| Yakşini | |
|---|---|
| | |
| Cinsi | qadın |
Yakşini (sanskr. यक्षिणी) — hinduist, buddist və caynist dini mifologiyalarında rast gəlinən qadın təbiət ruhları. Onlar devalar, asuralar, qandharvalar və apsaralardan fərqli varlıqlardır.
Yakşinilər və onların kişi ekvivalenti olan yakşilər Hindistanın əsrlər boyu müqəddəs sayılan meşəlikləri ilə əlaqəli paranormal varlıqlardandır. Yakşilər həmçinin Şimali-Şərqi Hindistan tayfalarının ənənəvi əfsanələrində, Keralanın qədim rəvayətlərində və Kəşmir müsəlmanlarının xalq nağıllarında da yer alır. Sikhizm dininin müqəddəs mətnlərində də yakşilərə istinad edilir.
Xarakter və rolu
| ]Xeyirxah və yaxşı davranan yakşinilər himayədar ruhlar kimi hörmətlə qarşılanır və hind tanrılarının xəzinədarı və sərvət tanrısı olan Kubera ilə əlaqələndirilir. Onun Himalay krallığı olan Alaka üzərində hökmranlıq etdiyi bildirilir. Lakin xalq inancına görə, bədxah və təhlükəli yakşinilər də mövcuddur. Onlar polterqeystlərə bənzər davranışlara malikdirlər və insanları izləyib, lənətləyə bilirlər.
Aşoka ağacı ilə əlaqəsi
| ]Yakşinilər aşoka ağacı (Saraca indica) ilə sıx bağlıdır. Ağacın altında dayanan cavan qız Hindistan subkontinentində bolluq və bərəkətin rəmzi kimi qəbul edilir. Hind sənətində yakşinilər tez-tez buddist və hinduist məbədlərində keşikçi fiquraları kimi təsvir edilir. Onların bir ayağı ağacın gövdəsində dayanır, əlləri isə çiçək açmış aşoka budaqlarını tutur.
Buddizmdə yakşinilər
| ]Yakşi fiqurları xüsusilə Bharhut, Sançi və Mathura arxeoloji abidələrində tapılmışdır. Stupaların məhəccərlərində yer alan bu fiqurlar yarıçılpaq, gülərüzlü və bəzən şişirdilmiş qadın bədən xüsusiyyətlərinə malikdirlər.
Yakşilər ağac budaqlarına toxunan, əyri "tribhanga" (üçqat əyilmiş) poza almış halda təsvir edilir. Buna görə bəzi tədqiqatçılar bu təsvirin qədim "ağac ilahəsinə" əsaslandığını düşünürlər. Onlar erkən buddist abidələrdə dekorativ elementlər kimi əhəmiyyətli rol oynamış və zamanla "salabhañjikalar" (sal ağacının pəriləri) kimi tanınmışlar. Bu üslub Hindistan məbədlərinin memarlığında və heykəltəraşlığında standart dekorativ elementə çevrilmişdir. Yakşinilərin sal ağacı (Shorea robusta) və aşoka ağacı ilə qarışdırıldığı da qeyd edilir. Bu təsvir Buddanın anası , Lumbini bağçasında aşoka ağacının budağından tutaraq doğum etməsi mifinə də bənzəyir.
İstinadlar
| ]- Bhairav, J. Furcifer; Khanna, Rakesh. Ghosts, Monsters, and Demons of India (English). India: Blaft Publications Pvt. Ltd. 2021. 418–421. ISBN .
- "Yaksha | Hindu mythology". 3 sentyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 mart 2025.
- Magee, Mike. "Yakshinis and Chetakas". Shiva Shakti Mandalam. 2006. 18 mart 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 mart 2016.
- Hans Wolfgang Schumann (1986), Buddhistische Bilderwelt: Ein ikonographisches Handbuch des Mahayana- und Tantrayana-Buddhismus. Eugen Diederichs Verlag. Cologne. ISBN , ISBN
- Zimmer, Heinrich Robert. Campbell, Joseph (redaktor). Myths and Symbols in Indian Art and Civilization. Delhi: Princeton University Press. 1972. ISBN .
- Eckard Schleberger (1986), Die indische Götterwelt. Gestalt, Ausdruck und Sinnbild. Eugen Diederichs Verlag. Cologne. ISBN , ISBN
- Misra, Ram Nath. Yaksha Cult and Iconography (PDF). Munshiram Manoharlal. 1981. 31 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 31 mart 2025.
Xarici keçidlər
| ]- Concept of Yakshi (archived 21 July 2011)
- Encyclopædia Britannica — "Yaksha"
- RBI Monetary Museum — "Yaksha and Yakshini"
- Ideals of Female Beauty in Ancient India
- Huntingdon Archive Arxivləşdirilib 6 aprel 2015 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya YaksiniCinsi qadin Vikianbarda elaqeli mediafayllar Yaksini sanskr यक ष ण hinduist buddist ve caynist dini mifologiyalarinda rast gelinen qadin tebiet ruhlari Onlar devalar asuralar qandharvalar ve apsaralardan ferqli varliqlardir Yaksiniler ve onlarin kisi ekvivalenti olan yaksiler Hindistanin esrler boyu muqeddes sayilan meselikleri ile elaqeli paranormal varliqlardandir Yaksiler hemcinin Simali Serqi Hindistan tayfalarinin enenevi efsanelerinde Keralanin qedim revayetlerinde ve Kesmir muselmanlarinin xalq nagillarinda da yer alir Sikhizm dininin muqeddes metnlerinde de yaksilere istinad edilir Xarakter ve rolu span Xeyirxah ve yaxsi davranan yaksiniler himayedar ruhlar kimi hormetle qarsilanir ve hind tanrilarinin xezinedari ve servet tanrisi olan Kubera ile elaqelendirilir Onun Himalay kralligi olan Alaka uzerinde hokmranliq etdiyi bildirilir Lakin xalq inancina gore bedxah ve tehlukeli yaksiniler de movcuddur Onlar polterqeystlere benzer davranislara malikdirler ve insanlari izleyib lenetleye bilirler Asoka agaci ile elaqesi span Yaksiniler asoka agaci Saraca indica ile six baglidir Agacin altinda dayanan cavan qiz Hindistan subkontinentinde bolluq ve bereketin remzi kimi qebul edilir Hind senetinde yaksiniler tez tez buddist ve hinduist mebedlerinde kesikci fiquralari kimi tesvir edilir Onlarin bir ayagi agacin govdesinde dayanir elleri ise cicek acmis asoka budaqlarini tutur Buddizmde yaksiniler span Yaksi fiqurlari xususile Bharhut Sanci ve Mathura arxeoloji abidelerinde tapilmisdir Stupalarin meheccerlerinde yer alan bu fiqurlar yaricilpaq guleruzlu ve bezen sisirdilmis qadin beden xususiyyetlerine malikdirler Yaksiler agac budaqlarina toxunan eyri tribhanga ucqat eyilmis poza almis halda tesvir edilir Buna gore bezi tedqiqatcilar bu tesvirin qedim agac ilahesine esaslandigini dusunurler Onlar erken buddist abidelerde dekorativ elementler kimi ehemiyyetli rol oynamis ve zamanla salabhanjikalar sal agacinin perileri kimi taninmislar Bu uslub Hindistan mebedlerinin memarliginda ve heykelterasliginda standart dekorativ elemente cevrilmisdir Yaksinilerin sal agaci Shorea robusta ve asoka agaci ile qarisdirildigi da qeyd edilir Bu tesvir Buddanin anasi Lumbini bagcasinda asoka agacinin budagindan tutaraq dogum etmesi mifine de benzeyir Istinadlar span Bhairav J Furcifer Khanna Rakesh Ghosts Monsters and Demons of India English India Blaft Publications Pvt Ltd 2021 418 421 ISBN 9789380636474 Yaksha Hindu mythology 3 sentyabr 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 mart 2025 Magee Mike Yakshinis and Chetakas Shiva Shakti Mandalam 2006 18 mart 2009 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 mart 2016 Hans Wolfgang Schumann 1986 Buddhistische Bilderwelt Ein ikonographisches Handbuch des Mahayana und Tantrayana Buddhismus Eugen Diederichs Verlag Cologne ISBN 3 424 00897 4 ISBN 978 3 424 00897 5 Zimmer Heinrich Robert Campbell Joseph redaktor Myths and Symbols in Indian Art and Civilization Delhi Princeton University Press 1972 ISBN 978 81 208 0751 8 Eckard Schleberger 1986 Die indische Gotterwelt Gestalt Ausdruck und Sinnbild Eugen Diederichs Verlag Cologne ISBN 3 424 00898 2 ISBN 978 3 424 00898 2 Misra Ram Nath Yaksha Cult and Iconography PDF Munshiram Manoharlal 1981 31 mart 2025 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 31 mart 2025 Xarici kecidler span Vikianbarda Yaksini ile elaqeli mediafayllar var Concept of Yakshi archived 21 July 2011 Encyclopaedia Britannica Yaksha RBI Monetary Museum Yaksha and Yakshini Ideals of Female Beauty in Ancient India Huntingdon Archive Arxivlesdirilib 6 aprel 2015 at the Wayback Machine Kateqoriyalar Elifba sirasina gore mifoloji personajlarQadin mifoloji varliqlarGizli kateqoriya Vikipediya Xarici kecidler sablonu bosdur