Vikipediya azad ensiklopediya Ultrasəs Yoxlama UT test olunan obyekt və ya materialda ultrasəs dalğalarının yayılmasına

Vikipediya azad ensiklopediya Ultrases Yoxlama UT test olunan obyekt ve ya materialda ultrases dalgalarinin yayilmasina esaslanan qeyri dagidici yoxlama metodu Ultrases yoxlamasinda UT 0 1 15 MHz araliginda ve bezen 50 MHz e qeder olan qisa ses dalgalari materiallara oturulerek daxili qusurlari askar etmek ve ya materiallari xarakterize etmek meqsedile istifade olunur Ultrases yoxlama genis sekilde qaynaq catismazliqlarini askar etmek ucun istifade edildiyi kimi qalinliq olcmesinde de tetbiq edilir Bu metod test obyektinin qalinligini olcur ve meselen boru kemerlerinin koroziya ve eroziyasini izlemek ucun istifade olunur Senayede tetbiqleri span Ultrases yoxlama metodu bir cox senaye sahelerinde genis istifade olunur o cumleden Polad ve aluminium insaati Metallurgiya Neft senayesi Istehsalat ve istehsal keyfiyyetinin yoxlanmasi Hava ve kosmos senayesi Avtomobil senayesi Neqliyyat ve infrastruktur sektorlariTarixi span Ultrases yoxlama metodunun berk materiallardaki qusurlari askar etmek ucun istifade olunmasina ilk cehdler 1930 cu illere aiddir 27 may 1940 ci ilde ABS in Miciqan Universitetinin tedqiqatcisi Floyd Firestone ABS de ilk praktik ultrases yoxlama metoduna dair icaze patentini almaq ucun muraciet etmisdir Patent 21 aprel 1942 ci ilde Patent No 2 280 226 nomresi ile verilmisdir ve adi Qusur Askar Etme Cihazi ve Olcme Aleti olmusdur Bu yeni Qeyri dagidici yoxlama metodu haqqinda patentin ilk iki paraqrafindan alinan metnler ultrases yoxlamanin esas prinsiplerini qisa sekilde bele izah edir Icadim materiallarda sixliq ve ya elastiklik qeyri beraberliyinin askar edilmesi ucun bir cihazla elaqelidir Meselen eger bir tokmede desik ve ya cat varsa icadim bu qusurun movcudlugunu ve yerini askar etmeye imkan verir hetta qusur tamamile tokmenin daxilinde yerlesse de ve hec bir hissesi sethe cixmasa bele Cihazimin umumi prinsipi yoxlanacaq hisseye yuksek tezlikli vibrasiyalar gondermekden ve bir ve ya bir nece stansiyada birbasa ve eks olunmus vibrasiyalarin gelis zaman intervalinin mueyyen edilmesinden ibaretdir ABS den olan muhendis Ceyms F MkNalti bu ve diger dagidici olmayan test metodlarinin zeifliklerini ve mehdudiyyetlerini inkisaf etdiren ilk tedqiqatcilardan biri olmusdur O 21 dekabr 1962 ci ilde verdiyi izahata esasen ve 12 iyul 1966 ci ilde verilmis ABS Patentine esasen 3 260 105 adi Ultrases Yoxlama Avadanligi ve Metodu ile ultrases yoxlama metodunu daha etrafli izah etmisdir Bu metodun esas prinsipi beledir Esasen ultrases yoxlamasi piezoelektrik kristal transduserine ultrases tezliyi ile periodik elektrik impulslari tetbiq etmekle heyata kecirilir Kristal ultrases tezliyinde vibrasiya edir ve test edilecek numunenin sethine mexaniki olaraq qosulur Bu qosulma hem transduseri hem de numuneni maye bir bedene batirmaqla hemcinin maye bir ince qat meselen yag vasitesile birbasa temasla temin edile biler Ultrases vibrasiyalari numuneni kecir ve qarsilasdigi her hansi pozuntular eks olunur Eks olunan exo impulslari eyni ve ya basqa bir transduser terefinden alinir ve qusurun movcudlugunu gosteren elektrik siqnallarina cevrilir Ustunlukleri ve catismamazliqlari span Ustunlukleri span Yuksek nufuzetme qabiliyyeti detallarda derinlikde yerlesen qusurlarin askar edilmesine imkan verir Yuksek hessasliq son derece kicik qusurlarin da mueyyen edilmesine serait yaradir Daxili qusurlarin derinliyinin ve paralel sethlere malik hisselerin qalinliginin mueyyen edilmesinde diger qeyri dagidici usullarla muqayisede daha yuksek deqiqlik temin edir Qusurlarin olcusunu istiqametini formasini ve xarakterini texmin etmek imkani movcuddur Muxtelif akustik xususiyyetlere malik komponentlerin erintilerinin qurulusunu teyin etmek qabiliyyeti var Istismara ve etrafdaki insanlara zerersizdir hemcinin etrafdaki avadanliqlara ve materiallara hec bir tesir gostermir Portativ yuksek derecede avtomatlasdirilmis ve ya uzaqdan idare olunan formada istifade edile biler Neticeler derhal elde edilir bu da yerinde qerar qebul etmeye imkan yaradir Yalniz bir sethe cixis lazim olur yeni yoxlanilan mehsulun bir terefine cixis kifayet edir Catismamazliqlari span Testler ucun referans standartlar ve daimi kalibrleme teleb olunur Sethin temizliyi teleb olunur Avadanliq bahalidir Kobud sethlerde yoxlama elverissiz ola biler Nazik qalinliqli materiallarin yoxlanilmasi elcatan deyil minumum qalinliq 10mm Yuksek texniki bilikli operator telebi olunur Istinadlar span Nondestructive Flaw Detection in Metallic Components Quality magazine August 2015 issue Pages 31 32 by Dan DeVries Matlack K H Kim J Y Jacobs L J Qu J Review of Second Harmonic Generation Measurement Techniques for Material State Determination in Metals PDF Journal of Nondestructive Evaluation ingilis 34 1 1 mart 2015 273 doi 10 1007 s10921 014 0273 5 hdl 20 500 11850 103909 ISSN 0195 9298 5 may 2025 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 30 aprel 2025 Mostavi Amir Kamali Negar Tehrani Niloofar Chi Sheng Wei Ozevin Didem Indacochea J Ernesto Wavelet Based Harmonics Decomposition of Ultrasonic Signal in Assessment of Plastic Strain in Aluminum Measurement 106 2017 66 78 Bibcode 2017Meas 106 66M doi 10 1016 j measurement 2017 04 013 https www nde ed org EducationResources CommunityCollege Ultrasonics EquipmentTrans Couplant htm Arxiv sureti 22 aprel 2020 tarixinden Wayback Machine saytinda Couplant Iowa State University Center for Non Destructive Evaluation retrieved 8 1 2021 Kateqoriyalar Tedqiqat metodlariKeyfiyyete nezaret