Xırda sinir lifləri neyropatiyası və ya incə lif neyropatiyası və ya xırda lif periferik neyropatiyası - periferik sinirlərin xəstəliyidir. Burada əsasən və ya yalnız xırda somatik sinir lifləri, vegetativ sinirlərin lifləri və ya bunların hər ikisi zədələnmiş olur. Nəticədə hissiyatın (sensor) pozulması və/və ya vegetativ (vegetativ sinir sistemi) pozuntular inkişaf edir. Periferik sinir liflərinin bir neçə növü vardır. Bu bölgü sinirlərin diametri (qalınlığı) və miyelinizasiya dərəcəsindən asılıdır. İri sinir lifləri qalın miyelin örtüyünə malikdir və onlara A-alfa lifləri (hərəki sinirlər) və A-beta lifləri (vibrasiya və toxunma hissini ötürən sinirlər) aid edilir. Orta diametrli sinir lifləri və ya A-qamma liflər də miyelinizasiya olunub və impulsları əzələlərə daşıyır. Xırda diametrli liflər isə miyelinizasiya olunmuş A-delta liflərdən və miyelinizasiya olmamış C-liflərdən ibarətdir. Bu liflər dərinin (somatik liflər) və həmçinin ürək və saya əzələlər (vegetativ liflər) də daxil olmaqla qeyri-iradi hərəkətləri təmin edən əzələlərin innervasiyasını təmin edir. Birlikdə bu liflər ağrı, termal hissiyyat və vegetativ funksiyaları təmin edir. Xırda sinir liflərinin neyropatiyası əsasən xırda diametrli miyelinizasiya olunmuş A-delta və miyelinizasiya olunmamış C liflərinin zədələnməsi nəticəsində inkişaf edir. Xırda diametrli somatik sinir liflərinin zədələnməsi və ya itirilməsi adətən yuxarı və aşağı ətraflarda müşahidə edilən ağrı, yanğı hissi, dəridə qarışqa yeriməsi hissi və keyləşmə simptomları ilə müşayiət olunur. Bu simptomlar ətrafların distal hissələrində daha çox, proksimal hissələrində isə daha az özünü biruzə verir. Nadir hallarda xırda sinir liflərinin neyropatiyası nəticəsində simptomlar əllərdə, üzdə və ya gövdədə qeydə alınır. Simptomlar ilkin olaraq yüngül dərəcəli olur və xəstələrin bir qismi bir və ya hər iki ayağında diskomfort hissindən şikayətlənir. Digərləri isə ayaqlarının “taxta” kimi bərkiməsi, ayaq barmaqlarının keyləşməsi və ya yeriyəndə sanki qum üstündə və ya tenis şarları üzərində yəridiklərindən şikayətlənir. Xəstələri daha çox narahat edən isə ayaqlarda olan yanğı ağrısıdır. Bu patoloji yanğı hissi ayaqlarda topuğadək və əllərdə biləyədək sahəni əhatə edir və çox vaxtı küt ağrı və ya iynə batması və ya elektrik şok tipli ağrı kimi hiss edilir. Simptomlar adətən daha çox özünü gecələr biruzə verir və xəstələrin yuxusuna təsir göstərir. Bəzi xəstələrin isə dediyinə görə, ayaqları o qədər həssas olur ki, hətta döşəkağının (mələfənin) onlara toxunmasından belə ağrının şiddətlənməsi baş verir. Bu səbəbdən də həmin xəstələr yatanda ayaqları örtmür. Az sayda xəstədə ağrı hiss etməsə də, ayaqlarında sıxılma və ya şişkinlikdən şikayətlənir (halbuki, ayaqlarda heç bir şişkinlik qeydə alınmır). KİÇİK LİFLİ NEYROPATİYANIN ƏSAS ETİOLOJİ SƏBƏBLƏRİ.
Xırda sinir liflərinin neyropatiyası bir çox xəstəliklər və sağlamlıqla bağlı tibbi problemlərlə bağlı inkişaf edir. Bunların sırasında aşağıdakılar xüsusilə qeyd etmək lazımdır:
qlyukozanın metabolizminin pozulması,
birləşdirici toxuma xəstəliyi,
tiroid vəzinin funksiyasının pozulması,
vitamin B12 çatışmazlığı,
paraproteinemiya,
İİV infeksiyası,
HCV infeksiyası,
seliakiya və ya qlyuten enteropatiyası,
narahat ayaq sindromu,
neyrotoksik dərmanın təsiri,
irsi xəstəliklər
paraneoplastik sindrom.
Xəstələrin fiziki müayinəsində aşağıdakı obyektiv nəticələr əldə edilə bilər:
Allodiniya: adi halda ağrı yaratmadığı halda (məs., yüngül toxunma) ağrıya səbəb olan stimulyasiya (qıcıqlandırıcı),
hiperalgeziya: adi halda ağrı yaratmalı olan faktorun (qıcıqlandırıcının) təsiri nəticəsində gözləniləndən daha güclü ağrının hiss edilməsi,
paresteziya: qıdıqlanma, iynə batma və ya qarışqa yeriməsi hissi,zədələnmiş zonada iynə batması və termal hissiyatın zəifləməsi.
vibrasiya hissiyatı da ayaq barmaqlarında yüngül dərəcədə azalmış olur.
əzələlərin gücü, vətər refleksləri və propriosepsiya isə pozulmamış olur, çünki onlar iri diametrli sinir lifləri ilə innervasiya olunur.
Neyropatik ağrıların ümumi xarakteristikası belədir: dayanıqlı xarakterə malikdir, uzunmüddətli olur, analgetiklər ağrının aradan qaldırılmasında effektiv olmur, müxtəlif sensor (hissi) əlamətlərlə müşayiət olunur: paresteziya, hiperesteziya, dizesteziya, allodiniya, nevralgiya, vegetativ simptomlarla müşayiət olunur, motor pozulmalar müşahidə edilmir.
Istinadlar
Xırda sinir lifləri neyropatiyası (sensor neyropatiya): diaqnostika, müalicə və proqnoz[ölü keçid]
Xarici keçidlər
Small Fiber Sensory Neuropathy. Johns Hopkins Medicine
Avqust 04, 2021
xırda, sinir, lifləri, neyropatiyası, incə, neyropatiyası, xırda, periferik, neyropatiyası, periferik, sinirlərin, xəstəliyidir, burada, əsasən, yalnız, xırda, somatik, sinir, lifləri, vegetativ, sinirlərin, lifləri, bunların, hər, ikisi, zədələnmiş, olur, nət. Xirda sinir lifleri neyropatiyasi ve ya ince lif neyropatiyasi ve ya xirda lif periferik neyropatiyasi periferik sinirlerin xesteliyidir Burada esasen ve ya yalniz xirda somatik sinir lifleri vegetativ sinirlerin lifleri ve ya bunlarin her ikisi zedelenmis olur Neticede hissiyatin sensor pozulmasi ve ve ya vegetativ vegetativ sinir sistemi pozuntular inkisaf edir Periferik sinir liflerinin bir nece novu vardir Bu bolgu sinirlerin diametri qalinligi ve miyelinizasiya derecesinden asilidir Iri sinir lifleri qalin miyelin ortuyune malikdir ve onlara A alfa lifleri hereki sinirler ve A beta lifleri vibrasiya ve toxunma hissini oturen sinirler aid edilir Orta diametrli sinir lifleri ve ya A qamma lifler de miyelinizasiya olunub ve impulslari ezelelere dasiyir Xirda diametrli lifler ise miyelinizasiya olunmus A delta liflerden ve miyelinizasiya olmamis C liflerden ibaretdir Bu lifler derinin somatik lifler ve hemcinin urek ve saya ezeleler vegetativ lifler de daxil olmaqla qeyri iradi hereketleri temin eden ezelelerin innervasiyasini temin edir Birlikde bu lifler agri termal hissiyyat ve vegetativ funksiyalari temin edir Xirda sinir liflerinin neyropatiyasi esasen xirda diametrli miyelinizasiya olunmus A delta ve miyelinizasiya olunmamis C liflerinin zedelenmesi neticesinde inkisaf edir Xirda diametrli somatik sinir liflerinin zedelenmesi ve ya itirilmesi adeten yuxari ve asagi etraflarda musahide edilen agri yangi hissi deride qarisqa yerimesi hissi ve keylesme simptomlari ile musayiet olunur Bu simptomlar etraflarin distal hisselerinde daha cox proksimal hisselerinde ise daha az ozunu biruze verir Nadir hallarda xirda sinir liflerinin neyropatiyasi neticesinde simptomlar ellerde uzde ve ya govdede qeyde alinir Simptomlar ilkin olaraq yungul dereceli olur ve xestelerin bir qismi bir ve ya her iki ayaginda diskomfort hissinden sikayetlenir Digerleri ise ayaqlarinin taxta kimi berkimesi ayaq barmaqlarinin keylesmesi ve ya yeriyende sanki qum ustunde ve ya tenis sarlari uzerinde yeridiklerinden sikayetlenir Xesteleri daha cox narahat eden ise ayaqlarda olan yangi agrisidir Bu patoloji yangi hissi ayaqlarda topugadek ve ellerde bileyedek saheni ehate edir ve cox vaxti kut agri ve ya iyne batmasi ve ya elektrik sok tipli agri kimi hiss edilir Simptomlar adeten daha cox ozunu geceler biruze verir ve xestelerin yuxusuna tesir gosterir Bezi xestelerin ise dediyine gore ayaqlari o qeder hessas olur ki hetta dosekaginin melefenin onlara toxunmasindan bele agrinin siddetlenmesi bas verir Bu sebebden de hemin xesteler yatanda ayaqlari ortmur Az sayda xestede agri hiss etmese de ayaqlarinda sixilma ve ya siskinlikden sikayetlenir halbuki ayaqlarda hec bir siskinlik qeyde alinmir KICIK LIFLI NEYROPATIYANIN ESAS ETIOLOJI SEBEBLERI Xirda sinir liflerinin neyropatiyasi bir cox xestelikler ve saglamliqla bagli tibbi problemlerle bagli inkisaf edir Bunlarin sirasinda asagidakilar xususile qeyd etmek lazimdir qlyukozanin metabolizminin pozulmasi birlesdirici toxuma xesteliyi tiroid vezinin funksiyasinin pozulmasi vitamin B12 catismazligi paraproteinemiya IIV infeksiyasi HCV infeksiyasi seliakiya ve ya qlyuten enteropatiyasi narahat ayaq sindromu neyrotoksik dermanin tesiri irsi xestelikler paraneoplastik sindrom Xestelerin fiziki muayinesinde asagidaki obyektiv neticeler elde edile biler Allodiniya adi halda agri yaratmadigi halda mes yungul toxunma agriya sebeb olan stimulyasiya qiciqlandirici hiperalgeziya adi halda agri yaratmali olan faktorun qiciqlandiricinin tesiri neticesinde gozlenilenden daha guclu agrinin hiss edilmesi paresteziya qidiqlanma iyne batma ve ya qarisqa yerimesi hissi zedelenmis zonada iyne batmasi ve termal hissiyatin zeiflemesi vibrasiya hissiyati da ayaq barmaqlarinda yungul derecede azalmis olur ezelelerin gucu veter refleksleri ve propriosepsiya ise pozulmamis olur cunki onlar iri diametrli sinir lifleri ile innervasiya olunur Neyropatik agrilarin umumi xarakteristikasi beledir dayaniqli xaraktere malikdir uzunmuddetli olur analgetikler agrinin aradan qaldirilmasinda effektiv olmur muxtelif sensor hissi elametlerle musayiet olunur paresteziya hiperesteziya dizesteziya allodiniya nevralgiya vegetativ simptomlarla musayiet olunur motor pozulmalar musahide edilmir 1 Istinadlar Redakte Xirda sinir lifleri neyropatiyasi sensor neyropatiya diaqnostika mualice ve proqnoz olu kecid Xarici kecidler RedakteSmall Fiber Sensory Neuropathy Johns Hopkins MedicineMenbe https az wikipedia org w index php title Xirda sinir lifleri neyropatiyasi amp oldid 5745824, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
