Vikipediya azad ensiklopediya Türk toyu toygun və ya keneş islamdan əvvəlki türk boylarının qanunvericilik idarəetmə və

Vikipediya azad ensiklopediya Turk toyu toygun ve ya kenes Islamdan evvelki turk boylarinin qanunvericilik idareetme ve mehkeme selahiyyetlerini istifade eden tayfalar arasi qurum 13 cu esrin ortalarindan etibaren turk menbelerinde yazilmaga baslayan qurultay kelmesi toy yerine istifade olunmaga baslanmis ve toy sozu sadece yemek meclisleri ucun istifade edilen kelmeye cevrilmisdir Kultiginin olumunden sonra Cinden getirilen suse bezeme ustalari toy temsilcisi Ilteberin getirdiyi 732 ci ilde qoyulmus Kultgin yazili menbelerinde izah edilen toy temsilcilerine verilen Toygun adinin artiq meclis ucunde istifade edildiyi nezere carpir Bunca bedizcig toygun ilteber kelurti Bu qeder bezeme ustalarini toygunun ilteberi getirdi azerb Toy kelmesi bezen monqol tayfalarinin meclisi olan qurultay kelmesi ile qarisiq salinsa da qedim turkler oz meclislerini her zaman toy olaraq adlandirmislar Bununla yanasi qurultay kelmesinin koku olan Qur altay dilinden beri monqolca ve turkcede ortaq istifade olunan sozlerdendir Toy bezen de tay olaraq istifade edilen bu kelme ise qedim turkcede seher menasinda islenir Bu kelme zaman kecdikce eylenceli meclis ve s menalarda da isledilmisdir Toy kelmesi sadece turklerin isletdiyi soz deyildir eyni zamanda qurultay sozu kimi monqol dili ile ortaq isledilen sozlerdendir Nece ki monqollarin gizli tarixinde de toy kelmesine rast gelmek mumkundur Selahiyyetleri span Turk Toyu yalniz dovletin qanunvericilik orqani deyil dovrunun Turk boylarina hakim olan siyasi iradenin deveti ile ilde uc defe butun Turk boylarinin numayende gonderdiyi bir meclisdir Oyan ozu adetleri deyisdire bilmez Adetler qoyma yeni qanunvericilik selahiyyeti toya aiddir Bele ki Turk adetlerini deyiserek qaret edib Manicilik inancini resmi din halina getiren Uygur berkiden Bogu Oyan Tun Baxa Tarkanin Turk Toyundaki etirazlari neticesinde Toy terefinden pislenmis ve davaminda aparilan zerbe ile vezifeden azad edilmisdir Goyturk Dovrunde ise Taspar Berki olmeden evvel oz oglu Amrak yerine hokmdarliq vezifesini Toremen Apa Oyana tehvil vermek istediyini vesiyyet etmisdir Tasparin olumunden sonra bu veziyyet Goyturk Toyu terefinden qebul edilmeyib Adetlere gore Turk Xaqanligi huququnun Isbara ve ya Amrak terefinden aparila bilme qerari verilmisdir Turk adetlerine gore Tanri adindan istifade edilen sandigin yer uzundeki heqiqi sahibi xalqdir Oyan kuta Turk xalqi evezine evez edir Bunun ucun yeni qurulan dovlet ilk oyunu teyin etme huququnun xalqda oldugu fikri hakimdir Turk Xaqanliginin yixilib Uygur Xaqanliginin qurulmasinin edildiyi Taryat Yazilarinda bu veziyyet bu sekilde bildirilir Toy Goy Tanri adina yalvaris vekilini mueyyen edir Oyanlar Turk Toyunda aparilan meslehetlesmeler neticesinde butun boylarin gorusu alinaraq basina getirilir Turk Toyu toplanaraq xaqani vezifeden ala biler Bu da toyun oyanin uzerinde oldugunu gosterir Meselen Turk Toyu Irteris Berkiden taxtdan salmis ve yerine Ozmis Berkiden yeni xaqan elan etmistir Yene Rayonu Cay Sazisi sebebile fovqelade olaraq toplanan Turk Toyu Isbara Teris Tunga Berkiden taxtdan endirerek yerine Yukuk Oyunu kecirmisdir Toplanma yeri span Turklerde toylar dovlet merkezi olan Otuken Ordu Baliq kimi merkezi yerlerde toplasmaqla birlikde muqeddes sayilan yerlerde de toylar kecirilmisdir Turkler her ilin besinci ayinin ikinci yarisinda Ata Qebiristanliginda toplanib Goy Tanriya iduklar qurbanlar verib burada toy teskil etmisler Bele ki Turk xaqanliginin saldosu Turk xalqinin Uygur Xaganligina tabe olmasi ve Uygur Xaqanliginin Turk Xaqanliginin xelefiliyini uzerine goturmesi de 748 ci ilde Ecdadlar Qebiristanliginda kecirilen toyda bas vermis bu toya xalq da istirak etmisdir Turk enenesinde ulu dag tepelerinde de bu cur toplantilarin kecirildiyi melumdur Hunlarin xarici dovletlerle bagladiqlari muqavileleri Hun Dagi deyilen yerde toplasan toyda muzakire ederek tesdiq etdikleri bilimekdedir Istinadlar span Arxivlenmis suret PDF 2 iyun 2018 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 22 noyabr 2018 Arxivlenmis suret 30 oktyabr 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 noyabr 2018 Kateqoriyalar ParlamentUygurlarGoyturk xaqanligi