Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
X Kristian (tam adı: Kristian Karl Frederik Albert Aleksandr Vilhelm; 26 sentyabr 1870[…] – 20 aprel 1947[…], Amalienborq[d], Kopenhagen, Danimarka) — 1912-1947-ci illərdə Danimarka kralı, həmçinin 1918-1944-cü ildə ilk və tək İslandiya kralı olan şəxs.
| X Kristian | |
|---|---|
| Christian X | |
 | |
| 14 may 1912 – 20 aprel 1947 | |
| Əvvəlki | VIII Frederik |
| Sonrakı | IX Frederik |
| 1 dekabr 1918 – 17 iyun 1944 | |
| Əvvəlki | Titul yaradıldı |
| Sonrakı | İslandiya respublika elan olundu |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | (76 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | monarx, zabit |
| Atası | VIII Frederik |
| Anası | |
| Həyat yoldaşı | |
| Uşaqları | |
| Dini | lüteranlıq |
| Rütbəsi | general |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
1870-ci ildə, Danimarka kralı VIII Frederik və İsveç şahzadəsi nın ailəsində doğulmuşdu. Ana tərəfdən babası XV Karl idi. Doğulanda atası hələ vəliəhd şahzadə idi və qardaşlarının ən böyüyü idi. 1889-cu ildə imtahan verərək gimnaziyaya daxil olmuş ilk Danimarka kralı olmuşdur.
Evliliyi
26 aprel 1898-ci ildə qızı ilə Kann şəhərində evlənmişdir. İki övladı olmuşdur:
- Şahzadə Frederik (1899-1972)
- Şahzadə (1900-1976)
Vəliəhd dövrü
1905-ci ildə Norveç müstəqilliyini elan edəndə, Kristianın kiçik qardaşı Haakon, VII Haakon adı ilə Norveç kralı elan olundu. 29 yanvar 1906-cı ildə kral ölümündən sonra atası VIII Frederik taxta çıxdı və Kristian vəliəhd təyin olundu.
Taxta çıxması
14 may 1912-ci ildə atasının Hamburqda qəfil ölümündən sonra X Kristian adı ilə taxta çıxdı.
Pasxa böhranı
1920-ci ildə Versal sülh müqaviləsinin şərtlərinə görə Şlezviq vilayətində referendum keçirildi və referendum nəticəsində Şimali Şlezviq Danimarkaya, Mərkəzi və Cənubi Şlezviq isə Almaniyaya birləşdi. Lakin millətçilər, Mərkəzi Şlezviqdəki Flensburq şəhərinin Danimarkada qalmasını tələb etdilər. Kral bu tələbi qəbul etdi və baş nazir yə bu barədə göstəriş verdi. Lakin baş nazir Danimarkanın konstitusiyalı monarxiya olduğunu xatırladıb bu göstərişdən imtina etdi. Kral hökuməti istefaya göndərdi və öz hökumət üzvlərini yerləşdirdi. Lakin bu hərəkət Danimarkada etirazlara səbəb olduqdan sonra kral öz hökumətini də buraxdı. Məhz bu hərəkətdən sonra Danimarka kralının siyasi nüfuzu bitdi və bir daha parlamentin sözündən çıxa bilmədi.
İkinci Dünya Müharibəsi
9 aprel 1940-cı il, səhər saat 4 radələrində Danimarka Almaniya tərəfindən sürətlə işğal olunmağa başladı. Kral təslim oldu və Danimarkanın özünüidarə hüququ saxlanılması ilə birlikdə Danimarka Almaniya tərəfindən müharibənin sonunacan işğalda saxlanıldı. Qardaşı VII Haakon və digər Avropa krallarından fərqli olaraq o sürgünə getmədi və öz ölkəsində qaldı. 13 oktyabr 1942-ci ildə atından yıxılandan sonra dövlət işlərindən tamamilə çəkilən Kristian ölümünəcən passiv həyat tərzi sürdü.
Ölümü
1947-ci ildə Kopenhagendə, Amalienborq sarayında vəfat etdi.
Mükafatları
- 1914 -
![image]()
Birləşmiş Krallıq - 849-cu Bant ordeni ![image]()
Birləşmiş Krallıq - Qüdrətli Hamam ordeni- 11 oktyabr 1901 -
![image]()
Birləşmiş Krallıq - Kraliyyət Viktoriya ordeni ![image]()
İspaniya - 1100-cü Qızıl Yun ordeni cəngavəri
İstinadlar
- Christian X // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Lundy D. R. Christian X zu Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, King of Denmark // The Peerage (ing.).
- William Shirer, The Rise and Fall of the Third Reich(New York: Simon & Schuster, 1990), səh 663.
- "London Qəzeti 11 oktyabr 1901 sayı". 2022-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-24.
X Kristian Oldenburqlar sülaləsinin kiçik qolu Doğum: 26 sentyabr 1870 Vəfat: 20 aprel 1947 | ||
| Hakimiyyət titulları | ||
|---|---|---|
| Vakant Titulun əvvəlki son sahibi VIII Frederik | {{{titul}}} 14 may 1912 – 20 aprel 1947 | Xələfləri IX Frederik |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
X Kristian tam adi Kristian Karl Frederik Albert Aleksandr Vilhelm 26 sentyabr 1870 20 aprel 1947 Amalienborq d Kopenhagen Danimarka 1912 1947 ci illerde Danimarka krali hemcinin 1918 1944 cu ilde ilk ve tek Islandiya krali olan sexs X KristianChristian XDanimarka krali14 may 1912 20 aprel 1947EvvelkiVIII FrederikSonrakiIX FrederikIslandiya krali1 dekabr 1918 17 iyun 1944EvvelkiTitul yaradildiSonrakiIslandiya respublika elan olunduSexsi melumatlarDogum tarixi 26 sentyabr 1870Dogum yeriVefat tarixi 20 aprel 1947 76 yasinda Vefat yeriFealiyyeti monarx zabitAtasi VIII FrederikAnasiHeyat yoldasiUsaqlari IX FrederikDini luteranliqRutbesi general Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1870 ci ilde Danimarka krali VIII Frederik ve Isvec sahzadesi nin ailesinde dogulmusdu Ana terefden babasi XV Karl idi Dogulanda atasi hele veliehd sahzade idi ve qardaslarinin en boyuyu idi 1889 cu ilde imtahan vererek gimnaziyaya daxil olmus ilk Danimarka krali olmusdur Evliliyi 26 aprel 1898 ci ilde qizi ile Kann seherinde evlenmisdir Iki ovladi olmusdur Sahzade Frederik 1899 1972 Sahzade 1900 1976 Veliehd dovru 1905 ci ilde Norvec musteqilliyini elan edende Kristianin kicik qardasi Haakon VII Haakon adi ile Norvec krali elan olundu 29 yanvar 1906 ci ilde kral olumunden sonra atasi VIII Frederik taxta cixdi ve Kristian veliehd teyin olundu Taxta cixmasi14 may 1912 ci ilde atasinin Hamburqda qefil olumunden sonra X Kristian adi ile taxta cixdi Pasxa bohrani1920 ci ilde Versal sulh muqavilesinin sertlerine gore Slezviq vilayetinde referendum kecirildi ve referendum neticesinde Simali Slezviq Danimarkaya Merkezi ve Cenubi Slezviq ise Almaniyaya birlesdi Lakin milletciler Merkezi Slezviqdeki Flensburq seherinin Danimarkada qalmasini teleb etdiler Kral bu telebi qebul etdi ve bas nazir ye bu barede gosteris verdi Lakin bas nazir Danimarkanin konstitusiyali monarxiya oldugunu xatirladib bu gosterisden imtina etdi Kral hokumeti istefaya gonderdi ve oz hokumet uzvlerini yerlesdirdi Lakin bu hereket Danimarkada etirazlara sebeb olduqdan sonra kral oz hokumetini de buraxdi Mehz bu hereketden sonra Danimarka kralinin siyasi nufuzu bitdi ve bir daha parlamentin sozunden cixa bilmedi X Kristian 1940 ci ilde paytaxt ehalisi ile birlikde Ikinci Dunya Muharibesi9 aprel 1940 ci il seher saat 4 radelerinde Danimarka Almaniya terefinden suretle isgal olunmaga basladi Kral teslim oldu ve Danimarkanin ozunuidare huququ saxlanilmasi ile birlikde Danimarka Almaniya terefinden muharibenin sonunacan isgalda saxlanildi Qardasi VII Haakon ve diger Avropa krallarindan ferqli olaraq o surgune getmedi ve oz olkesinde qaldi 13 oktyabr 1942 ci ilde atindan yixilandan sonra dovlet islerinden tamamile cekilen Kristian olumunecen passiv heyat terzi surdu Olumu1947 ci ilde Kopenhagende Amalienborq sarayinda vefat etdi Mukafatlari1914 Birlesmis Kralliq 849 cu Bant ordeni Birlesmis Kralliq Qudretli Hamam ordeni 11 oktyabr 1901 Birlesmis Kralliq Kraliyyet Viktoriya ordeni Ispaniya 1100 cu Qizil Yun ordeni cengaveriIstinadlarChristian X Encyclopaedia Britannica ing Lundy D R Christian X zu Schleswig Holstein Sonderburg Glucksburg King of Denmark The Peerage ing William Shirer The Rise and Fall of the Third Reich New York Simon amp Schuster 1990 seh 663 London Qezeti 11 oktyabr 1901 sayi 2022 04 25 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 24 X KristianOldenburqlar sulalesinin kicik qoluDogum 26 sentyabr 1870 Vefat 20 aprel 1947Hakimiyyet titullariVakantTitulun evvelki son sahibiVIII Frederik titul 14 may 1912 20 aprel 1947 Xelefleri IX Frederik