fbpx
Wikipedia

Tükənmişlik sindromu (Emosional yanma)

Tükənmişlik sindromu (Emosional yanma) (ing. burnout syndrome) — Bu sindrom, işçilər arasında müşahidə edilən yorğunluq,xəyal qırıqlığı və işdən soyuma ilə xarakterizə olunan bir vəziyyəti təsvir etmək üçün ortaya çıxmışdır.Bu gün bunlara söykənərək yanma sindromunun işçilər arasında böyük bir problem olduğu bilinir.Görülən işlər yanmanın iş itkisindən ailədaxili ünsiyyət problemlərinə,psixosomatik xəstəliklərdən spirt,maddə,siqaret istifadəsinə və hətta yuxusuzluq,depressiya kimi ruhi xəstəliklərə qədər uzanan ciddi nəticələrin olduğunu göstərir. Bu səbəblə,yanma anlayışı fərqli iş sahələrində daha tez-tez görülür.

Tükənmişlik sindromu (Emosional yanma)

Tükənmişlik sindromunun (Emosional yanma) təsiri

Yanmanın əsas xüsusiyyətləri enerji itkisi,motivasiya əksikliyi,digərlərinə qarşı mənfi münasibət və aktiv olaraq digərlərindən geri çəkilməyi ehtiva edir.Yanma duyğusal tükənmə,laqeydləşmə və fərdi müvəffəqiyyət ölçüləri ilə araşdırılır.Duyğusal tükənmə,insanın etdiyi işə görə duyğusal olaraq özünü həddindən artıq yüklənmiş,tükənmiş hissetməsidir və burn-out sindromunun ən əhəmiyyətli simptomudur.Laqeydləşmə,şəxsin xidmət göstərdiklərinə qarşı bu insanların fərd olduqlarını nəzərə almadan,duyğudan məhrum şəkildə davranışlar göstərməsidir.İnsana obyektiv olaraq meyli əks etdirir.Fərdi müvəffəqiyyət əksikliyi isə problemin müvəffəqiyyət ilə öhdəsindən gəlməmək və özünü qeyri-kafi görmə kimi təyin olunur.Fərdin işə qarşı motivasiyası aşağı olur,idarə əksikliyi və çarəsizlik hiss edir. Fərddə tükənmə,duyğusal tükənmə ilə laqeydləşmənin artması,fərdi müvəffəqiyyətin və müvəffəqiyyət duyğusunun azalması ilə ortaya çıxır.

Tükənmişlik sindromunun (Emosional yanma) 4 mərhələsi var

Burn-out sindromu 4 mərhələ ilə ifadə olunur.Bu təsnifatlandırma emosional yanmanı başa düşməyi asanlaşdıran bir dünyagörüşü təmin edir.Lakin əslində yanma insanın bir mərhələdən digərinə keçdiyi dəhşətli bir proses deyil,davamlı bir faktdır.

Birinci mərhələ

Birinci mərhələ — Şövq və coşğu mərhələsi: Bu mərhələdə yüksək bir ümidlilik,enerjidə artma və həqiqi olmayan ölçülərə çatan peşə gözləntiləri sərgilənir.Şəxs üçün peşəsi hər şeyin önündədir, yuxusuzluğa,gərgin iş mühitlərinə,özünə və həyatın digər istiqamətlərinə zamanını və enerjisini ayırmamağına qarşı üstün bir uyğunlaşma cəhdindədir.

İkinci mərhələ

İkinci mərhələ — Durğunluq mərhələsi: Bu mərhələdə artıq istək və ümiddə müəyyən dərəcədə azalma olur.Peşəsini tətbiq edərkən qarşılaşdığı çətinliklərdən,daha əvvəl əhəmiyyətsiz yanaşdığı bəzi məqamlardan gedərək narahat olmağa başlayır.Tələb olunan işdən əlavə heç bir şey edə bilmir.Çünki,artıq peşəsi nəzəri və praktik bütün tərəfləri ilə insanın mövcudluğunu tamamilə əhatə edə bilmir.

Üçüncü mərhələ

Üçüncü mərhələ — Maneə mərhələsi: Başqa insanlara kömək və xidmət etmək üçün işə başlamış olan şəxs,insanları,sistemi, mənfi iş şəraitini dəyişdirmənin nə qədər çətin olduğunu anlayır.Davamlı bir maneəçilik duyğusu yaşayır.Bu nöqtədə 3 yoldan biri seçilir.

Bunlar adaptiv müdafiə və həll etmə strategiyalarını hərəkətə keçirmə,maladaptif müdafiələr və həll etmə strategiyaları ilə emosional yanmaya təhrik etmə,vəziyyətdən özünü çəkmə və ya boyun qaçırmadır.

Dördüncü mərhələ

Dördüncü mərhələ — Laqeydlik mərhələsi (Apatiya-süstlük): Bu mərhələdə,çox dərin emosional qopma,dərin bir inancsızlıq və ümidsizlik müşahidə edilir.Peşəsini iqtisadi və sosial təminat üçün davam etdirir,ondan zövq almır.Belə bir vəziyyətdə iş həyatı fərd üçün bir doyum və özünü reallaşdırma sahəsi olmaqdan çox,insana yalnız çətinlik və bədbəxtlik verən bir sahə olacaq.

Tükənmişlik sindromunun (Emosional yanma) əsas kriteriyaları

İnsanda emosional yanma vəziyyətində ortaya çıxacaq əsas kriteriyalar aşağıdakılardır:

Psixofizioloji simptomlar

Psixofizioloji simptomlar: yorğunluq və tükənmə hissi,enerji itkisi,xroniki soyuqluq hissi,xroniki baş ağrıları və yuxu pozuntuları,qastrointestinal pozuntular və çəki itirmə,tənəffüs çətinliyi, psixosomatik xəstəliklər,koroner ürək narahatlığı sıxlığında artma.

Psixoloji simptomlar

Psixoloji simptomlar: duyğusal tükənmə,xroniki əsəbilik,tez hirslənmə,müəyyən dövrlərdə koqnitiv bacarıqlarda yaranan çətinliklər,xəyal qırıqlığı,aşağı duyğu halı,anksiyetə,səbirsizlik,eqoda qiymətləndirmənin aşağı düşməsi,dəyərsizlik,tənqidə qarşı həddindən artıq həssaslıq,qərar vermədə çatışmazlıq,süstlük,boşluq və mənasızlıq hissi,ümidsizlik.

Bihevioral simptomlar

Bihevioral simptomlar: səhvlər etmə,bəzi şeyləri təxirə salma və ya ertələmə,işə gec gəlmə,icazəsiz olaraq ya da xəstəlik səbəbi ilə işə gəlməmə,işi buraxmağa meyl göstərmə,xidmətin xüsusiyyətində pozulma,işdə və iş xaricindəki əlaqələrdə pozulma,qəza və yaralanmalarda artım,kolleqalara və xidmət verilən şəxslərə,peşəyə və s. qarşı qeyri-ciddi davranış,işlə maraqlanmaq yerinə başqa vasitələrlə zaman keçirmə,şirkətə qarşı marağın itməsi.

Səbəblər

Bu mövzuda edilən araşdırmalara baxıldıqda,ilk təcrübi işlər birbaşa şəxsiyyətlə əlaqədar olduğu istiqamətindəykən,son illərdə görülən işlər ümumiyyətlə,təşkilati faktorların səbəb olduğu emosional yanma üzərinə yönəldilir.Bu mövzuda digər bir fikir həm təşkilati və həm də fərdi problemlərin bu sindroma səbəb olduğu və yanmanın çox ölçülü kompleks bir fenomen olduğu istiqamətindədir.

Burn-out sindromu,fərqli bir formada,işə yeni başladıqda çox daha həyəcanlı və istəkli olan şəxslərdə daha çox müşahidə edilir.Bu vəziyyət,mütəxəssislər tərəfindən həmin insanların ilk həyəcanlarıyla daha çox enerji istifadə edərək qısa müddətdə tükəndiklərinə bağlanar. Emosional yanma sindromunun meydana gəlməsində olduqca təsirli 3 vəziyyət diqqəti çəkir:.

Emosional yanma sindromunun 3 vəziyyəti

Rol konflikti

Rol konflikti: Bir-biriylə üst-üstə düşməyən məsuliyyətləri daşıyan insan,prioritetlər qoyaraq məsuliyyətlərini sıralamaq yerinə,hər şeyi eyni səviyyədə yaxşı etməyə çalışır. Bu vəziyyətdə müəyyən müddətdən sonra yorğunluq yaranır və nəticə burn-out sindromu olur.

Rolun qeyri-müəyyənliyi

Rolun qeyri-müəyyənliyi:İşçi özündən yaxşı bir karyera portreti çəkməsinin gözlənildiyini bilir;amma özünə model seçəcəyi biri olmadığından bunu necə edəcəyindən əmin olmur.Bu səbəbdən faydalı olacaq heç bir şeyi bacara bilmədiyi qənaətinə qapılır.

Həddindən artıq yüklənmə

Həddindən artıq yüklənmə: Heç kimə "xeyr" deməyərək öhdəsindən çətinliklə gələcəyi məsuliyyət ilə yüklənən şəxs nəticədə tükənmə nöqtəsinə gəlib çıxır.

İş mühitində yaranmış problemlərin əsasları

Bunların xaricində iş mühitiylə əlaqədar bəzi problemlər də stressə və şəxsin özünü etdiyi işdə bədbəxt hiss etməsinə səbəb ola bilər.Bu problemlərdən əsasları:

  1. Həddindən artıq iş yükü və istirahət zamanlarının az olması
  2. Müştərilərin ehtiyaclarının iqtisadi,bürokratik və inzibati səbəblərdən ötəri qarşılanmaması
  3. Rəhbərin qeyri-kafiliyi,yoxlama sistemində əksiklik və ya hər ikisi
  4. Qeyri-kafi mütəxəssis təhsili və istiqamətləndirmə
  5. Etdiyi işə nəzarət etmə ya da təsir duyğusundan məhrum olma
  6. İşçilər arasında dəstək və sosial əlaqələrin olmaması
  7. Həddindən artıq çətin və sıx iş mühiti olaraq təsnifatlandırıla bilər.

Burn-out sindromunun yaranma səbəbi yalnız iş yerindəki şərtlər deyil.İş yeri şərtləri qədər çalışanlara aid xüsusiyyətlər də bu sindromunun ortaya çıxmasına təsir edir.Emosional yanma sindromu özündən,həyatdan və digər insanlardan gözləntiləri yüksək olan,insanlara əhəmiyyət verən,onların ehtiyaclarını qarşılamağa çalışan,insanlara dəyər verən,işini ən yaxşı şəkildə etməyə çalışan,həyatda yüksək hədəfləri və yüksək idealları olan,etdiyi işə gəlir gətirən bir hadisə olması ilə yanaşı başqa mənalar da yükləyən,yaşadığı hər problemdə özünü günahlandırmağa və özünü mənfi qiymətləndirməyə meyilli,çatışmazlıq duyğularına sahib,asanlıqla mənəvi pozuntu yaşayan insanlarda daha çox görülür.Həmçinin insanın iş həyatı,ailə həyatı və sosial həyatı kimi birdən çox sahədə stress yaşadan hadisə ilə qarşı-qarşıya qalması və stress yaşamağa uyğun bir şəxsiyyət quruluşuna sahib olması da bu sindromunun ortaya çıxmasını asanlaşdırır.

Sindromun terapiyası

Ümumiyyətlə fərdi,təşkilati və hətta sistemdən qaynaqlanan faktorların birlikdə rol oynaması ilə ortaya çıxan yanma,bir sindrom və sistem problemi olaraq qəbul edilməlidir.Təsirli müdaxilə,həm fərdi həm də təşkilati zəmində olmalıdır.Ən əhəmiyyətlisi əvvəldən yaradıcı faktorların aradan qaldırılması,bu olmasa erkən dövrdə diaqnoz qoyularaq sürətlə müdaxilə edilməsidir.Emosional yanmanın qarşısını almaq və onunla mübarizə aparmaq üçün görüləcək işlər təşkilati və fərdi səviyyədə nəzərə alınmalıdır.

İstinad

  1. Nərmin Quliyeva Xəzər Universitetinin psixologiya fakültəsinin tələbəsi. "BURN-OUT (EMOSİONAL YANMA) SİNDROMU" (azərb.). pcc.az/. İstifadə tarixi: 2020-10-30. (#invisible_char)
  2. Nərmin Quliyeva Xəzər Universitetinin psixologiya fakültəsinin tələbəsi. "BURN-OUT (EMOSİONAL YANMA) SİNDROMU" (azərb.). pcc.az/. İstifadə tarixi: 2020-10-30. (#invisible_char)

tükənmişlik, sindromu, emosional, yanma, burnout, syndrome, sindrom, işçilər, arasında, müşahidə, edilən, yorğunluq, xəyal, qırıqlığı, işdən, soyuma, ilə, xarakterizə, olunan, vəziyyəti, təsvir, etmək, üçün, ortaya, çıxmışdır, gün, bunlara, söykənərək, yanma, . Tukenmislik sindromu Emosional yanma ing burnout syndrome Bu sindrom isciler arasinda musahide edilen yorgunluq xeyal qiriqligi ve isden soyuma ile xarakterize olunan bir veziyyeti tesvir etmek ucun ortaya cixmisdir Bu gun bunlara soykenerek yanma sindromunun isciler arasinda boyuk bir problem oldugu bilinir Gorulen isler yanmanin is itkisinden ailedaxili unsiyyet problemlerine psixosomatik xesteliklerden spirt madde siqaret istifadesine ve hetta yuxusuzluq depressiya kimi ruhi xesteliklere qeder uzanan ciddi neticelerin oldugunu gosterir Bu sebeble yanma anlayisi ferqli is sahelerinde daha tez tez gorulur 1 Tukenmislik sindromu Emosional yanma Mundericat 1 Tukenmislik sindromunun Emosional yanma tesiri 2 Tukenmislik sindromunun Emosional yanma 4 merhelesi var 2 1 Birinci merhele 2 2 Ikinci merhele 2 3 Ucuncu merhele 2 4 Dorduncu merhele 3 Tukenmislik sindromunun Emosional yanma esas kriteriyalari 3 1 Psixofizioloji simptomlar 3 2 Psixoloji simptomlar 3 3 Bihevioral simptomlar 4 Sebebler 5 Emosional yanma sindromunun 3 veziyyeti 5 1 Rol konflikti 5 2 Rolun qeyri mueyyenliyi 5 3 Heddinden artiq yuklenme 6 Is muhitinde yaranmis problemlerin esaslari 7 Sindromun terapiyasi 8 IstinadTukenmislik sindromunun Emosional yanma tesiri RedakteYanmanin esas xususiyyetleri enerji itkisi motivasiya eksikliyi digerlerine qarsi menfi munasibet ve aktiv olaraq digerlerinden geri cekilmeyi ehtiva edir Yanma duygusal tukenme laqeydlesme ve ferdi muveffeqiyyet olculeri ile arasdirilir Duygusal tukenme insanin etdiyi ise gore duygusal olaraq ozunu heddinden artiq yuklenmis tukenmis hissetmesidir ve burn out sindromunun en ehemiyyetli simptomudur Laqeydlesme sexsin xidmet gosterdiklerine qarsi bu insanlarin ferd olduqlarini nezere almadan duygudan mehrum sekilde davranislar gostermesidir Insana obyektiv olaraq meyli eks etdirir Ferdi muveffeqiyyet eksikliyi ise problemin muveffeqiyyet ile ohdesinden gelmemek ve ozunu qeyri kafi gorme kimi teyin olunur Ferdin ise qarsi motivasiyasi asagi olur idare eksikliyi ve caresizlik hiss edir Ferdde tukenme duygusal tukenme ile laqeydlesmenin artmasi ferdi muveffeqiyyetin ve muveffeqiyyet duygusunun azalmasi ile ortaya cixir 2 Tukenmislik sindromunun Emosional yanma 4 merhelesi var RedakteBurn out sindromu 4 merhele ile ifade olunur Bu tesnifatlandirma emosional yanmani basa dusmeyi asanlasdiran bir dunyagorusu temin edir Lakin eslinde yanma insanin bir merheleden digerine kecdiyi dehsetli bir proses deyil davamli bir faktdir Birinci merhele Redakte Birinci merhele Sovq ve cosgu merhelesi Bu merhelede yuksek bir umidlilik enerjide artma ve heqiqi olmayan olculere catan pese gozlentileri sergilenir Sexs ucun pesesi her seyin onundedir yuxusuzluga gergin is muhitlerine ozune ve heyatin diger istiqametlerine zamanini ve enerjisini ayirmamagina qarsi ustun bir uygunlasma cehdindedir Ikinci merhele Redakte Ikinci merhele Durgunluq merhelesi Bu merhelede artiq istek ve umidde mueyyen derecede azalma olur Pesesini tetbiq ederken qarsilasdigi cetinliklerden daha evvel ehemiyyetsiz yanasdigi bezi meqamlardan gederek narahat olmaga baslayir Teleb olunan isden elave hec bir sey ede bilmir Cunki artiq pesesi nezeri ve praktik butun terefleri ile insanin movcudlugunu tamamile ehate ede bilmir Ucuncu merhele Redakte Ucuncu merhele Manee merhelesi Basqa insanlara komek ve xidmet etmek ucun ise baslamis olan sexs insanlari sistemi menfi is seraitini deyisdirmenin ne qeder cetin oldugunu anlayir Davamli bir maneecilik duygusu yasayir Bu noqtede 3 yoldan biri secilir Bunlar adaptiv mudafie ve hell etme strategiyalarini herekete kecirme maladaptif mudafieler ve hell etme strategiyalari ile emosional yanmaya tehrik etme veziyyetden ozunu cekme ve ya boyun qacirmadir Dorduncu merhele Redakte Dorduncu merhele Laqeydlik merhelesi Apatiya sustluk Bu merhelede cox derin emosional qopma derin bir inancsizliq ve umidsizlik musahide edilir Pesesini iqtisadi ve sosial teminat ucun davam etdirir ondan zovq almir Bele bir veziyyetde is heyati ferd ucun bir doyum ve ozunu reallasdirma sahesi olmaqdan cox insana yalniz cetinlik ve bedbextlik veren bir sahe olacaq 2 Tukenmislik sindromunun Emosional yanma esas kriteriyalari RedakteInsanda emosional yanma veziyyetinde ortaya cixacaq esas kriteriyalar asagidakilardir Psixofizioloji simptomlar Redakte Psixofizioloji simptomlar yorgunluq ve tukenme hissi enerji itkisi xroniki soyuqluq hissi xroniki bas agrilari ve yuxu pozuntulari qastrointestinal pozuntular ve ceki itirme teneffus cetinliyi psixosomatik xestelikler koroner urek narahatligi sixliginda artma Psixoloji simptomlar Redakte Psixoloji simptomlar duygusal tukenme xroniki esebilik tez hirslenme mueyyen dovrlerde koqnitiv bacariqlarda yaranan cetinlikler xeyal qiriqligi asagi duygu hali anksiyete sebirsizlik eqoda qiymetlendirmenin asagi dusmesi deyersizlik tenqide qarsi heddinden artiq hessasliq qerar vermede catismazliq sustluk bosluq ve menasizliq hissi umidsizlik Bihevioral simptomlar Redakte Bihevioral simptomlar sehvler etme bezi seyleri texire salma ve ya erteleme ise gec gelme icazesiz olaraq ya da xestelik sebebi ile ise gelmeme isi buraxmaga meyl gosterme xidmetin xususiyyetinde pozulma isde ve is xaricindeki elaqelerde pozulma qeza ve yaralanmalarda artim kolleqalara ve xidmet verilen sexslere peseye ve s qarsi qeyri ciddi davranis isle maraqlanmaq yerine basqa vasitelerle zaman kecirme sirkete qarsi maragin itmesi 2 Sebebler RedakteBu movzuda edilen arasdirmalara baxildiqda ilk tecrubi isler birbasa sexsiyyetle elaqedar oldugu istiqametindeyken son illerde gorulen isler umumiyyetle teskilati faktorlarin sebeb oldugu emosional yanma uzerine yoneldilir Bu movzuda diger bir fikir hem teskilati ve hem de ferdi problemlerin bu sindroma sebeb oldugu ve yanmanin cox olculu kompleks bir fenomen oldugu istiqametindedir Burn out sindromu ferqli bir formada ise yeni basladiqda cox daha heyecanli ve istekli olan sexslerde daha cox musahide edilir Bu veziyyet mutexessisler terefinden hemin insanlarin ilk heyecanlariyla daha cox enerji istifade ederek qisa muddetde tukendiklerine baglanar Emosional yanma sindromunun meydana gelmesinde olduqca tesirli 3 veziyyet diqqeti cekir 2 Emosional yanma sindromunun 3 veziyyeti RedakteRol konflikti Redakte Rol konflikti Bir biriyle ust uste dusmeyen mesuliyyetleri dasiyan insan prioritetler qoyaraq mesuliyyetlerini siralamaq yerine her seyi eyni seviyyede yaxsi etmeye calisir Bu veziyyetde mueyyen muddetden sonra yorgunluq yaranir ve netice burn out sindromu olur Rolun qeyri mueyyenliyi Redakte Rolun qeyri mueyyenliyi Isci ozunden yaxsi bir karyera portreti cekmesinin gozlenildiyini bilir amma ozune model sececeyi biri olmadigindan bunu nece edeceyinden emin olmur Bu sebebden faydali olacaq hec bir seyi bacara bilmediyi qenaetine qapilir Heddinden artiq yuklenme Redakte Heddinden artiq yuklenme Hec kime xeyr demeyerek ohdesinden cetinlikle geleceyi mesuliyyet ile yuklenen sexs neticede tukenme noqtesine gelib cixir 2 Is muhitinde yaranmis problemlerin esaslari RedakteBunlarin xaricinde is muhitiyle elaqedar bezi problemler de stresse ve sexsin ozunu etdiyi isde bedbext hiss etmesine sebeb ola biler Bu problemlerden esaslari Heddinden artiq is yuku ve istirahet zamanlarinin az olmasi Musterilerin ehtiyaclarinin iqtisadi burokratik ve inzibati sebeblerden oteri qarsilanmamasi Rehberin qeyri kafiliyi yoxlama sisteminde eksiklik ve ya her ikisi Qeyri kafi mutexessis tehsili ve istiqametlendirme Etdiyi ise nezaret etme ya da tesir duygusundan mehrum olma Isciler arasinda destek ve sosial elaqelerin olmamasi Heddinden artiq cetin ve six is muhiti olaraq tesnifatlandirila biler Burn out sindromunun yaranma sebebi yalniz is yerindeki sertler deyil Is yeri sertleri qeder calisanlara aid xususiyyetler de bu sindromunun ortaya cixmasina tesir edir Emosional yanma sindromu ozunden heyatdan ve diger insanlardan gozlentileri yuksek olan insanlara ehemiyyet veren onlarin ehtiyaclarini qarsilamaga calisan insanlara deyer veren isini en yaxsi sekilde etmeye calisan heyatda yuksek hedefleri ve yuksek ideallari olan etdiyi ise gelir getiren bir hadise olmasi ile yanasi basqa menalar da yukleyen yasadigi her problemde ozunu gunahlandirmaga ve ozunu menfi qiymetlendirmeye meyilli catismazliq duygularina sahib asanliqla menevi pozuntu yasayan insanlarda daha cox gorulur Hemcinin insanin is heyati aile heyati ve sosial heyati kimi birden cox sahede stress yasadan hadise ile qarsi qarsiya qalmasi ve stress yasamaga uygun bir sexsiyyet qurulusuna sahib olmasi da bu sindromunun ortaya cixmasini asanlasdirir 2 Sindromun terapiyasi RedakteUmumiyyetle ferdi teskilati ve hetta sistemden qaynaqlanan faktorlarin birlikde rol oynamasi ile ortaya cixan yanma bir sindrom ve sistem problemi olaraq qebul edilmelidir Tesirli mudaxile hem ferdi hem de teskilati zeminde olmalidir En ehemiyyetlisi evvelden yaradici faktorlarin aradan qaldirilmasi bu olmasa erken dovrde diaqnoz qoyularaq suretle mudaxile edilmesidir Emosional yanmanin qarsisini almaq ve onunla mubarize aparmaq ucun gorulecek isler teskilati ve ferdi seviyyede nezere alinmalidir 2 Istinad Redakte Nermin Quliyeva Xezer Universitetinin psixologiya fakultesinin telebesi BURN OUT EMOSIONAL YANMA SINDROMU azerb pcc az Istifade tarixi 2020 10 30 invisible char 1 2 3 4 5 6 7 Nermin Quliyeva Xezer Universitetinin psixologiya fakultesinin telebesi BURN OUT EMOSIONAL YANMA SINDROMU azerb pcc az Istifade tarixi 2020 10 30 invisible char Menbe https az wikipedia org w index php title Tukenmislik sindromu Emosional yanma amp oldid 5587981, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.