fbpx
Wikipedia

Xaqani Şirvani

Xaqani Şirvani (təq. 1120, Şamaxı, iyul 1199, Təbriz) — klassik Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, şair-filosof, nasir.

Xaqani Şirvani
fars. خاقانی

Xaqani Şirvaninin Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyində saxlanan portreti
İlk adı Əfzələddin İbrahim Əli oğlu Xaqani Şirvani
Doğum tarixi təq. 1120
Doğum yeri Şamaxı
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Təbriz
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti şair, yazıçı
Əsərlərinin dili Farscaərəbcə
Janr poeziya
Xaqani Şirvani Vikimənbədə
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı ilə Şirvani Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısına daxil edilmişdir.

Həyatı

Şairin adı İbrahim, atasının adı Əli idi. Orta əsr mənbələrində o, belə təqdim edilir: Əbu Bədil Əfzələddin İbrahim ibn Əli Nəccar ibn Osman ibn İbrahim Həqaiqi Həssanul-Əcəm Xaqani Şirvani. Burada Həqaiqi, Həssanul-Əcəm və Xaqani onun təxəllüsü, Əfzələddin ləqəbi, Əbu Bədil kunyəsi və Şirvani mənsub olduğu yerin adı-nisbəsidir.

Xaqani təqribən 1126-ci ildə Şamaxının tat kəndlərindən biri olan Məlhəm kəndində anadan olmuşdur. İlk təhsilini əmisindən almış və dövrünün müxtəlif elmlərinə dərin maraq göstərmişdir. Gənc yaşlarından yüksək şairlik istedadını göstərən Xaqani Şirvanşahlar sarayına dəvət edilir və orada böyük şöhrət tapır. Saray çəkişmələri nəticəsində şair həbs edilir.Həbsdə olduğu dövrdə o "Həbsiyyə" şeirlərini yazır. Daha sonralar Xaqani Yaxın Şərq ölkələrində səfərdə olmuş və təəssüratlarını poetik əsərlərdə vermişdir. Şair ömrünün son illərini Təbrizdə keçirmişdir. Xaqani 1199-cu ildə vəfat etmiş və Təbrizin "Şairlər qəbiristanlığı"nda dəfn edilmişdir.

Yaradıcılığı

 
N. Babayev — Xaqani Şirvaninin portreti, Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi.

Xaqaninin zəngin ədəbi irsi 17 min beytlik lirik şeirlər divani, "Töhfətul-İraqeyn" poemasından, bədii nəsrin maraqlı nümunələri olan 60 məktubdan ibarətdir. Divanındakı şeirlər qəsidə, qəzəl, mədhiyyə, mərsiyə, rübai və s. ibarətdir. Onun ictimai-fəlsəfi məzmunlu əsərlərinə "Şiniyyə" və "Mədain xərabələri" qəsidələri, "Həbsiyyə" şeirləri və "Töhfətul-İraqeyn" poeması daxildir.

İslam Şərqinin bir çox elmlərinə vaqif olan sənətkar bütün bunları quru, yorucu bir dillə yox, şirin, cazibədar, heyranedici poeziya dili ilə təqdim edir. Dövrünün elmlərini dərindən bilən Xaqani bəzən incə bir eyhamla bütöv əsərlərə sığa bilən fikir ifadə etmiş olur. Bəzən isə onun əsərlərində dövrünün şəriət xadimlərinin müəyyən etdiyi ehkamlarla uyuşmayan ezopdilli qənaətlər də irəli sürülür, poetik simvollardan geniş istifadə edilir.

Azərbaycan ədəbiyyatında ilk epistolyar məsnəvi sayılan "Töhfətül-İraqeyn" ("İki İraqın töhfəsi") (1156) poemasında da Xaqani bir sıra simvol və eyhamların köməyi ilə özü ilə mühiti arasında olan dərin ziddiyyətləri açıb göstərməyə nail olmuşdur. Bu baxımdan istər Xaqani, istərsə də Nizami yaradıcılığına dialektik inkişaf meyli xasdır. Bu şairlər təbiət və cəmiyyəti donmuş halda deyil, daim inkişaf və yüksəlişdə götürüb baxmağa güclü meyl nümayiş etdirirlər. Xüsusən Nizami yaradıcılığı bu baxımdan bütövlükdə dünya ədəbiyyatlarında özünəməxsus mərhələ təşkil edir. Xaqani Şirvani Şamaxıdakı saray mühitinin əzici təsirinə dözməmiş, Məkkəyə ziyarətə getdikdən sonra bir daha saraya qayıtmayaraq Təbrizdə məskən salmış və orada da vəfat etmişdir.

Xaqani həm də Azərbaycan ədəbiyyatında ən böyük lirik şairlərdən biri kimi tanınır. Onun qəzəl və rübailərində Azərbaycan poeziya məktəbinin ən yaxşı ənənələrinin əsası qoyulmuşdur. Xaqani yaradıcılığında Azərbaycan poetik məktəbinin öz əksini tapmış özəlliklərindən biri də türklüyə dərin məhəbbətdir. Sonralar Nizami yaradıcılığında bu xüsusiyyət özünün zirvəsinə çatmışdır.

Səsləndirilmiş şeirləri

Şeirlərinə yazılmış musiqi əsərləri

Xaqaniyə ithaf əsərlər

  • "Xaqani" mənzum dramı (1955) — şair: Məmməd Rahim
  • "Sözün xaqanı" roman (2020) — şair, yazıçı: Sona Abbasəliqızı

Filmoqrafiya

  1. Xaqani (film, 1980)

İstinadlar

  1. """Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları"nın və "Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may]] 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı" (azərb.). nk.gov.az. 2019-05-11. İstifadə tarixi: 2019-05-13.
  2. Şöhrəti vüqarına sığışdırmayan şair. Xalq Cəbhəsi.- 2012.- 13 noyabr.- S.14.
  3. . 2020-06-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-27.

Xarici keçidlər

  • Xaqani Şirvani — Seçilmiş əsərləri. Bakı: "Lider" nəşriyyatı, 2004.
  • Youtube-da bax: Şamaxı mahnısı ( 02.03.2014)
  • Xaqani Şirvani. "Ərəbcə şeirləri" – filoloji tərcümələr  (azərb.)
  • Əfzələddin Xaqani gürcü mətbuatında  (azərb.)
  • Хагани Ширвани: "Как я красавицу-грузинку полюбил…"  (rus.)
  • Xaqani Şirvani - Şərq intibahının görkəmli nümayəndəsi  (azərb.)

Həmçinin bax

xaqani, şirvani, təq, 1120, şamaxı, iyul, 1199, təbriz, klassik, azərbaycan, ədəbiyyatının, görkəmli, nümayəndəsi, şair, filosof, nasir, fars, خاقانیnin, azərbaycan, dövlət, incəsənət, muzeyində, saxlanan, portretiilk, adı, əfzələddin, ibrahim, əli, oğlu, doğu. Xaqani Sirvani teq 1120 Samaxi iyul 1199 Tebriz klassik Azerbaycan edebiyyatinin gorkemli numayendesi sair filosof nasir Xaqani Sirvanifars خاقانیXaqani Sirvaninin Azerbaycan Dovlet Incesenet Muzeyinde saxlanan portretiIlk adi Efzeleddin Ibrahim Eli oglu Xaqani SirvaniDogum tarixi teq 1120Dogum yeri SamaxiVefat tarixi 1199Vefat yeri TebrizDefn yeri Suera meqberesiVetendasligi Sirvansahlar dovletiFealiyyeti sair yaziciEserlerinin dili Farsca ve erebceJanr poeziyaXaqani Sirvani Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarAzerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 7 may 2019 cu il tarixli 211 nomreli Qerari ile Sirvani Azerbaycan Respublikasinda eserleri dovlet varidati elan edilen muelliflerin siyahisina daxil edilmisdir 1 Mundericat 1 Heyati 2 Yaradiciligi 2 1 Seslendirilmis seirleri 3 Seirlerine yazilmis musiqi eserleri 4 Xaqaniye ithaf eserler 5 Filmoqrafiya 6 Istinadlar 7 Xarici kecidler 8 Hemcinin baxHeyati RedakteSairin adi Ibrahim atasinin adi Eli idi Orta esr menbelerinde o bele teqdim edilir Ebu Bedil Efzeleddin Ibrahim ibn Eli Neccar ibn Osman ibn Ibrahim Heqaiqi Hessanul Ecem Xaqani Sirvani Burada Heqaiqi Hessanul Ecem ve Xaqani onun texellusu Efzeleddin leqebi Ebu Bedil kunyesi ve Sirvani mensub oldugu yerin adi nisbesidir Xaqani teqriben 1126 ci ilde Samaxinin tat kendlerinden biri olan Melhem kendinde anadan olmusdur Ilk tehsilini emisinden almis ve dovrunun muxtelif elmlerine derin maraq gostermisdir Genc yaslarindan yuksek sairlik istedadini gosteren Xaqani Sirvansahlar sarayina devet edilir ve orada boyuk sohret tapir Saray cekismeleri neticesinde sair hebs edilir Hebsde oldugu dovrde o Hebsiyye seirlerini yazir Daha sonralar Xaqani Yaxin Serq olkelerinde seferde olmus ve teessuratlarini poetik eserlerde vermisdir Sair omrunun son illerini Tebrizde kecirmisdir Xaqani 1199 cu ilde vefat etmis ve Tebrizin Sairler qebiristanligi nda defn edilmisdir Yaradiciligi Redakte N Babayev Xaqani Sirvaninin portreti Gence Tarix Diyarsunasliq Muzeyi Xaqaninin zengin edebi irsi 17 min beytlik lirik seirler divani Tohfetul Iraqeyn poemasindan bedii nesrin maraqli numuneleri olan 60 mektubdan ibaretdir Divanindaki seirler qeside qezel medhiyye mersiye rubai ve s ibaretdir Onun ictimai felsefi mezmunlu eserlerine Siniyye ve Medain xerabeleri qesideleri Hebsiyye seirleri ve Tohfetul Iraqeyn poemasi daxildir Islam Serqinin bir cox elmlerine vaqif olan senetkar butun bunlari quru yorucu bir dille yox sirin cazibedar heyranedici poeziya dili ile teqdim edir Dovrunun elmlerini derinden bilen Xaqani bezen ince bir eyhamla butov eserlere siga bilen fikir ifade etmis olur Bezen ise onun eserlerinde dovrunun seriet xadimlerinin mueyyen etdiyi ehkamlarla uyusmayan ezopdilli qenaetler de ireli surulur poetik simvollardan genis istifade edilir Azerbaycan edebiyyatinda ilk epistolyar mesnevi sayilan Tohfetul Iraqeyn Iki Iraqin tohfesi 1156 poemasinda da Xaqani bir sira simvol ve eyhamlarin komeyi ile ozu ile muhiti arasinda olan derin ziddiyyetleri acib gostermeye nail olmusdur Bu baximdan ister Xaqani isterse de Nizami yaradiciligina dialektik inkisaf meyli xasdir Bu sairler tebiet ve cemiyyeti donmus halda deyil daim inkisaf ve yukselisde goturub baxmaga guclu meyl numayis etdirirler Xususen Nizami yaradiciligi bu baximdan butovlukde dunya edebiyyatlarinda ozunemexsus merhele teskil edir Xaqani Sirvani Samaxidaki saray muhitinin ezici tesirine dozmemis Mekkeye ziyarete getdikden sonra bir daha saraya qayitmayaraq Tebrizde mesken salmis ve orada da vefat etmisdir Xaqani hem de Azerbaycan edebiyyatinda en boyuk lirik sairlerden biri kimi taninir Onun qezel ve rubailerinde Azerbaycan poeziya mektebinin en yaxsi enenelerinin esasi qoyulmusdur Xaqani yaradiciliginda Azerbaycan poetik mektebinin oz eksini tapmis ozelliklerinden biri de turkluye derin mehebbetdir Sonralar Nizami yaradiciliginda bu xususiyyet ozunun zirvesine catmisdir 2 Seslendirilmis seirleri Redakte Beri bax seslendiren Nureddin MehdixanliSeirlerine yazilmis musiqi eserleri RedakteBulbul Bextever oldum musiqi Tofiq Quliyev Azer Zeynalov Bextever oldum musiqi Tofiq Quliyev Resid Behbudov Nazenin musiqi Cahangir CahangirovXaqaniye ithaf eserler Redakte Xaqani menzum drami 1955 sair Memmed Rahim Sozun xaqani roman 3 2020 sair yazici Sona AbbaseliqiziFilmoqrafiya RedakteXaqani film 1980 Istinadlar Redakte Eserlerin dovlet varidati elan edilmesi Qaydalari nin ve Eserleri dovlet varidati elan edilen muelliflerin ve dovlet varidati elan edilen filmlerin Siyahisi nin tesdiq edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 7 may 2019 cu il tarixli 211 nomreli Qerari azerb nk gov az 2019 05 11 Istifade tarixi 2019 05 13 Sohreti vuqarina sigisdirmayan sair Xalq Cebhesi 2012 13 noyabr S 14 Sona Ismayilova Xaqani Sirvaniye roman yazdi Edebiyyatda ilk tehsilpress az 2020 06 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 06 27 Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Xaqani Sirvani ile elaqeli mediafayllar var Vikimenbede Muellif Xaqani Sirvani ile elaqeli melumatlar var Xaqani Sirvani Secilmis eserleri Baki Lider nesriyyati 2004 Youtube da bax Samaxi mahnisi 02 03 2014 Xaqani Sirvani Erebce seirleri filoloji tercumeler azerb Efzeleddin Xaqani gurcu metbuatinda azerb Hagani Shirvani Kak ya krasavicu gruzinku polyubil rus Xaqani Sirvani Serq intibahinin gorkemli numayendesi azerb Hemcinin bax RedakteSirvaniMenbe https az wikipedia org w index php title Xaqani Sirvani amp oldid 6013566, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.