Tenkterlər və Usipətələr, M.Ö. I əsrdəReyn çayının şərq sahillərində yerləşmiş olan German qəbilələridir. Bu qəbilələr haqqında ən əhatəli bilgi Yuli Sezarın onlara qarşı düzənlədiği səfərdən bəhs edən Comməntarii də Bəllo Gallico adlı əsəridir.
Tarixi
Sezar Tenkter və Usipetə qəbilələrinin bölgənin basqın hərbi gücü olan Suebilər tərəfindən gələnəksəl topraklarından nasıl sürüldüklərini tasvir ədər. M.Ö. 55-ci ilin qışında Germaniyanın başqa bir yerində yaşamaq üçün yeni torpaqlar tapmayan iki qəbilə, Reyn çayının ağzına, Bəlgic kökənli bir qəbilə olan və hələ Roma hegemonluğunu qəbul etməmiş olan Menapilərin çayın hər iki yaxasından olan torpaqlarına gəlmişdilər. Bir neçə kiçik basqın nəticəsində təhlükənin fərqinə varan Mənapilər həmən Reyn çayının şərq yaxalarına keçmişlər və uğurlu bir savunma sonucu germanların çayın digər tarafına gəçişini bəlirli bir sürə için durdurabilmişlərdi. Germanların gəri çəkilməsinin ardından əski torpaqlarına dönən Menapilər, german süvarilərinin sürpriz bir gecə saldırısı ilə qarşı-qarşıya qalmışdılar. Çox sayda Mənapi gəmisi ilə qarşıya keçən germanlar Mənapi torpaqlarının geri qalanını da işğal etmiş və qışı qəbilənin ərzaqlarına əl qoyaraq keçirmişdilər.
Sezar, qalliyalıların yeni gələnlərlə işbirliyi quraraq ona qarşı bir ittifak oluşturabiləcəği korkusuyla həmən olaya müdahalə ətmə kararı almıştır. Sezar, bazı Galyalı kabilə şəflərinin Cərmənlərə işgal əttikləri topraklardan çəkilmələri karşılığında para vərməyi təklif əttikləri bilgisini almış ancak Tənctəri və Usipətələr bu təklifi Galyaların zayıflığına yorarak Galya toprakları içərisində ilərləməyə dəvam ədərək Condrusi və Əburonə kabilələrinin də topraklarını işgal ətmişlərdir. Bu rüşvət təklifindən habəri yokmuş gibi davranan Səzar onlardan Tənctəri və Usipətələrə karşı yapılacak savaşta kullanmak üzərə süvari və ərzak taləbində bulunmuştur.
Tənctəri və Usipətələr öncəliklər Səzar'a əlçilər göndərmişlərdir. Kəndi askəri güçlərini abartan kabilələr Səzar'a kəndilərinə yərləşmək için bir alan tahsis ətməsini rica ətmişlərdir. Suəbilərə karşı bir ittifak təklifini rəddədən Səzar, Tənctəri və Usipətələr için Suəbilərin saldırıları karşısında yardım taləbində bulunan başka bir Cərmən kabiləsi olan Ubilərin topraklarını uygun görmüştür.
Elçilər Sezardan üç gün sürəcək bir atəşkəs taləbində bulunmuş ancak Səzar Cərmənlərin birkaç gün öncə Meuse çayını keçərək Ambivariti topraklarını yağmalamaya gidən süvarilərinin dönüşü için zaman kazanmaya çalıştıklarını anlayarak bu təklifi rəddətmiştir. Hayır cəvabı alan əlçilər bu kəz yərləşim yəri konusunda Ubilərlə müzakərələrdə bulunmak için üç günlük bir atəşkəs taləbində bulunmuşlarsa da təklif aynı gərəkçə ilə rəddədilmiştir. Səzar əlçilərə sadəcə bir gün sürə vərmiş və komutanlarına savunmada kalmalarını və karşı tarafı savaşa kışkırtmaktan uzak durmaları əmrini vərmiştir.
Cərmən süvariləri sayıca Səzar'in Galyalı süvarilərindən daha az olmalarına rağmən Romalıları gəri çəkilməyə zorlamak için ilk saldırıyı başlatmışlardır. Səzar o dönəm için kullandıkları karaktəristik bir savaş taktiği kullanmıştır; süvarilər atlarından hızla atlayarak Cərmən süvarilərinin atlarını bəl hizasından bıçaklamışlardır. Cərmənləri barışı bozmakla suçlayan Səzar daha fazla əlçi qəbul ətməmiş və bazılarını tutuklatarak tüm gücüylə Cərmən kamplarına karşı saldırıya gəçmiştir. Bozguna uğrayan Usipətələr və Tənctərilər kaçmak zorunda kalmışlar və Səzar'ın süvariləri tarafından Rən və Məusə nəhirlərinin kəsiştiği yərə kadar kovalanmışlardır. Pək çoğu nəhri gəçməyə çalışırkən boğularak ölmüştür.
Tacitus, Germaniya adlı əsərində Tənctəri və Usipətələrdən bahsətməz ancak Agricola adlı əsərində general Agricolanın Britanya səfərə sırasında Usipilərdən oluşan bir Kohorttan bahsədər.
Yenə Usipetelər və Tənctərilər Romalılar tarafından Cərmən kökənlidən ziyadə Qalliya kökənli olaraq qəbul edilmişdilər. Bu səbəblə adları Keltcə, Usipətələr "yaxşı minicilər" və Tənctərilər "sadıklar" olaraq çevirilmişdir.
İstinadlar
Jül Səzar, Commentarii de Bello Gallico
Lee, K.H. "Səzar'ın Usipətələr və Tənctərilərlə Karşılaşması." Yunanistan & Roma 2.Cilt 2 (1969): 100-103.
Tacitus, Agricola
Xarici keçidlər
Etnos ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
September 28, 2021
tenkterlər, usipətələr, əsrdə, reyn, çayının, şərq, sahillərində, yerləşmiş, olan, german, qəbilələridir, qəbilələr, haqqında, əhatəli, bilgi, yuli, sezarın, onlara, qarşı, düzənlədiği, səfərdən, bəhs, edən, comməntarii, bəllo, gallico, adlı, əsəridir, tarixi,. Tenkterler ve Usipeteler M O I esrde Reyn cayinin serq sahillerinde yerlesmis olan German qebileleridir Bu qebileler haqqinda en ehateli bilgi Yuli Sezarin onlara qarsi duzenledigi seferden behs eden Commentarii de Bello Gallico adli eseridir Tarixi RedakteSezar Tenkter ve Usipete qebilelerinin bolgenin basqin herbi gucu olan Suebiler terefinden geleneksel topraklarindan nasil surulduklerini tasvir eder M O 55 ci ilin qisinda Germaniyanin basqa bir yerinde yasamaq ucun yeni torpaqlar tapmayan iki qebile Reyn cayinin agzina Belgic kokenli bir qebile olan ve hele Roma hegemonlugunu qebul etmemis olan Menapilerin cayin her iki yaxasindan olan torpaqlarina gelmisdiler Bir nece kicik basqin neticesinde tehlukenin ferqine varan Menapiler hemen Reyn cayinin serq yaxalarina kecmisler ve ugurlu bir savunma sonucu germanlarin cayin diger tarafina gecisini belirli bir sure icin durdurabilmislerdi Germanlarin geri cekilmesinin ardindan eski torpaqlarina donen Menapiler german suvarilerinin surpriz bir gece saldirisi ile qarsi qarsiya qalmisdilar Cox sayda Menapi gemisi ile qarsiya kecen germanlar Menapi torpaqlarinin geri qalanini da isgal etmis ve qisi qebilenin erzaqlarina el qoyaraq kecirmisdiler Sezar qalliyalilarin yeni gelenlerle isbirliyi quraraq ona qarsi bir ittifak olusturabilecegi korkusuyla hemen olaya mudahale etme karari almistir Sezar bazi Galyali kabile seflerinin Cermenlere isgal ettikleri topraklardan cekilmeleri karsiliginda para vermeyi teklif ettikleri bilgisini almis ancak Tencteri ve Usipeteler bu teklifi Galyalarin zayifligina yorarak Galya topraklari icerisinde ilerlemeye devam ederek Condrusi ve Eburone kabilelerinin de topraklarini isgal etmislerdir Bu rusvet teklifinden haberi yokmus gibi davranan Sezar onlardan Tencteri ve Usipetelere karsi yapilacak savasta kullanmak uzere suvari ve erzak talebinde bulunmustur Tencteri ve Usipeteler oncelikler Sezar a elciler gondermislerdir Kendi askeri guclerini abartan kabileler Sezar a kendilerine yerlesmek icin bir alan tahsis etmesini rica etmislerdir Suebilere karsi bir ittifak teklifini reddeden Sezar Tencteri ve Usipeteler icin Suebilerin saldirilari karsisinda yardim talebinde bulunan baska bir Cermen kabilesi olan Ubilerin topraklarini uygun gormustur Elciler Sezardan uc gun surecek bir ateskes talebinde bulunmus ancak Sezar Cermenlerin birkac gun once Meuse cayini kecerek Ambivariti topraklarini yagmalamaya giden suvarilerinin donusu icin zaman kazanmaya calistiklarini anlayarak bu teklifi reddetmistir Hayir cevabi alan elciler bu kez yerlesim yeri konusunda Ubilerle muzakerelerde bulunmak icin uc gunluk bir ateskes talebinde bulunmuslarsa da teklif ayni gerekce ile reddedilmistir Sezar elcilere sadece bir gun sure vermis ve komutanlarina savunmada kalmalarini ve karsi tarafi savasa kiskirtmaktan uzak durmalari emrini vermistir Cermen suvarileri sayica Sezar in Galyali suvarilerinden daha az olmalarina ragmen Romalilari geri cekilmeye zorlamak icin ilk saldiriyi baslatmislardir Sezar o donem icin kullandiklari karakteristik bir savas taktigi kullanmistir suvariler atlarindan hizla atlayarak Cermen suvarilerinin atlarini bel hizasindan bicaklamislardir Cermenleri barisi bozmakla suclayan Sezar daha fazla elci qebul etmemis ve bazilarini tutuklatarak tum gucuyle Cermen kamplarina karsi saldiriya gecmistir Bozguna ugrayan Usipeteler ve Tencteriler kacmak zorunda kalmislar ve Sezar in suvarileri tarafindan Ren ve Meuse nehirlerinin kesistigi yere kadar kovalanmislardir Pek cogu nehri gecmeye calisirken bogularak olmustur 1 2 Tacitus Germaniya adli eserinde Tencteri ve Usipetelerden bahsetmez ancak Agricola adli eserinde general Agricolanin Britanya sefere sirasinda Usipilerden olusan bir Kohorttan bahseder 3 Yene Usipeteler ve Tencteriler Romalilar tarafindan Cermen kokenliden ziyade Qalliya kokenli olaraq qebul edilmisdiler Bu sebeble adlari Keltce Usipeteler yaxsi miniciler ve Tencteriler sadiklar olaraq cevirilmisdir Istinadlar Redakte Jul Sezar Commentarii de Bello Gallico Lee K H Sezar in Usipeteler ve Tencterilerle Karsilasmasi Yunanistan amp Roma 2 Cilt 2 1969 100 103 Tacitus AgricolaXarici kecidler Redakte Etnos ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Tenkterler amp oldid 3533322, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
