Teuşpa — Eramızdan əvvəl 679 – 678-ci illərdə Assur mənbələrində Teuşpa kimi göstərilən çarın başçılığı ilə kimmerlərAssuriya ərazisinə girirlər. Lakin qanlı vuruşmada kimmerlər məğlub olurlar. Çar Teuşpa döyüşdə öldürülür.
Etimologiyası
İranşünaslar bu çarın adını İran mənşəli hesab edərək, onun "tava aspa" sözlərindən olduğunu və "güclü (tablı) at" mənasını verdiyini yazırlar Rea'nın dediyinə görədə Teushpa'nın adı, Əhəmənlərin müasir Tişpiş (Teispes)(Chishpish) adını xatırladır, etimoloji baxımından əlaqəli görünmədiyinə baxmayaraq. Əslində isə bu ad ProtoTürk dillərindəki tuş "qızıldan düzəldilmiş bəzək" və ya "varlı" sözlərindən ibarətdir. Onda bu ad "qızıl bəzəkləri ilə varlı" mənasını verir; görünür, o, doğulanda valideynləri onun gələcəkdə çoxlu qızıl əşyalara malik olması arzusu ilə ona bu adı vermişlər. Demək, qədim Assur yazısındakı Teuşpa əslində Türk mənşəli Tuşbay adının fonetik şəklidir. Müqayisə üçün deyək ki, TürkdilliKuban Bulqarlarını bir başçısı VIII əsrdə Batbay adlanırdı ki, bu da ProtoTürk dillərindəki Batu "qiymətli daş-qaş" və bay "varlı" sözlərindən olmaqla, "daşqaşla varlı" deməkdir. Oxucu yəqin ki, indi də Orta Asiyada yaşayan Türk xalqlarında "bay" sözü ilə bitən şəxs adlarının geniş yer tutduğunu bilir.
Bəlkə də Teuşpa əslində Tuzbay adının fonetik şəklidir ki, bu da Qədim Türkdillərindəki tuz ("düz", "doğrucul") və bay ("bəy", "knyaz", "tayfa başçısı") sözlərindəndir. Hər iki halda bu çarın adı Türkcədir.
Həyatı
Teushpa eramızdan əvvəl VII əsrin əvvəllərində Kimmerlərin padşahıydı, Ancaq Kral Esarhaddonun yazılarına görə Umman-Manda'nın padşahı olaraq xatırlanır. O Eramızdan əvvəl 679-cu ildə Kimmerlərə Assuriyalılara kral olduğu Esarhaddona qarşı döyüşə əmr verdi, Ancaq döyüşdə məğlub oldu.
Rea, The Assyrian Exile: Israel's Legacy in Captivity, p. 91-95
Ədəbiyyat
Qeybullayev Q. Qədim türklər və Ermənistan. B. : Azərnəşr, 1992, 140 səh.
September 04, 2021
teuşpa, eramızdan, əvvəl, illərdə, assur, mənbələrində, kimi, göstərilən, çarın, başçılığı, ilə, kimmerlər, assuriya, ərazisinə, girirlər, lakin, qanlı, vuruşmada, kimmerlər, məğlub, olurlar, çar, döyüşdə, öldürülür, mündəricat, etimologiyası, həyatı, mənbə, ə. Teuspa Eramizdan evvel 679 678 ci illerde Assur menbelerinde Teuspa kimi gosterilen carin basciligi ile kimmerler Assuriya erazisine girirler Lakin qanli vurusmada kimmerler meglub olurlar Car Teuspa doyusde oldurulur Mundericat 1 Etimologiyasi 2 Heyati 3 Menbe 4 EdebiyyatEtimologiyasi RedakteIransunaslar bu carin adini Iran menseli hesab ederek onun tava aspa sozlerinden oldugunu ve guclu tabli at menasini verdiyini yazirlar 1 Rea nin dediyine gorede Teushpa nin adi Ehemenlerin muasir Tispis Teispes Chishpish adini xatirladir etimoloji baximindan elaqeli gorunmediyine baxmayaraq 2 Eslinde ise bu ad ProtoTurk dillerindeki tus qizildan duzeldilmis bezek ve ya varli sozlerinden ibaretdir Onda bu ad qizil bezekleri ile varli menasini verir gorunur o dogulanda valideynleri onun gelecekde coxlu qizil esyalara malik olmasi arzusu ile ona bu adi vermisler Demek qedim Assur yazisindaki Teuspa eslinde Turk menseli Tusbay adinin fonetik seklidir Muqayise ucun deyek ki Turkdilli Kuban Bulqarlarini bir bascisi VIII esrde Batbay adlanirdi ki bu da ProtoTurk dillerindeki Batu qiymetli das qas ve bay varli sozlerinden olmaqla dasqasla varli demekdir Oxucu yeqin ki indi de Orta Asiyada yasayan Turk xalqlarinda bay sozu ile biten sexs adlarinin genis yer tutdugunu bilir Belke de Teuspa eslinde Tuzbay adinin fonetik seklidir ki bu da Qedim Turkdillerindeki tuz duz dogrucul ve bay bey knyaz tayfa bascisi sozlerindendir Her iki halda bu carin adi Turkcedir Heyati RedakteTeushpa eramizdan evvel VII esrin evvellerinde Kimmerlerin padsahiydi Ancaq Kral Esarhaddonun yazilarina gore Umman Manda nin padsahi olaraq xatirlanir O Eramizdan evvel 679 cu ilde Kimmerlere Assuriyalilara kral oldugu Esarhaddona qarsi doyuse emr verdi Ancaq doyusde meglub oldu 3 Menbe Redakte Dyakonov I M Istoriya Midii seh 240 http www iranicaonline org articles cispis opers Rea The Assyrian Exile Israel s Legacy in Captivity p 91 95Edebiyyat RedakteQeybullayev Q Qedim turkler ve Ermenistan B Azernesr 1992 140 seh Menbe https az wikipedia org w index php title Teuspa amp oldid 5262791, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
