Təyyarədə idarə etmə sisteminin avtomatlaşdırılması
September 06, 2021
Təyyarədə idarə etmə sisteminin avtomatlaşdırılması - Müasir təyyarənin uçuşunun idarə olunması pilotla və təyyarə sürülmənin asanlaşdırılmasına, idarə etmənin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına və təyyarələrin tətbiqinin effektivliyi yüksəldilməsinə xidmət edən xüsusi avtomatik sistemlərlə təmin edilir.
Müasir təyyarələrin uçuşlarının təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, avtomaşladıtrılmadan mümkün olmayan bütöv bir tədbirlər kompleksinin aparılmasını tələb edir. Məsələn, uçuşun təhlükəli rejimləri avtomatları adlanan qurğuların köməyi ilə uçuşda təyyarənin həddi icazə verilən rejimlərə (sürətə, Max ədədinə, şaquli yüklənmələrə, hücum, yana əyilmə və sürüşmə bucaqlarına görə) çıxması zamanı pilota siqnalizasiya edilməsi və avtomatik olaraq idarə etmə orqanlarının hərəkətinin məhdudlaşdırılması.
İdarə etmə sistemin xüsusi qurğuları
Idarə etmə sistemin xüsusi qurğrları təyyarənin dayanıqlıq və idarə edilmə xarakteristikalarını yaxşılaşdırırlar. Uçuş sürətinin saxlanması ilə uçuş hündürlüyünün artması ilə təyyarənin sükanların dönməsinə cavab reaksiyası pisləşir. Bu təyyarənin sürülməsini çətinləşdirir, onun dayanıqlıq xarakteristikalarını pisləşdirir, təyyarənin rəqslərinin söndürülmə effektivliyini zəiflədir. Pilot yaranmış rəqsləri söndürməyə cəhd etməklə onları gücləndirə bilər. Buna görə idarə etmə zəncirində uçuşun dempferləşdirilməsi və stabilləşdirilməsi üçün xüsusi avtomatlar quraşdırılır. Bu avtomatlar pilotun iştirakı olmadan, bu xarakteristikaları yaxşılaşdırmaq üçün avtomatik sükan səthlərini döndərməklə onlara təsir edirlər.
Belə avtomatların icraçı mexanizmləri tez-tez hərəkətli dartılar şəklində hazırlanır. Təyyarənin özünün aparılmasından asılı olaraq belə dartının uzunluğu onun ştokunun hərəkəti zamanı avtomatik dəyişir. Təyyarənin vəziyyətinin dəyişməsi hissiyatlı qurğularla qiymətləndirilir (məsələn, təyyarə fırlanmasının bucaq sürətləri vericiləri; xətti təcillər vericiləri və başqaları).
Müasir təyyarənin mühərriklərinin idarə olunması da avtomalaşdırılır. Verilmiş uçuş trayektoriyasına dəqiq riayyət edilmə uçuş sürətinin dəqiq saxlanmasını tələb edir, uçuş sürətinin idarə olunması isə mühərriklərin dartı avtomatı ilə yerinə yetirilir.
Müasir səsdən iti uçan təyyarələrin idarəetmə sisteminin avtomatlaşdırılması
Müasir səsdən iti uçan təyyarələrin qanadlarının kiçik qalınlığı olduğuna görə onların sərtliyi nisbətən azdır. Bu səbəbdən uçuşda konstruksiyanın arzuolunmaz deformasiyaları yarana bilər, və təhlükəli rəqslərin yaranması mümkündür. Buna görə təyyarənin idarə etmə sisteminə izafi elastiki deformasiyaların qarşısını alan, həmçinin təyyarə konstruksiyasının arzuolunmaz rəqslərini söndürən xüsusi avtomatlar quraşdırılır, məsələn flaterlə aktiv mübarizə aparan, vurnuxna dempferi və s.
Bu səbəblərə görə müasir təyyarələrin idarə etmə sisteminə pilotun iştirakı olmadan və ya onun nəzarəti altında aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirən xüsusi avtomatik idarəetmə sistemləri (AİS) daxil edirlər:
verilmiş hündürlükdə və verilmiş sürətlə təyyarənin əvvəlcədən verilmiş və ya uçuşda hesablanmış marşrut üzrə sürülməsi (avtopilot);
təyyarənin dayanıqlıq və iadrə olunma xarakteristikalarının yaxşılaşdırılması (dempferlər);
mühərriklərin idarə olunması (dartı avtomatı);
uçuşların təhlükəsizliyinin təyarənin tətbiq effektivliyinin yüksəldilməsi.
Avtopilotun sükan maşınları idarəetmə elementlərinin və dəstəklərinin razılaşdırılmış dönməsini təmin etməklə birbaşa idarəetmə kəmərinə qoşulurlar. Dempferlərin intiqallarının idarəetmə kəmərlərinə differensial qoşulması vardır, və bu zaman idarəetmə dəstəkləri dənmədən yalnız sükanlar dönürlər. Bu halda nəzarət sükanların və eleronların vəziyyətlərinin indikatorlarına, bəzən isə həm də sükan maşınlarının çıxışındakı qüvvə indikatorlarına görə aparılır. Müasir AİS çox mürəkkəb bir qurğudur, hansınınki bəndlərindən biri avtopilotdur. Məsələn, müasir səsdən sürətli təyyarələrin AİS növbəti altsistemləri əhatə edir:
təyyarənin dayanıqlığının yüksəldilməsi;
tanqaj bucağına görə təyyarənin balanslaşdırılması;
bucaq hərəkətlərinin və trayektoruya idarə olunmasının stabilləşdirilməsi (dönmələrin, naviqsiyanın və oturmanın);
mühərriklərin dartı qüvvəsinin avtomatik idarə edilməsi;
yarımavtomatik idarəetmə (pilotun təyyarəni idarəetməsi zamanı);
qalxma və ikinci dövrəyə getmək üçün komanda siqnallarının hesablanması.
Bütün hava şəraitlərində oturmanın avtomatik sistemi elə quraşdırılmışdir ki, avtopilotda radioaparılma siqnallarını birləşdirirlər.
Oturmaya girmənin və oturmanın bütün mərhələrində aparılma siqnalları kurs-qlissada mayaklarından və oturmadan qabaq düzlənmə zamanı uçuş sürətini ölçən radiohündürlük ölçəndən daxil olurlar. Təyyarənin hava sürətini isə dartı avtomatı ilə idarə edirlər.
İstinadlar
Crouch, Tom (1982). Blériot XI, Klassik təyyarələr haqqında. Smithsonian Institution Press. 21 & 22. ISBN0-87474-345-1.
Bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyaya kömək edə bilərsiniz. Əgər mümkündürsə, daha dəqiq bir şablondan istifadə edin. Bu məqalə sonuncu dəfə 11 ay əvvəl Həsən İmanov tərəfindən redaktə olunub. (Yenilə)
September 06, 2021
təyyarədə, idarə, etmə, sisteminin, avtomatlaşdırılması, müasir, təyyarənin, uçuşunun, idarə, olunması, pilotla, təyyarə, sürülmənin, asanlaşdırılmasına, idarə, etmənin, keyfiyyətinin, yaxşılaşdırılmasına, təyyarələrin, tətbiqinin, effektivliyi, yüksəldilməsin. Teyyarede idare etme sisteminin avtomatlasdirilmasi Muasir teyyarenin ucusunun idare olunmasi pilotla ve teyyare surulmenin asanlasdirilmasina idare etmenin keyfiyyetinin yaxsilasdirilmasina ve teyyarelerin tetbiqinin effektivliyi yukseldilmesine xidmet eden xususi avtomatik sistemlerle temin edilir Muasir teyyarelerin ucuslarinin tehlukesizliyinin temin edilmesi avtomasladitrilmadan mumkun olmayan butov bir tedbirler kompleksinin aparilmasini teleb edir Meselen ucusun tehlukeli rejimleri avtomatlari adlanan qurgularin komeyi ile ucusda teyyarenin heddi icaze verilen rejimlere surete Max ededine saquli yuklenmelere hucum yana eyilme ve surusme bucaqlarina gore cixmasi zamani pilota siqnalizasiya edilmesi ve avtomatik olaraq idare etme orqanlarinin hereketinin mehdudlasdirilmasi 1 Idare etme sistemin xususi qurgulari RedakteIdare etme sistemin xususi qurgrlari teyyarenin dayaniqliq ve idare edilme xarakteristikalarini yaxsilasdirirlar Ucus suretinin saxlanmasi ile ucus hundurluyunun artmasi ile teyyarenin sukanlarin donmesine cavab reaksiyasi pislesir Bu teyyarenin surulmesini cetinlesdirir onun dayaniqliq xarakteristikalarini pislesdirir teyyarenin reqslerinin sondurulme effektivliyini zeifledir Pilot yaranmis reqsleri sondurmeye cehd etmekle onlari guclendire biler Buna gore idare etme zencirinde ucusun dempferlesdirilmesi ve stabillesdirilmesi ucun xususi avtomatlar qurasdirilir Bu avtomatlar pilotun istiraki olmadan bu xarakteristikalari yaxsilasdirmaq ucun avtomatik sukan sethlerini dondermekle onlara tesir edirler Bele avtomatlarin icraci mexanizmleri tez tez hereketli dartilar seklinde hazirlanir Teyyarenin ozunun aparilmasindan asili olaraq bele dartinin uzunlugu onun stokunun hereketi zamani avtomatik deyisir Teyyarenin veziyyetinin deyismesi hissiyatli qurgularla qiymetlendirilir meselen teyyare firlanmasinin bucaq suretleri vericileri xetti teciller vericileri ve basqalari Muasir teyyarenin muherriklerinin idare olunmasi da avtomalasdirilir Verilmis ucus trayektoriyasina deqiq riayyet edilme ucus suretinin deqiq saxlanmasini teleb edir ucus suretinin idare olunmasi ise muherriklerin darti avtomati ile yerine yetirilir Muasir sesden iti ucan teyyarelerin idareetme sisteminin avtomatlasdirilmasi Redakte Muasir sesden iti ucan teyyarelerin qanadlarinin kicik qalinligi olduguna gore onlarin sertliyi nisbeten azdir Bu sebebden ucusda konstruksiyanin arzuolunmaz deformasiyalari yarana biler ve tehlukeli reqslerin yaranmasi mumkundur Buna gore teyyarenin idare etme sistemine izafi elastiki deformasiyalarin qarsisini alan hemcinin teyyare konstruksiyasinin arzuolunmaz reqslerini sonduren xususi avtomatlar qurasdirilir meselen flaterle aktiv mubarize aparan vurnuxna dempferi ve s Bu sebeblere gore muasir teyyarelerin idare etme sistemine pilotun istiraki olmadan ve ya onun nezareti altinda asagidaki funksiyalari yerine yetiren xususi avtomatik idareetme sistemleri AIS daxil edirler verilmis hundurlukde ve verilmis suretle teyyarenin evvelceden verilmis ve ya ucusda hesablanmis marsrut uzre surulmesi avtopilot teyyarenin dayaniqliq ve iadre olunma xarakteristikalarinin yaxsilasdirilmasi dempferler muherriklerin idare olunmasi darti avtomati ucuslarin tehlukesizliyinin teyarenin tetbiq effektivliyinin yukseldilmesi Avtopilotun sukan masinlari idareetme elementlerinin ve desteklerinin razilasdirilmis donmesini temin etmekle birbasa idareetme kemerine qosulurlar Dempferlerin intiqallarinin idareetme kemerlerine differensial qosulmasi vardir ve bu zaman idareetme destekleri denmeden yalniz sukanlar donurler Bu halda nezaret sukanlarin ve eleronlarin veziyyetlerinin indikatorlarina bezen ise hem de sukan masinlarinin cixisindaki quvve indikatorlarina gore aparilir Muasir AIS cox murekkeb bir qurgudur hansininki bendlerinden biri avtopilotdur Meselen muasir sesden suretli teyyarelerin AIS novbeti altsistemleri ehate edir teyyarenin dayaniqliginin yukseldilmesi tanqaj bucagina gore teyyarenin balanslasdirilmasi bucaq hereketlerinin ve trayektoruya idare olunmasinin stabillesdirilmesi donmelerin naviqsiyanin ve oturmanin muherriklerin darti quvvesinin avtomatik idare edilmesi yarimavtomatik idareetme pilotun teyyareni idareetmesi zamani qalxma ve ikinci dovreye getmek ucun komanda siqnallarinin hesablanmasi Butun hava seraitlerinde oturmanin avtomatik sistemi ele qurasdirilmisdir ki avtopilotda radioaparilma siqnallarini birlesdirirler Oturmaya girmenin ve oturmanin butun merhelerinde aparilma siqnallari kurs qlissada mayaklarindan ve oturmadan qabaq duzlenme zamani ucus suretini olcen radiohundurluk olcenden daxil olurlar Teyyarenin hava suretini ise darti avtomati ile idare edirler Istinadlar Redakte Crouch Tom 1982 Bleriot XI Klassik teyyareler haqqinda Smithsonian Institution Press 21 amp 22 ISBN 0 87474 345 1 Bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyaya komek ede bilersiniz Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bu meqale sonuncu defe 11 ay evvel Hesen Imanov terefinden redakte olunub Yenile Menbe https az wikipedia org w index php title Teyyarede idare etme sisteminin avtomatlasdirilmasi amp oldid 5547378, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
