Mərkəzi köşk hər iki tərəfdən üç mələk qrupu ilə bəzədilmişdir. Onların başı üzərində qabartma şamdan, timpan üzərində isə iki uzanmış putto təsvir edilmişdir.
Attik hər iki tərəfdən bir cüt qabartma mələk fiquru ilə bəzədilmişdir. Onların qaldırdığı pərdə arxasından isə İsanın məzara qoyulması təsviri görünür. Bütün bunlar düzbucaqlı hissələrə bölünmüş çəhrayı tac hissəsi ilə tamamlanır.
Əsərdə hansı hissələrin Donatelloya, hansı hissələrin isə Mikeloççoya aid olmasını müəyyənləşdirmək demək olar ki, mümkün deyil, lakin relyeflərin, xüsusilə "İsanın məzara qoyulması" relyefinin Donatellonun əl işi olması güman edilir.
İstinadlar
- Antonio Pinelli, Maria Beltramini, Alessandro Angeli (photographer.), Alessandro Angeli. La Basilica di San Pietro in Vaticano: Atalante. Franco Cosimo Panini. 2000. 925.
- Ruggeri, Adriana Augusti. Donatello e il suo tempo: il bronzetto a Padova nel Quattrocento e nel Cinquecento. Skira. 2001. səh. 375.
- Sgarbi, Vittorio. Книги в Google Play La scultura al tempo di Andrea Mantegna tra classicismo e naturalismo. Electa. 2006. səh. 199.
Ədəbiyyat
- Laura Cavazzini, Donatello, Roma, Gruppo Editoriale L'Espresso, 2005.
- Rolf C. Wirtz, Donatello, Könemann, Colonia 1998.
portalı portalı portalı |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yevxaristiya sirri tabernakli it Tabernacolo del Sacramento eucaristico Florensiya senetkari Donatello terefinden mermer uzerinde yonma usulu ile 1432 1433 cu iller Roma seferi zamani hazirlanmis tabernakldir 228 sm hundurluye ve 125 4 m ene malik olan eser hazirda Muqeddes Pyotr bazilikasinin xezine muzeyinde saxlanilir Eserin hazirlanmasinda ehtimal ki o zaman Donatellonun emalatxanasinda calismis da istirak etmisdir Yevxaristiya sirri tabernakliit Tabernacolo del Sacramento eucaristicoEserin gorunusuOlke ItaliyaYerlesir VatikanHeykeltaras DonatelloTikilib 1432Hundurluyu 228 smMaterial mermerSaxlanildigi yer Muqeddes Pyotr bazilikasiTarixiBoyuk mermer parcasindan hazirlanmis senet eserinin bugunku funksiyasi onun ilkin funksiyasindan ferqlenir Ilkin olaraq o icerisinde muqeddes corek saxlanan yerlesdirilmesi ucun baldaxin kimi istifade edilmisdir Bu gun ise onun icinde XIV esre aid olan mocuzevi gucu olmasi inanci ile elaqedar hem de Heraret Madonnasi kimi taninan Madonna ve korpe ikonasi yerlesdirilmisdir Eseri Venesiyali Roma papasi yerlesen ve sonradan freskolari ile bezedilmis kicik kapella ucun sifaris etmisdi 1538 ci ilde etraf muhitin yeniden modifikasiya edilmesi tabernaklin terefinden altari dizayn edilmis ve daha sonra Perino del Vaqa terefinden freskalarla bezedilmis 1542 bazilikaya verilmesine sebeb oldu XVII esre kimi elden ele kecmis eser Vazari terefinden qeyd edilmesine baxmayaraq demek olar ki Donatellonun eserleri sirasina daxil edilmirdi Yalniz XIX esrin sonlarindan etibaren tabernakla yeniden fikir verilmesine baslanmisdir Hazirda tabernakl Donatellonun birinci Roma seferi dovru 1431 ve ya 1432 1433 yaradiciligini ozunde eks etdiren en meshur eserlerinden biridir Donatellonun hemin dovre aid diger melum eseri ise Covanni Krivellinin mezar dasi dir TesviriTabernakl ilk baxisdan izleyicini yanildan murekkeb memarliq qurulusu ile diqqet cekir Kosk Yeruselimdeki girisini xatirladir ucolculu tikili qurulusu ise gelir Tabernakl yarpaqlar ve qaranquslarla bezedilmis modul bazali bina formasina malikdir Baza uzerinde iki terefde melekler terefinden saxlanan carx ortada ise kicik daire icerisinde qirmizi qizilla islenmis xac yerlesdirilmisdir Korinf orderi ile tamamlanan iki cut sutun yanlarda yerlesmekle boyuk olcuye malik destekleyir Merkezi hisse esl kosk formasina malik olmaqla duzbucaqli cercive ve onun uzerinde yerlesen ucbucaqli timpandan ibaretdir Timpanin ortasinda girlandalar arasinda kicik Xilaskar tesviri vardir Bir zamanlar kicik skafin yerlesdiyi merkezi bosluq hissede hazirda Madonna ve korpe ikonasi yerlesdirilmisdir Merkezi kosk her iki terefden uc melek qrupu ile bezedilmisdir Onlarin basi uzerinde qabartma samdan timpan uzerinde ise iki uzanmis putto tesvir edilmisdir Attik her iki terefden bir cut qabartma melek fiquru ile bezedilmisdir Onlarin qaldirdigi perde arxasindan ise Isanin mezara qoyulmasi tesviri gorunur Butun bunlar duzbucaqli hisselere bolunmus cehrayi tac hissesi ile tamamlanir Eserde hansi hisselerin Donatelloya hansi hisselerin ise Mikeloccoya aid olmasini mueyyenlesdirmek demek olar ki mumkun deyil lakin relyeflerin xususile Isanin mezara qoyulmasi relyefinin Donatellonun el isi olmasi guman edilir IstinadlarAntonio Pinelli Maria Beltramini Alessandro Angeli photographer Alessandro Angeli La Basilica di San Pietro in Vaticano Atalante Franco Cosimo Panini 2000 925 Ruggeri Adriana Augusti Donatello e il suo tempo il bronzetto a Padova nel Quattrocento e nel Cinquecento Skira 2001 seh 375 Sgarbi Vittorio Knigi v Google Play La scultura al tempo di Andrea Mantegna tra classicismo e naturalismo Electa 2006 seh 199 EdebiyyatLaura Cavazzini Donatello Roma Gruppo Editoriale L Espresso 2005 Rolf C Wirtz Donatello Konemann Colonia 1998 ISBN 3 8290 4546 8 portali portali Incesenet portali