Bu məqalə Torlu süsən məqaləsinə çox yaxındır və hər ikisinin eyni başlıq altında birləşdirilməsi mümkündür.
Torlu iridodiktum (İridodictyum reticulatum (Bieb.) Rodionenko (İris reticulata Bieb.)) - süsənkimilər fəsiləsinə aid bitki növüdür.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Təhlükəli həddə yaxın olanlar” kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir növüdür.
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Hündürlüyü 10-20 sm –dir. Soğanağı yumurtavari, 1,5-2,5 sm enində, xaricdən qəhvəyi və boz-qəhvəyi qınla örtülmüşdür. Təpə hissədə qısa saplaqlı 1 çiçəyi var. Yarpaqları 2-4, yaşıl nazik, dördtilli, ağımtıl, iti ucludur. Çiçəkyanlığının borucuğu bir neçə dəfə yumurtalıqdan uzundur. Çiçəkyanlığı 3,5 -3 sm uzunluğunda, iyşəkilli, bənövşəyi, xarici tərəfdən uzununa parlaq-sarı zolaqlı və dairəvi, təpə hissədən horizontal tünd –bənövşəyi damarlıdır. Qutucuq silindrik, hər iki tərəfdən sıxılmışdır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə və meyvə əmələgətirmə dövrü mart—aprel ayına təsadüf edir. Kriptofit (geofit) bitkidir. Arandan aşağı dağ qurşağına kimi kolluqlararası, meşə kənarı və otlu yamaclarda Muscari leucostomum,ç Bellevalia albana, Scilla sibirica, Gagea taurica, Arum elongatum bitkilərindən təşkil olunmuş senozlarda komponent kimi iştirak edir. Dekorativ və boyaq bitkisidir.
Yayılması
Kolluqların arasında, meşə kənarlarında və otlu yamaclarda bitir. Böyük Qafqazın Quba hissəsi (Altıağac qəsəbəsi ətrafında), Samur-Dəvəçi və Kür-Araz ovalıqları, Kür düzənliyi, Qobustan, Diabar, Bozqır yaylası, Xəzəryanı ovalıq (Xızı rayonu).
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın vəziyyətinin və təbii bərpanın ətraf mühitin dəyişilməsindən asılılığı müşahidə olunur. Populyasiyalarının sayı azalır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (intensiv otarılma, xırdabuynuzlu heyvanlar tərəfindən tapdalanması və dekorativ bitki kimi toplanması).
Mühafizə tədbirləri
Mühafizəsi üçün yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, soğanaq və toxumlarının toxum bankında saxlanılması, bərpasını təmin etmək, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.
Mənbə
Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri. II nəşr. Bakı-2013.
↑ . 2017-05-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-14.
↑ Флора Азербайджана, 1952
↑ Аzərbaycan SSR-in Qırmızı kitabı, 1989
Qasımov M.Ə., Qədirova G.S., 2009
Validə M. Əlizadə, Naibə P. Mehdiyeva,Vüqar N. Kərimov, Aidə Q. İbrahimova BÖYÜK QAFQAZIN BİTKİLƏRİ (Azərbaycan) Bakı 2019
Ибадлы О.В. 2005
↑ Mehdiyeva N.P., Qaraxani P.X., Mustafayeva S.C., Kərimov V.N., 2013
Aprel 26, 2022
torlu, iridodiktum, məqalə, torlu, süsən, məqaləsinə, çox, yaxındır, hər, ikisinin, eyni, başlıq, altında, birləşdirilməsi, mümkündür, iridodictyum, reticulatum, bieb, rodionenko, iris, reticulata, bieb, süsənkimilər, fəsiləsinə, bitki, növüdür, iucn, qırmızı,. Bu meqale Torlu susen meqalesine cox yaxindir ve her ikisinin eyni basliq altinda birlesdirilmesi mumkundur Torlu iridodiktum Iridodictyum reticulatum Bieb Rodionenko Iris reticulata Bieb 1 susenkimiler fesilesine aid bitki novudur IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Tehlukeli hedde yaxin olanlar kateqoriyasina aiddir NT Azerbaycanin nadir novudur 2 Mundericat 1 Qisa morfoloji tesviri 2 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri 3 Yayilmasi 4 Sayi ve tendensiyasi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Muhafize tedbirleri 7 MenbeQisa morfoloji tesviri RedakteCoxillik ot bitkisidir Hundurluyu 10 20 sm dir Soganagi yumurtavari 1 5 2 5 sm eninde xaricden qehveyi ve boz qehveyi qinla ortulmusdur Tepe hissede qisa saplaqli 1 ciceyi var Yarpaqlari 2 4 yasil nazik dordtilli agimtil iti ucludur Cicekyanliginin borucugu bir nece defe yumurtaliqdan uzundur Cicekyanligi 3 5 3 sm uzunlugunda iysekilli benovseyi xarici terefden uzununa parlaq sari zolaqli ve dairevi tepe hisseden horizontal tund benovseyi damarlidir Qutucuq silindrik her iki terefden sixilmisdir 3 2 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri RedakteCicekleme ve meyve emelegetirme dovru mart aprel ayina tesaduf edir Kriptofit geofit bitkidir Arandan asagi dag qursagina kimi kolluqlararasi mese kenari ve otlu yamaclarda Muscari leucostomum c Bellevalia albana Scilla sibirica Gagea taurica Arum elongatum bitkilerinden teskil olunmus senozlarda komponent kimi istirak edir Dekorativ ve boyaq bitkisidir 3 4 5 Yayilmasi RedakteKolluqlarin arasinda mese kenarlarinda ve otlu yamaclarda bitir 6 Boyuk Qafqazin Quba hissesi Altiagac qesebesi etrafinda Samur Deveci ve Kur Araz ovaliqlari Kur duzenliyi Qobustan Diabar Bozqir yaylasi Xezeryani ovaliq Xizi rayonu 3 4 7 8 Sayi ve tendensiyasi RedaktePopulyasiyanin veziyyetinin ve tebii berpanin etraf muhitin deyisilmesinden asililigi musahide olunur Populyasiyalarinin sayi azalir 8 Mehdudlasdirici amiller RedakteAntropogen amiller intensiv otarilma xirdabuynuzlu heyvanlar terefinden tapdalanmasi ve dekorativ bitki kimi toplanmasi Muhafize tedbirleri RedakteMuhafizesi ucun yayilma yerlerinde antropogen tesiri azaltmaq meqsedile yasaqliqlarin teskili populyasiya seviyyesinde genetik tedqiqi soganaq ve toxumlarinin toxum bankinda saxlanilmasi berpasini temin etmek yeni yayilma yerlerinin axtarilmasi teklif olunur Menbe Redakte Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitabi Nadir ve nesli kesilmekde olan bitki ve gobelek novleri II nesr Baki 2013 1 2 Arxivlenmis suret 2017 05 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 02 14 1 2 3 Flora Azerbajdzhana 1952 1 2 Azerbaycan SSR in Qirmizi kitabi 1989 Qasimov M E Qedirova G S 2009 Valide M Elizade Naibe P Mehdiyeva Vuqar N Kerimov Aide Q Ibrahimova BOYUK QAFQAZIN BITKILERI Azerbaycan Baki 2019 Ibadly O V 2005 1 2 Mehdiyeva N P Qaraxani P X Mustafayeva S C Kerimov V N 2013 Menbe https az wikipedia org w index php title Torlu iridodiktum amp oldid 5788803, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
