Xan-Şeyxunda kimyəvi silahdan istifadə

Xan-Şeyxunda kimyəvi silahdan istifadə (ing. 2017 Khan Shaykhun chemical attack) — 2017-ci ilin 4 aprel tarixində yerli vaxtla saat 06:30-da Suriyanın İdlib mühafazasına daxil olan Xan-Şeyxun şəhəri yaxınlığında dinc əhaliyə qarşı istifadə edildiyi iddia olunan xlor qazlı kimyəvi silah hücumu. İddia edilir ki, hadisə şahidlərinin ifadələrinə görə, hücum orduya bağlı qüvvələr tərəfindən gercəkləşdirilmişdir. İlkin məlumatlarda 72 nəfər öldüyü, 220-dən çox şəxsin isə yaralandığı bildirilir. Röytersin Suriya müxalifətinə istinad edərək yaydığı məlumatda, qurbanların hücumun ardından nəfəs almaqda çətinlik çəkərək, boğulduqları iddia edilib. Suriya müharibəsi dövründə bir necə dəfə kimyəvi silahdan istifadə halları iddia edilib.

Xan-Şeyxunda kimyəvi silahdan istifadə
Suriya müharibəsi
İdlib mühafazasınını xəritədə yeri.
Hücum yeri	İdlib mühafazası, Suriya
Hücum hədəfi	dinc insanlar (iddia)
Vaxt	4 aprel, 2017 06:30
Hücum üsulu	kimyəvi silah
Həlak olanlar	58–100+ (iddia)
Yaralılar	300–400+ (iddia)

Kimyəvi silahdan istifadə olunduğu iddia edilən ərazi qırmızı dairədə göstərilmişdir.

2013-cü ildə Quta yaxınlığında baş verdiyi və 355-dən çox şəxsin ölümü ilə nəticələndiyi iddia edilən kimyəvi silah hücumu bunlardan ən bilinənidir. Rusiya Müdafiə Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi general-mayor İqor Konaşenkov yaydığı bəyanatda Suriya aviasiyasının İdlibdə kimyəvi silah anbarına zərbə endirdiyini bildirib. Bəyanatda qeyd edilir ki, Suriya Hərbi-Hava Qüvvələri İdlib mühafazasının Xan-Şeyxun yaşayış məntəqəsinin şərq ətrafında terrorçulara məxsus silah-sursat anbarına zərbə endirib. Həmin anbarda İraqa tədarük olunan kimyəvi silah arsenalları saxlanılıb. Onun sözlərinə görə, anbarın ərazisində zəhərli maddələrlə təchiz edilmiş fuqasların istehsalı sexləri fəaliyyət göstərib. Konaşenkov həmin sursatlardan Hələb şəhərində də istifadə edildiyini qeyd edib.

Münasibət

BMT Baş Katibi Antoniu Quterreş müharibə zonalarında kimyəvi silahlardan istifadə edilməsinin qadağan edildiyi xatırladaraq Xan-Şeyhun yaxınlığında baş vermiş hadisədən narahat olduğunu ifadə edib. Kimyəvi Silahların Qadağan edilməsi Təşkilatı baş vermiş hadisənin ciddi problem olduğu bildirilib və bütün qaynaqları ilə ətraflı məlumatlar əldə etməyə çalışdığı əlavə edib. Fransanın tələbi ilə hücumdan sonra Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının təcili iclası çağırılıb. Fransa və Böyük Britaniya hadisə barədə daha ətraflı məlumatların öyrənilməsi üçün digər üzv dövlətlərlə səyləri birləşdirməyi planlaşdırsa da, Rusiyanın məsələ də hansı mövqe tutacağı bəlli deyil.

ABŞ prezidenti Donald Tramp baş vermiş hadisəni qınadığını bildirərək, müasir dünyanın gözləri önündə kimyəvi silahlardan istifadənin yolverilməz olduğunu ifadə edib. Tramp eyni zamanda hadisə ilə bağlı Barak Obama adminstrasiyasını tənqid edib. ABŞ Dövlət Katibi Reks Tillerson açıqlamasında kimyəvi silahdan istifadə edənlərin, insanlığın əxlaqına ziyan vurduğunu və bu əməllərə görə cavab verməli olduqlarını bildirib."

Avropa İttifaqının xarici məsələlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi, Avropa Komissiyasının vitse-prezidenti Federika Moqerini açıqlmasında baş vermiş hadisənin dəhşətli olduğunu bildirib və hadisəyə görə məsuliyyətin Bəşər Əsəd hökümətinin daşıdığını əlavə edib.

Türkiyə Respublikasının prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanda hadisənin insanlıqdan kənar şəklində şərh edib.

Suriya xarici işlər naziri Vəlid Müəllim bildirib ki, "Biz heç vaxt kimyəvi silahlardan istifadə etməmişik, gələcəkdə də etməyəcəyik."

İstinadlar

1. "Syria conflict: 'Chemical attack' in Idlib kills dozens". BBC. 4 April 2017.
2. SOHRkhan (14 February 2017). "اشتباكات هيئة تحرير الشام وتنظيم جند الأقصى تخلف نحو 70 قتيل بين الطرفين… والأخير يخسر 9 بلدات وقرى خلال الـ 48 ساعة الفائتة". Syrian Observatory for Human Rights. İstifadə tarixi: 5 April 2017.
3. Charkatli, Izat (23 February 2017). "Over 2,000 radical rebels defect to ISIS following intra-rebel deal".
4. "Search for the dead begins in Idlib after Islamic State-linked brigade leaves for Raqqa". Syria Direct. 22 February 2017. İstifadə tarixi: 5 April 2017.
5. Chris Tomson (16 February 2017). "Jund al-Aqsa completely besieged by rival rebel factions around two towns in Idlib". al-Masdar News.
6. [1]
7. "Syria 'toxic gas' attack kills 100 in Idlib province". Al-Arabiya & AFP. 4 April 2017.
8. İdlibdə kimyəvi silahdan istifadəyə dair qətnamə layihəsi BMT TŞ-ə təqdim olunub — Apa.az
9. Chemical attack in Idlib draws international condemnation. TRT World. 4 April 2017.
10. Syria: UN chief 'deeply disturbed' by reports of alleged chemical attack; OPCW investigating, UN News Centre (April 4, 2016).
11. OPCW Press Release on Allegations of Chemical Weapons Use in Southern Idlib, Syria, 2017–04-04.
12. France wants U.N. Security Council meeting after suspected Syria chemical attack, Reuters (4 April 2017).
13. Associated Press, France Seeks Emergency UN Meeting After Suspected Chemical Attack in Syria, Reuters (4 April 2017).
14. Syria chemical attack: UK, France, US demand action, Agence France-Presse (5 April 2017).
15. Michelle Nichols, U.N. council to meet Wednesday on suspected Syria toxic gas attack, Reuters (4 April 2017).
16. Alexander Smith, Syria Gas Attack Reportedly Kills Dozens in Idlib Province, NBC News (4 April 2017).
17. Andrew Rafferty & Stacey Klein, Trump Pins Blame for Syrian Attack on Obama Administration, NBC News (4 April 2017).
18. Chemical Weapons Attack in Syria (press release), United States Department of State (4 April 2017).
19. "Assad regime responsible for 'awful' Syria 'chemical' attack: EU's Mogherini". Al Arabiya. 4 April 2017.
20. "Turkey condemns Syria's gas attack, urges Russia over Astana process". Ankara: Hurriyet Daily News. 4 April 2017.
21. "Suriya: Biz heç vaxt kimyəvi silahlardan istifadə etməmişik, gələcəkdə də etməyəcəyik" ( (azərb.)). islamazeri. 2017-04-06. 2017-04-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-06.

Həmçinin bax

• Şayrat azviabazasının bombardman edilməsi

Xarici keçidlər

• Paul Antonopoulos (2017-04-05). "Bəlli olmayanlarla nəticəyə gəlmək: İdlibdəki kimyəvi silah hücumuna dair ağla batmayanlar" ( (azərb.)). islamazeri. 2017-04-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-29.
• ""Hədəf - Əsədi devirmək": Hərbi ekspertlər İdlibdəki kimyəvi hücum barədə - TƏHLİL" ( (azərb.)). islamazeri. 2017-04-07. 2017-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-07.
• "Əsəd: Kimyəvi silah iddiası Şayrat bazasını vurmaq üçün bəhanə idi" ( (azərb.)). islamazeri. 2017-01-24. 2017-04-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-20.