Xaçbulaq kurqanları — Azərbaycan ərazisində arxeoloji abidə
Orta Tunc dövrünə aid kurqanların bir qrupu Daşkəsən rayonunda, Xaçbulaq yaylağında yerləşir. Xaçbulaqdakı 1 №-li kurqan Qoşqarçayın sol sahilində, Zağalı kəndinin müasir qəbirstanlığından şərqdə yerləşir. Dairəvi formalı kurqanın hündürlüyü 0,75, diametri şimal-cənub istiqamətində 11,5, şərq-qərb istiqamətində isə 10 metr olmuşdur. Kurqanın əsas qəbiri İlk Tunc dövrünə aid edilmişdir. Buradan yarımşar formalı qulpu olan küpə, sümükdən hazırlanmış muncuqlar tapılmışdır. Kurqanın torpaq örtüyündə, 1,45 və 1,7 metr dərinlikdə aşkar olunan iki qəbir Orta Tunc dövrünə aiddir. Torpaqda qazılmış qəbirin forması müəyyən edilməmişdir. Birinci qəbirdəki skelet tamamildə çürümüşdür. O, şimal-qərbdən cənub-şərqə doğru, bükülü vəziyyətdə dəfn edilmişdir. Skeletin ayaq tərəfinin yaxınlığında iribuynuzlu heyvan sümüklərinə, ağac kömürünə rast gəlinmişdir. Kəllənin ətrafından qara, qəhvəyi, çəhrayı rəngli cızma naxışlı gil qablar, daş toppuz, borudəstəkli nizə ucluğu, obsidian və çaxmaqdaşından ox ucluqları, tunc xəncər aşkar olunmuşdur. İkinci qəbirdən şimal-qərb və cənub-şərq istiqamətində, bükülü vəziyyətdə çürümüş insan skeleti, onun ayaqlarının yaxınlığında isə xırdabuynuzlu heyvan skeleti aşkar olunmuşdur. Heyvan skeleti kömür qalıqlarının arasında idi. İnsan və heyvan skeletlərinin ortasında gil qab parçalarına rast gəlinmişdir. Bu qəbirlərdən aşkar olunan gil qabların bənzərləri Üzərliktəpə, Qaraköpəktəpə, Babadərviş və II Kültəpədən məlumdur.
1959-cu ildə, Xaçbulaq yaylağında, "Hamamdüzü" adlanan yerdə üç kurqan tədqiq edilmişdir ki, onların da ikisi Orta Tunc dövrünə aiddir. Həmin kurqanlardan birincisi dairəvi olub, diametri 8,6, hündürlüyü 0,6 m-dir. Qəbir kamerası kurqanın cənub tərəfində aşkar edilmişdir. Qəbirin üzərini örtən daş kurqan götürülərkən, obsidian parçalarına və kömür qalıqlarına rast gəlinmişdir. Kurqanın altında yerləşən torpaq qəbirin ölçüləri 2,9 x 1,3 x 0,8 m-dir. Qəbir kamerası şimal-qərbdən cənub-şərqə doğru yönəlmişdir. Skelet olduqca pis qaldığından, onun yalnız lülə sümüklərinə və dişlərinə aid qalıqlar aşkar olunmuşdur. Qəbirdən müxtəlif muncuqlar və saç üçün spirallar, 16 ədəd qara və boz rəngli gil qab aşkar olunmuşdur. Bu kurqanın materialları Üzərliktəpənin ikinci qrup keramikası ilə bənzərdir. Aşkar olunmuş materiallara əsasən, kurqan e.ə. II minilliyin ortalarına aid edilmişdir.
Kurqanın ikinci əsas qəbrindən uzunluğu 33 sm olan dördtilli süngü tipli nizə ucu tapılmışdır. Arxeoloq H.P.Kəsəmənli həmin nizə ucunu Zaqafqaziya və Ön Asiyadan tapılmış analoji nizə ucları ilə müqayisə edərək, e.ə. III minilliyin sonlarına aid etmişdir.
Xaçbulaqda tədqiq olunan Orta Tunc dövrünə aid digər kurqan 1962-ci ildə açılmışdır. Həmin kurqan əvvəlkinin yaxınlığında yerləşir. Kurqanın hündürlüyü 1,8, diametri 15 m olmuşdur. Onun örtüyü çay daşlarından qurulmuşdur. Kurqan örtüyünün altından cənub-şərq tərəfdə qara rəngli torpaq qatı, tunc nizə ucluğu, gümüş düymə və qara rəngli gil qab parçaları aşkar olunmuşdur. Bu təbəqədən altda yerləşən qəbir kamerasının uzunluğu 1,6, eni 0,9, dərinliyi 0,8 m olmuşdur. Qəbir kamerası cənub-qərbdən şimal-şərqə doğru yönəlmiş, qara rəngli torpaqla dolmuşdu. Qəbirdə bir ədəd sırğadan başqa, skeletə və dəfn avadanlığına rast gəlinməmişdir. Bu kurqan e.ə. XVI-XV əsrlərə aid edilir.
Mənbə
Vəli Baxşəli oğlu Baxşəliyev. Azərbaycan arxeologiyası (Ali məktəb tələbələri üçün vəsait). I cild. Bakı: Elm, 2007
Avqust 05, 2021
xaçbulaq, kurqanları, azərbaycan, ərazisində, arxeoloji, abidəorta, tunc, dövrünə, kurqanların, qrupu, daşkəsən, rayonunda, xaçbulaq, yaylağında, yerləşir, xaçbulaqdakı, kurqan, qoşqarçayın, sahilində, zağalı, kəndinin, müasir, qəbirstanlığından, şərqdə, yerlə. Xacbulaq kurqanlari Azerbaycan erazisinde arxeoloji abideOrta Tunc dovrune aid kurqanlarin bir qrupu Daskesen rayonunda Xacbulaq yaylaginda yerlesir Xacbulaqdaki 1 li kurqan Qosqarcayin sol sahilinde Zagali kendinin muasir qebirstanligindan serqde yerlesir Dairevi formali kurqanin hundurluyu 0 75 diametri simal cenub istiqametinde 11 5 serq qerb istiqametinde ise 10 metr olmusdur Kurqanin esas qebiri Ilk Tunc dovrune aid edilmisdir Buradan yarimsar formali qulpu olan kupe sumukden hazirlanmis muncuqlar tapilmisdir Kurqanin torpaq ortuyunde 1 45 ve 1 7 metr derinlikde askar olunan iki qebir Orta Tunc dovrune aiddir Torpaqda qazilmis qebirin formasi mueyyen edilmemisdir Birinci qebirdeki skelet tamamilde curumusdur O simal qerbden cenub serqe dogru bukulu veziyyetde defn edilmisdir Skeletin ayaq terefinin yaxinliginda iribuynuzlu heyvan sumuklerine agac komurune rast gelinmisdir Kellenin etrafindan qara qehveyi cehrayi rengli cizma naxisli gil qablar das toppuz borudestekli nize uclugu obsidian ve caxmaqdasindan ox ucluqlari tunc xencer askar olunmusdur Ikinci qebirden simal qerb ve cenub serq istiqametinde bukulu veziyyetde curumus insan skeleti onun ayaqlarinin yaxinliginda ise xirdabuynuzlu heyvan skeleti askar olunmusdur Heyvan skeleti komur qaliqlarinin arasinda idi Insan ve heyvan skeletlerinin ortasinda gil qab parcalarina rast gelinmisdir Bu qebirlerden askar olunan gil qablarin benzerleri Uzerliktepe Qarakopektepe Babadervis ve II Kultepeden melumdur 1959 cu ilde Xacbulaq yaylaginda Hamamduzu adlanan yerde uc kurqan tedqiq edilmisdir ki onlarin da ikisi Orta Tunc dovrune aiddir Hemin kurqanlardan birincisi dairevi olub diametri 8 6 hundurluyu 0 6 m dir Qebir kamerasi kurqanin cenub terefinde askar edilmisdir Qebirin uzerini orten das kurqan goturulerken obsidian parcalarina ve komur qaliqlarina rast gelinmisdir Kurqanin altinda yerlesen torpaq qebirin olculeri 2 9 x 1 3 x 0 8 m dir Qebir kamerasi simal qerbden cenub serqe dogru yonelmisdir Skelet olduqca pis qaldigindan onun yalniz lule sumuklerine ve dislerine aid qaliqlar askar olunmusdur Qebirden muxtelif muncuqlar ve sac ucun spirallar 16 eded qara ve boz rengli gil qab askar olunmusdur Bu kurqanin materiallari Uzerliktepenin ikinci qrup keramikasi ile benzerdir Askar olunmus materiallara esasen kurqan e e II minilliyin ortalarina aid edilmisdir Kurqanin ikinci esas qebrinden uzunlugu 33 sm olan dordtilli sungu tipli nize ucu tapilmisdir Arxeoloq H P Kesemenli hemin nize ucunu Zaqafqaziya ve On Asiyadan tapilmis analoji nize uclari ile muqayise ederek e e III minilliyin sonlarina aid etmisdir Xacbulaqda tedqiq olunan Orta Tunc dovrune aid diger kurqan 1962 ci ilde acilmisdir Hemin kurqan evvelkinin yaxinliginda yerlesir Kurqanin hundurluyu 1 8 diametri 15 m olmusdur Onun ortuyu cay daslarindan qurulmusdur Kurqan ortuyunun altindan cenub serq terefde qara rengli torpaq qati tunc nize uclugu gumus duyme ve qara rengli gil qab parcalari askar olunmusdur Bu tebeqeden altda yerlesen qebir kamerasinin uzunlugu 1 6 eni 0 9 derinliyi 0 8 m olmusdur Qebir kamerasi cenub qerbden simal serqe dogru yonelmis qara rengli torpaqla dolmusdu Qebirde bir eded sirgadan basqa skelete ve defn avadanligina rast gelinmemisdir Bu kurqan e e XVI XV esrlere aid edilir Menbe RedakteVeli Baxseli oglu Baxseliyev Azerbaycan arxeologiyasi Ali mekteb telebeleri ucun vesait I cild Baki Elm 2007Menbe https az wikipedia org w index php title Xacbulaq kurqanlari amp oldid 1885698, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
