fbpx
Wikipedia

Yaxsay (Dağıstan)

Yaxsay (qum. Яхсай) — qumuq kəndi.

Yaxsay
43°27′22″ şm. e. 46°28′55″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi 368031
мо-аксай.рф
Xəritəni göstər/gizlə
Yaxsay

Coğrafiyası

Yaxsay Xasavyurtun şimalında Axsay çayının sahilində, Çeçenstanla sərhəddə yerləşir.

Tarixi

Yaxsay yaxın yüzillərdə Dağıstanın ən inkişaf etmiş inzibati mərkəzlərindən biri olmuşdur. Buradakı mədrəsədə dövrünün savadlı din bilginləri çalışmışlar. Onlarda təhsil və tərbiyə alanların bir çoxu sonralar Doğuda məşhurlaşmışlar.

Şair Seyid Əzim Şirvani də bu mədrəsədə oxumuşdur. 1835-ci il iyulun 10-da Şamaxıda anadan olan Seyid Əzim 7 yaşında atasını itirir. Anası Gülsüm xanım övladlarını da götürüb Yaxsayda qazi-şəriət hakimi işləyən atası Molla Hüseynin yanına gedir

Molla Hüseyn Seyid Əzimin fərasətinə, hazırcavablığına, diribaşlığına görə onu əzizləyir və təhsilini davam etdirməsinə yardımçı olur. On ilə yaxın Yaxsayda yaşayan Seyid Əzim 1853-cü ildə anası Gülsüm xanımla geriyə - Şamaxıya qayıdır. Şair sonralar həmin günləri xatırlayaraq yazır:

Oldum ol gün ki, çardəh salə,
Düşmədim fikri-dövləti malə.
Eylədim arifanə kəsbi-ülum,
...Oxudum nəhvü -sərfü, fiqhü üsul,
Hikmətü heyət eylədim məhsul.

Çox təəssüf ki, Seyid Əzimin və babası Molla Hüseynin ya¬şamının Yaxsay dövrü gərəyincə öyrənilməmişdir. Mədrəsədə yeni¬yetmə Əzimə kimlər dərs deyib, kimlərlə dostluq edib, sonralar qumuq ziyalılarından kimlərlə ünsiyyətdə olub? Bu suallara ca¬vab verən araşdırmaya hələ rast gəlməmişik. Seyid Əzimlə M.E.Osmanovun arasında yaş fərqi o qədər də çox deyildi. Hər ikisi eyni mədrəsədə oxumuşdur. Yəqin ki, bir-birini tanıyırmışlar.

Azərbaycan qaynaqlarında Yaqsay və Aksay, Ağsay kimi yazılan bu kənddə M.E.Osmanov, M.Alibekov, N. və Z.Batırmurzayevlər, A.Muhammadov, A.P.Salavatov, A.V.Suleymanov, S.Toqbolatov, Ş.Alberiyev, M.Atabayev, L.Hajaqayev, M.A.Adilxanov Y.Alimxanov kimi şair, yazıçı, publisistlər, Ahmat Sayıp Əfəndi kimi alim və pedaqoq, Rəşid xan Qaplanov kimi dövlət xadimi, rus yazıçısı M.Bulqakovun dostu və onunla birlikdə pyes yazmış, uzun illər Vladiqafqazda hüquqşünas işləmiş Tajuttin Penzullayev və b. aydınlar doğulub boya-başa çatmışlar. Bu kənddə oxumuşların adlarını da əlavə etsək böyük bir siyahı yaranar. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin naziri olmuş Rəşid xan Zabit oğlu Qaplanov da 1883-cü ildə Yaxsayda doğulmuşdur.

XIX əsrdə Qarabağa gəlmiş əslən Yaxsaylı Xasay xan Usmiyev Qasım bəy Zakirlə düz dolanmadı. Şair onu həcv etmişdi:

O yaxsay, mən qarabaği, mənimlə yox sərü kari,
Nə istər bilməzəm məndən genə xingəl-quşay knyaz.

İstinadlar

  1. Köçərli Firudin, 1981:30, 2-ci cild.
  2. Hüseynov Sadıq, 1977:13.
  3. Dağıstan ədəbiyyatı antologiyası, 1959, ASE. 1980, 8-ci cild, Köçərli Firidun, 1981.
  4. Zakir, Qasım bəy. Seçilmiş əsərləri, tərt. K. Məmmədov. - Bakı : Avrasiya Press, 2005. - 400 s.

yaxsay, dağıstan, yaxsay, Яхсай, qumuq, kəndi, yaxsay43, ölkə, rusiyatarixi, coğrafiyasısaat, qurşağı, 00əhalisiəhalisi, nəf, 2017, rəqəmsal, identifikatorlarpoçt, indeksi, 368031мо, аксай, рфxəritəni, göstər, gizlə, yaxsaycoğrafiyası, redaktəyaxsay, xasavyurt. Yaxsay qum Yahsaj qumuq kendi Yaxsay43 27 22 sm e 46 28 55 s u Olke RusiyaTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 9 442 nef 2017 1 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi 368031mo aksaj rfXeriteni goster gizle YaxsayCografiyasi RedakteYaxsay Xasavyurtun simalinda Axsay cayinin sahilinde Cecenstanla serhedde yerlesir Tarixi RedakteYaxsay yaxin yuzillerde Dagistanin en inkisaf etmis inzibati merkezlerinden biri olmusdur Buradaki medresede dovrunun savadli din bilginleri calismislar Onlarda tehsil ve terbiye alanlarin bir coxu sonralar Doguda meshurlasmislar Sair Seyid Ezim Sirvani de bu medresede oxumusdur 1835 ci il iyulun 10 da Samaxida anadan olan Seyid Ezim 7 yasinda atasini itirir Anasi Gulsum xanim ovladlarini da goturub Yaxsayda qazi seriet hakimi isleyen atasi Molla Huseynin yanina gedir 2 Molla Huseyn Seyid Ezimin ferasetine hazircavabligina diribasligina gore onu ezizleyir ve tehsilini davam etdirmesine yardimci olur On ile yaxin Yaxsayda yasayan Seyid Ezim 1853 cu ilde anasi Gulsum xanimla geriye Samaxiya qayidir Sair sonralar hemin gunleri xatirlayaraq yazir Oldum ol gun ki cardeh sale Dusmedim fikri dovleti male Eyledim arifane kesbi ulum Oxudum nehvu serfu fiqhu usul Hikmetu heyet eyledim mehsul 3 Cox teessuf ki Seyid Ezimin ve babasi Molla Huseynin ya saminin Yaxsay dovru gereyince oyrenilmemisdir Medresede yeni yetme Ezime kimler ders deyib kimlerle dostluq edib sonralar qumuq ziyalilarindan kimlerle unsiyyetde olub Bu suallara ca vab veren arasdirmaya hele rast gelmemisik Seyid Ezimle M E Osmanovun arasinda yas ferqi o qeder de cox deyildi Her ikisi eyni medresede oxumusdur Yeqin ki bir birini taniyirmislar Azerbaycan qaynaqlarinda Yaqsay ve Aksay Agsay 4 kimi yazilan bu kendde M E Osmanov M Alibekov N ve Z Batirmurzayevler A Muhammadov A P Salavatov A V Suleymanov S Toqbolatov S Alberiyev M Atabayev L Hajaqayev M A Adilxanov Y Alimxanov kimi sair yazici publisistler Ahmat Sayip Efendi kimi alim ve pedaqoq Resid xan Qaplanov kimi dovlet xadimi rus yazicisi M Bulqakovun dostu ve onunla birlikde pyes yazmis uzun iller Vladiqafqazda huquqsunas islemis Tajuttin Penzullayev ve b aydinlar dogulub boya basa catmislar Bu kendde oxumuslarin adlarini da elave etsek boyuk bir siyahi yaranar Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin naziri olmus Resid xan Zabit oglu Qaplanov da 1883 cu ilde Yaxsayda dogulmusdur XIX esrde Qarabaga gelmis eslen Yaxsayli Xasay xan Usmiyev Qasim bey Zakirle duz dolanmadi Sair onu hecv etmisdi O yaxsay men qarabagi menimle yox seru kari Ne ister bilmezem menden gene xingel qusay knyaz 5 Istinadlar Redakte https web archive org web 20170731141731 http www gks ru free doc doc 2017 bul dr mun obr2017 rar Kocerli Firudin 1981 30 2 ci cild Huseynov Sadiq 1977 13 Dagistan edebiyyati antologiyasi 1959 ASE 1980 8 ci cild Kocerli Firidun 1981 Zakir Qasim bey Secilmis eserleri tert K Memmedov Baki Avrasiya Press 2005 400 s Menbe https az wikipedia org w index php title Yaxsay Dagistan amp oldid 5636521, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.