TikTok

TikTok (çin 抖音; Dǒuyīn) — Çin ByteDance şirkətinin onlayn video paylaşma sosial şəbəkə xidməti.

TikTok
Tipi	Video sharing
İnkişaf etdirici	ByteDance
Əməliyyat sistemi	iOS, Android
İnterfeysin dili	Arabic, Bengali, Burmese, Cambodian, Cebuano, Czech, Dutch, English, Filipino, French, German, Greek, Gujarati, Hindi, Hungarian, Indonesian, Italian, Japanese, Javanese, Kannada, Korean, Malay, Malayalam, Marathi, Oriya, Polish, Portuguese, Punjabi, Romanian, Russian, Simplified Chinese, Spanish, Swedish, Tamil, Telugu, Thai, Traditional Chinese, Turkish, Ukrainian, and Vietnamese
Yayımlanma tarixi	sentyabr 2016 (4 il əvvəl) (2016-09). Released worldwide after merging with Musical.ly on 2 August 2018.
Sonuncu versiya	15.5.0 (31 March 2020)
Lisenziya	Proprietary software with Terms of Use
Sayt	tiktok.com douyin.com
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

ByteDance' şirkətinə aid olan Douyin 2016-cı ilin sentyabr ayında əvvəl, A.me adı altında ilə Çində işləməyə başlayıb. Şirkətin planına görə Douyin xaricə genişləməli idi. Douyin 200 gün ərzində yaradılıb və bir il içində 100 million istifadəçi və güündəlik bir milyarddan çox izləməyə nail olmuşdu. TikTok beynəlxalq bazara 2017-ci ilin sentyabr ayında çıxarıldı. 23 yanvar 2018-ci il tarixində, TikTok Tayland və digər ölkələrdə tətbiq mağazalarında pulsuz tətbiq yükləmələri arasında 1-ci yeri tutdu. Həmin il tətbiq artıq 150 ölkədə və 75 dildə əlçatan idi.

Hüquqi məsələlər

Tencent holdinqinə aid olan WeChat proqramı Douyin proqramıdan videolarını blok etdiyində ittiham olunub. 2018-ci ilin aprelində Douyin Tencent holdinqini onun WeChat proqramıda yanlış məlumatının yayımında ittiham edərək, məhkəməyə verib və orda ondan 1 million renminbi və ictimai üzr istəməyə tələb etmişdi. Həmin ilin iyunuda, Tencent holdinqi Toutiao and Douyin şirkətlərini dəfələrlə xəbərləri ilə onu rüsvay etməkdə ittiham edib, onları Pekin məhkəməsinə verərək, 1 renminbi və ictimai üzr istəməyə tələb etmişdi. Buna cavab olaraq, Toutiao Tencent holdinqini qarşı ədalətsiz rəqabətə görə məhkəməyə verib, ondan aldığı iqtisadi zərər üçün 90 million renminbi istədi.

Bir sıra ölkə proqram ilə əlaqədar narahatlığını bildirib. İndoneziya, Banqladeş, Hindistan və Pakistanda (2020-ci ilin oktyabrın 9-dan 19-a qədər) ona rəsmi xəbərdarlıqlarını verib ya da proqramı ümumiyyətlə bloklayıblar. İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Ermənistan da onu qadağan edib.

Hindistanda qadağalar

2019-cu ilin aprelin 3-də Mədrəs Ali Məhkəməsi proqramın "pornoqrafiyanı həvəsləndirdiyinə" və "yaraşmayan məzmununa" görə Hindistan hökumətindən onu bloklamağa xahiş edib. Proqramın nümayəndəsi onların yerli qanunlara riayət etdiyini bəyan edib. Aprelin 17-də Google və Apple proqramı Google Play and the App Store pıatformalarıdan çıxarıb. Məhkəmə bloklama ilə əlaqədar qərarına yenidən baxmağa imtina etdiyinə görə, şirkət bəyan edib ki, onun qaydalarına qarşı olan 6 milliondan çox video proqramdan silinib.

ABŞ qadağanın imkanı

2019-cu ilin yanvarında Piterson Dünya İqtisadiyyat İnstitutu adlı araşdırma mərkəzi öz araşdırmasında proqramı qərbin milli marağlarına təhlükə olan "Huawei boyda problem" adlandırıb. Orda qeyd olunur ki, ABŞ istifadəçilərin arasında populyar olan bu proqramın üzərində silahlı güvvələrin işçiləri işləyir və iddia olunur ki, onun istifadəçilərin yerləşməsi, şəkilləri və biometrik məlumatlarını sahib Çin şirkətinə ötürməyə qabiliyyəti var. Çin şirkətləri isə Çin internet təhlükəsizliyi haqqında qanuna əsasən Çin hökumətinə məlumat ötürməkdən imtina edə bilməz.

2019-cu ilin dekabrın sonunda, ABŞ Hərbi Qüvvələri, hökumətin şübhələrinə görə öz hidmətçilərinə TikTok proqramını işlətməyə qadağan edib. 2020-ci ilin iyulun 7-də ABŞ Dövlət Katibi Mayk Pompeo elan etmişdi ki, hökumət nəzərdə tutur ki, TikTok proqramını qadağan etmək olar.

2020-ci ilin avqustun 6-da Prezident Donald Tramp imzaladığı sərəncamda yazılırdı ki, ByteDance şirkəti 45 gün ərzində TikTok proqramını satmasa, o bloklanmalı olacaq. Tramp həmçinin Tencent holdinqa aid olan WeChat proqramı haqqında oxşar sərəncamı imzalayıb.

Sentyabrın 18-də TikTok Trampı məhkəməyə verib. Sentyabrın 23-də o, həmçinin ilkin icraatı tələb edərək, Tramp idarəçiliyinin qadağasını qarşısını almışdı. Hakim Karl C. Nikols Trampın qadağasını, hansı ki sentyabrın 27-nin gecə yarısına tədbiq olunmalı idi ləğv etməyə qərar verib. Halbuki, həmin qərarına görə, noyabrın 12-nə planlaşdırılan Ticarət Departamenti tərəfindən müəyyən edilən məhdudiyyətlər saxlanılıb.

İstinadlar

1. "The App That Launched a Thousand Memes | Sixth Tone". Sixth Tone. 20 February 2018. 23 February 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 2 February 2020.
2. "Is Douyin the Right Social Video Platform for Luxury Brands? | Jing Daily". Jing Daily. 11 March 2018. 15 September 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 30 October 2018.
3. "(PDF) TIKTOK'S RISE TO GLOBAL MARKETS 1". Researchgate.net. İstifadə tarixi: 2020-06-07.
4. Graziani, Thomas (30 July 2018). . WalktheChat. 29 March 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 January 2019.
5. "8 Lessons from the rise of Douyin (Tik Tok) · TechNode". TechNode. 15 June 2018. 11 March 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 3 January 2019.
6. "Tik Tok, a Global Music Video Platform and Social Network, Launches in Indonesia". 15 June 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 30 October 2018.
7. "Tik Tok, Global Short Video Community launched in Thailand with the latest AI feature, GAGA Dance Machine The very first short video app with a new function based on AI technology". thailand.shafaqna.com. 10 March 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 15 March 2018.
8. "Chinese video sharing app boasts 500 mln monthly active users - Xinhua | English.news.cn". xinhuanet.com. 10 October 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 29 October 2018.
9. "Why China's Viral Video App Douyin is No Good for Luxury | Jing Daily". Jing Daily. 13 June 2018. 12 December 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 29 October 2018.
10. "Tencent and Toutiao come out swinging at each other" (ingilis). 11 October 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 11 October 2018.
11. "Tencent sues Toutiao for alleged defamation, demands 1 yuan and apology". TODAYonline. 11 October 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 11 October 2018.
12. Jiang, Sijia (1 June 2018). "Tencent sues Toutiao for alleged defamation, demands 1 yuan and apology" (ingilis). Reuters. 11 October 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 11 October 2018.
13. . 11 October 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 October 2018.
14. "Indonesia blocks 'pornographic' Tik Tok app". DW.COM. 7 May 2018. 2 March 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 1 March 2019.
15. "Bangladesh 'anti-porn war' bans blogs and Google books". DW.COM. 25 February 2019. 2 March 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 1 March 2019.
16. "'It Encourages Pornography': Madras High Court Asks Government to Ban Video App TikTok". News18. 4 April 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 4 April 2019. Sitat səhvi: Xətalı <ref> etiketi; ":9" adı bir neçə dəfə müxtəlif məzmunla verilib
17. https://edition.cnn.com/2020/10/19/tech/tiktok-ban-pakistan-reversed/index.html
18. Kastrenakes, Jacob (2020-10-09). "Pakistan bans TikTok for "immoral" and "indecent" videos". The Verge (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-10-12.
19. "Pakistan bans TikTok for allowing 'immoral and indecent' content". Android Police. 9 October 2020. İstifadə tarixi: 10 October 2020.
20. "Tik Tok fails operating in Armenia". armenpress.am (ingilis). Armenpress. 30 September 2020. İstifadə tarixi: 30 September 2020.
21. (ingilis). NDTV. 17 April 2019. 17 April 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 April 2019.
22. Chandrashekhar, Anandi (17 April 2019). "TikTok no longer available on Google and Apple stores". The Economic Times. 6 June 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 18 April 2019.
23. "The Growing Popularity of Chinese Social Media Outside China Poses New Risks in the West". PIIE. 11 January 2019. 12 February 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 1 March 2019.
24. "Report warns of security concerns amid sudden..." Taiwan News. 2 March 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 1 March 2019.
25. Matthew Cox (2019-12-30). "Army Follows Pentagon Guidance, Bans Chinese-Owned TikTok App" (ingilis). Military.com. İstifadə tarixi: 2020-01-02.
26. Kharpal, Arjun (7 July 2020). "U.S. is 'looking at' banning TikTok and Chinese social media apps, Pompeo says". CNBC. 8 July 2020 tarixində .
27. Carvajal, Nikki. "Trump issues executive order banning TikTok from operating in 45 days if it's not sold by Chinese parent company". CNN. 10 August 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 7 August 2020.
28. Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; :11 adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
29. Isaac, Mike (23 September 2020). "TikTok Files for Injunction to Stop Ban of App". New York Times. İstifadə tarixi: 26 September 2020.
30. "U.S. Judge Halts Trump's TikTok Ban, Hours Before It Was Set To Start". NPR.org (ingilis). İstifadə tarixi: 28 September 2020.