fbpx
Wikipedia

Xromatoqrafiya

Xromatoqrafiya (yun. “chroma” – boya, rəng + “grapho” – yazıram) – qarışıqların ayrılması üsuludur.

Xromatoqrafiya

Analitik kimya metodları arasında ən çox istifadə olunanı xromatoqrafiyadır (bax: Analitik kimya). Onu qarışıqları ayrı-ayrı komponentlərinə (tərkib hissələrinə) ayırmaq, qazşəkilli qarışıqları fərqləndirmək və identifikasiya etmək (təyin etmək), kimyəvi reaksiyaların gedişində reagentlərin qatılığının dəyişməsinə nəzarət etmək və s. üçün tətbiq edirlər.

Xromatoqraf – xromatoqrafik analiz aparmaq üçün istifadə edilən cihazdır. Ona istənilən kimya laboratoriyasında və kimya sənayesində rast gəlmək olar.

Bu analiz metodunu ilk dəfə rus alimi Mixail Svet 1903-cü ildə tətbiq etmişdir. O, xlorofilin tərkibini öyrənmiş və onu müxtəlif rəngli laylara ayırmışdır. Bunun üçün içərisində tabaşir tozu olan borudan xlorofil məhlulunu keçirmişdir. Çox ehtimal ki, qammaşüalar ona bu metoda ad verməyə imkan verdi. Müasir analiz metodlarının əksəriyyətində tədqiq olunan nümunənin rəngi heç bir rol oynamasa da, bu tədqiqat üsulunun adı saxlanılır.

Bu üsulun sürətli inkişafı qaz-maye xromatoqrafiyasının yaradıldığı dövrə – XX əsrin ortalarına düşür. Onun iş prinsipi ona əsaslanır ki, tədqiq olunan qaz qarışığının axını ayırıcı kolonkaya ötürülür. Kolonka xüsusi bərk neytral kürəciklər, keramika və s. üzərinə hopdurulmuş uçucu olmayan ayırıcı maye ilə doldurulmuşdur. Tədqiq olunan qarışığın komponentləri kolonkanın uzunu boyu ayrılaraq sorbsiya olunur. Müasir cihazlarda kolonkalar içərisində nazik burulmuş spiral olan metallik borudan ibarətdir.

Qaz fasiləsiz olaraq kolonkaya buraxılır, ayrılmış komponentlər növbə ilə ondan çıxarılır. İlk öncə qarışığın pis sorbsiya olunan komponenti çıxarılır. Kimyaçı-analitik kolonkanın uzunluğunu, doldurucunu (kürəcik, keramika və s.) və ayırıcı mayeni, eləcə də qaz axınının sürətini və temperaturu seçməklə hətta qaz fazaya keçirilməsi mümkün olmayan sintetik və təbii maddələr qarışığını ayıra bilər.

Yalnız qarışığı komponentlərinə ayırmaq kifayət deyil, həm də maddələrin qatılığını və tərkibini müəyyən etmək lazımdır. Ona görə də hər bir xromatoqraf ölçmə qurğusu ilə – detektorla təchiz olunur. Detektor kolonkadan sıxışdırılıb çıxarılan komponentlərin ondan keçdiyini qeydə alır. Hər şeydən əvvəl cihaz iki tipdə detektorla təchiz edilir. Katarometr nazik metallik naqildə cərəyanın gücünün dəyişməsi ilə qaz axınında istilik keçiriciliyinin dəyişməsini qeydə alır. Detektora daxil olan maddənin kimyəvi təbiətinə cihaz reaksiya vermir. Gücləndirici ilə o, özüyazan qələmlə birləşdirilmişdir və detektora maddənin hər bir hissəsi daxil olduqca hərəkət edən kağız lentdə pik qeyd olunur; ona uyğun sahə maddənin qatılığı ilə düz mütənasibdir.

İonlanmış detektor üzvi maddənin buxarlarının ionlaşmasına və sabit cərəyanın güclənməsinə əsaslanır. Analiz olunan qarışığın xromatoqramında ayrı-ayrı komponentlərə müvafiq piklər ardıcıl qeyd olunur. Onların hər birinin təyin olunması üçün naməlum tərkibli qarışıq müxtəlif fiziki-kimyəvi analiz metodları tətbiq edilməklə müstəqil tədqiqat işinə çevrilir. Lakin əgər qarışığın tərkibi məlumdursa, onda xromatoqraf hər bir komponentin qatılığını ölçməyə imkan verir. Xromatoqrafiyanın digər növlərində qarışığın komponentləri və ayırıcı maddələr arasında qarşılıqlı təsirin müxtəlif tiplərindən istifadə edilir. Bu, ionmübadilə, adsorbsiya, çökdürücü və s. xromatoqrafiyalardır. Son 10 - 15 ildə bioloji və tibbi tədqiqatlarda maye xromatoqrafiya böyük rol oynayır.

İstinadlar

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

xromatoqrafiya, chroma, boya, rəng, grapho, yazıram, qarışıqların, ayrılması, üsuludur, analitik, kimya, metodları, arasında, çox, istifadə, olunanı, xromatoqrafiyadır, analitik, kimya, qarışıqları, ayrı, ayrı, komponentlərinə, tərkib, hissələrinə, ayırmaq, qa. Xromatoqrafiya yun chroma boya reng grapho yaziram qarisiqlarin ayrilmasi usuludur Xromatoqrafiya Analitik kimya metodlari arasinda en cox istifade olunani xromatoqrafiyadir bax Analitik kimya Onu qarisiqlari ayri ayri komponentlerine terkib hisselerine ayirmaq qazsekilli qarisiqlari ferqlendirmek ve identifikasiya etmek teyin etmek kimyevi reaksiyalarin gedisinde reagentlerin qatiliginin deyismesine nezaret etmek ve s ucun tetbiq edirler Xromatoqraf xromatoqrafik analiz aparmaq ucun istifade edilen cihazdir Ona istenilen kimya laboratoriyasinda ve kimya senayesinde rast gelmek olar Bu analiz metodunu ilk defe rus alimi Mixail Svet 1903 cu ilde tetbiq etmisdir O xlorofilin terkibini oyrenmis ve onu muxtelif rengli laylara ayirmisdir Bunun ucun icerisinde tabasir tozu olan borudan xlorofil mehlulunu kecirmisdir Cox ehtimal ki qammasualar ona bu metoda ad vermeye imkan verdi Muasir analiz metodlarinin ekseriyyetinde tedqiq olunan numunenin rengi hec bir rol oynamasa da bu tedqiqat usulunun adi saxlanilir Bu usulun suretli inkisafi qaz maye xromatoqrafiyasinin yaradildigi dovre XX esrin ortalarina dusur Onun is prinsipi ona esaslanir ki tedqiq olunan qaz qarisiginin axini ayirici kolonkaya oturulur Kolonka xususi berk neytral kurecikler keramika ve s uzerine hopdurulmus ucucu olmayan ayirici maye ile doldurulmusdur Tedqiq olunan qarisigin komponentleri kolonkanin uzunu boyu ayrilaraq sorbsiya olunur Muasir cihazlarda kolonkalar icerisinde nazik burulmus spiral olan metallik borudan ibaretdir Qaz fasilesiz olaraq kolonkaya buraxilir ayrilmis komponentler novbe ile ondan cixarilir Ilk once qarisigin pis sorbsiya olunan komponenti cixarilir Kimyaci analitik kolonkanin uzunlugunu doldurucunu kurecik keramika ve s ve ayirici mayeni elece de qaz axininin suretini ve temperaturu secmekle hetta qaz fazaya kecirilmesi mumkun olmayan sintetik ve tebii maddeler qarisigini ayira biler Yalniz qarisigi komponentlerine ayirmaq kifayet deyil hem de maddelerin qatiligini ve terkibini mueyyen etmek lazimdir Ona gore de her bir xromatoqraf olcme qurgusu ile detektorla techiz olunur Detektor kolonkadan sixisdirilib cixarilan komponentlerin ondan kecdiyini qeyde alir Her seyden evvel cihaz iki tipde detektorla techiz edilir Katarometr nazik metallik naqilde cereyanin gucunun deyismesi ile qaz axininda istilik keciriciliyinin deyismesini qeyde alir Detektora daxil olan maddenin kimyevi tebietine cihaz reaksiya vermir Guclendirici ile o ozuyazan qelemle birlesdirilmisdir ve detektora maddenin her bir hissesi daxil olduqca hereket eden kagiz lentde pik qeyd olunur ona uygun sahe maddenin qatiligi ile duz mutenasibdir Ionlanmis detektor uzvi maddenin buxarlarinin ionlasmasina ve sabit cereyanin guclenmesine esaslanir Analiz olunan qarisigin xromatoqraminda ayri ayri komponentlere muvafiq pikler ardicil qeyd olunur Onlarin her birinin teyin olunmasi ucun namelum terkibli qarisiq muxtelif fiziki kimyevi analiz metodlari tetbiq edilmekle musteqil tedqiqat isine cevrilir Lakin eger qarisigin terkibi melumdursa onda xromatoqraf her bir komponentin qatiligini olcmeye imkan verir Xromatoqrafiyanin diger novlerinde qarisigin komponentleri ve ayirici maddeler arasinda qarsiliqli tesirin muxtelif tiplerinden istifade edilir Bu ionmubadile adsorbsiya cokdurucu ve s xromatoqrafiyalardir Son 10 15 ilde bioloji ve tibbi tedqiqatlarda maye xromatoqrafiya boyuk rol oynayir Istinadlar RedakteHemcinin bax RedakteXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Xromatoqrafiya amp oldid 5761732, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.