Telemexanika — məsafədən nəzarət və idarəetmə məqsədi ilə informasiyanın (siqnalların) verilməsi, qəbulu üçün metod və texniki vasitələr işləyib hazırlayan elm və texnika sahəsi.
Telemexanika informasiyanın məsafəyə verilməsi ilə əlaqədar başqa elm və texnika sahələrindən (telefoniya, televiziya, teleqrafiya) bir sıra spesifik xüsusiyyətləri ilə fərqlənir. Bunlardan mühümləri: çox yavaş deyişən vərilənlərin ötürülməsi; ölçülən kəmiyyətlərin verilməsindəyüksək dəqiqlik tələb olunması; siqnalların çox gecikməsinə yolverilməməsi; idarəetmə əmrlərinin vərilməsinin etibarlığı, informasiyanın toplanması və istifadəsi proseslərinin avtomatlaşdırılma dərəcəsinin yüksək olması və s.
Tarixi
«Telemexanika» termini ilk dəfə 1905-ci ildə fransız alimi E.Branli işlətmişdir. İlk vaxtlar Telemexanika məfhumu hərəkətdə olan hərbi obyektlərin radio ilə idarəolunması ilə əlaqələndirilirdi. 20-ci əsrin 20-ci illərində Telemexanikanı dünyada tətbiq etməyə başladılar. Telemexanika vasitələrilə idarəetmə və nəzarət operatorun (dispetçerin) yerləşdiyi idarəetmə və ya dispetçer məntəqəsindən aparılır. İdarərtmə obyekləri bir yerdə, bir nəzarət məntəqəsində cəmlənir, yaxud böyük bir ərazidə qrup şəklində və ya tək-tək yerləşir. Əgər telemexaniki informasiyanın verilməsində radiokanallardan istifadə edilirsə, bu radiotelemexanika adlanır. Operatorun, obyekti məsafədən idarə etməsi və onun vəziyyətinə nəzarə etməsi üçün lazım gələn qurğular toplusu telemexaniki sistem təşkil edir.
Telemexanikanın yalnız idarəetmə və yalnız nəzarət funksiyasını yerinə yetirən sistemləri müvafiq olaraq teleidarəetmə (Tİ) və telenəzarət (TN) sistemləridir. Mürəkkəb obyektlərin teleidarəedilməsində alınmış nəzarət informasiyanın işlənməsi üçün «məsləhətçi» rejimində işləyən hesablayan elektron maşınlardan istifadə edilir. Belə telemexaniki sistemlərə teleinformasiya sistemləri, idarəedici təsirləri tam avtomatik hasil edən sistemlərə isə teleavtomatik idarəetmə sistemləri deyilir. TH sistemində verilən məlumat obyektin və ya onun ayrı-ayrı idarəetmə orqanlarının vəziyyətini, həmçinin obyekti xarakterizə edən parametrləri keyfiyyətçi qiymətləndirən siqnalverici informasiyadan və nəzarət olunan parametri kəmiyyətçə qiymətləndirən ölçmə informasiyasından ibarətdir. İdarəolunan obyektlərin əksəriyyəti ikimövqeli vəziyyətdən birində yerləşdiyindən idarəetmə əmrləri diskret xarakter daşıyır: «işəsalmaq» — «dayandırmaq» və s. İdarəolunan parametrin səlis dəyişdirilməsi lazım gəldikdə operator fasiləsiz idarəetmə siqnalları göndərir və özünün sonrakı işini obyektdən gələn ölçü informasiyası uyğunlaşdırır. Belə Tİ teletənzimləmə adlanır.
Telemexanika nəzəriyyəsi telemexaniki siqnalların formalaşması və çevrilməsi, onların rabitə xətləri ilə (məhdud tezlik zolağında) verilməsi və s. məsələləri öyrənir.
Telemexaniki kanal
Bir-birindən uzaq məsafədə yerləşmiş verici və qəbul edici məntəqələr arsında teleidarəetmə, teleölçmə və telesiqnallaşma informasiyanın ötürülməsi üçün qurğular kompleksi. Telemexaniki kanal rabitə kanalının bir növüdür və tərkibinə informasiya mənbəyi, kodlayan qurğu, ötürücü, rabitə xətti, qəbuledici, dekodlayan qurğu, daxildir. Yerin süni peyklərinin və ya avtomat Ay stansiyalarının idarə edilməsi üçün olan telemexaniki sistem kanalını (siqnalın radio ilə verilməsilə birlikdə).
Telemexaniki kod
Məlumatın rabitə kanalı ilə ikilik və ya ikilik-onluq kodla verilməsi üçün elektrik və pnevmatik siqnallar sistemi. Telemaxaniki kodun ayrı-ayrı elementrlərinin ifadə edilməsi və ötürülməsi üçün amplitud, tezlik, faza, müddət və s. əlamətləri müxtəlif olan siqnallardan istifadə edilir. Əgər məlumatın verilməsi üçün telemexaniki kodun elementlərinin bütün mümkün olan kombinasiyalarından istifadə edilmirsə, onda verilmiş kod elementlərindəki səhvləri qəbul vaxtı aşkara çıxarmağa imkan verən xüsusi üsullar tətbiq edilir. Bu da informasiyanın ötürülməsinin etibarlığını yüksəldir. Məlumatın kodlama sistemi, onun ötürülmə üsulu və verilən informasiyanın dəqiqliyini yüksəltmək metodları, telemexaniki sitemin konkret iş şəraiti, obyektin mühümlüyü, rabitə kanalının xüsusiyyətləri, tətbiq edilən aparatlar seçilir.
A.Balzak. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. I. Bakı. 1976. səh. 195.
Xarici keçidlər
Телемеханика
Fevral 11, 2022
telemexanika, məsafədən, nəzarət, idarəetmə, məqsədi, ilə, informasiyanın, siqnalların, verilməsi, qəbulu, üçün, metod, texniki, vasitələr, işləyib, hazırlayan, texnika, sahəsi, informasiyanın, məsafəyə, verilməsi, ilə, əlaqədar, başqa, texnika, sahələrindən, . Telemexanika mesafeden nezaret ve idareetme meqsedi ile informasiyanin siqnallarin verilmesi qebulu ucun metod ve texniki vasiteler isleyib hazirlayan elm ve texnika sahesi Telemexanika informasiyanin mesafeye verilmesi ile elaqedar basqa elm ve texnika sahelerinden telefoniya televiziya teleqrafiya bir sira spesifik xususiyyetleri ile ferqlenir Bunlardan muhumleri cox yavas deyisen verilenlerin oturulmesi olculen kemiyyetlerin verilmesindeyuksek deqiqlik teleb olunmasi siqnallarin cox gecikmesine yolverilmemesi idareetme emrlerinin verilmesinin etibarligi informasiyanin toplanmasi ve istifadesi proseslerinin avtomatlasdirilma derecesinin yuksek olmasi ve s Mundericat 1 Tarixi 2 Telemexaniki kanal 3 Telemexaniki kod 4 Hemcinin bax 5 Menbe 6 Xarici kecidlerTarixi Redakte Telemexanika termini ilk defe 1905 ci ilde fransiz alimi E Branli isletmisdir Ilk vaxtlar Telemexanika mefhumu hereketde olan herbi obyektlerin radio ile idareolunmasi ile elaqelendirilirdi 20 ci esrin 20 ci illerinde Telemexanikani dunyada tetbiq etmeye basladilar Telemexanika vasitelerile idareetme ve nezaret operatorun dispetcerin yerlesdiyi idareetme ve ya dispetcer menteqesinden aparilir Idarertme obyekleri bir yerde bir nezaret menteqesinde cemlenir yaxud boyuk bir erazide qrup seklinde ve ya tek tek yerlesir Eger telemexaniki informasiyanin verilmesinde radiokanallardan istifade edilirse bu radiotelemexanika adlanir Operatorun obyekti mesafeden idare etmesi ve onun veziyyetine nezare etmesi ucun lazim gelen qurgular toplusu telemexaniki sistem teskil edir Telemexanikanin yalniz idareetme ve yalniz nezaret funksiyasini yerine yetiren sistemleri muvafiq olaraq teleidareetme TI ve telenezaret TN sistemleridir Murekkeb obyektlerin teleidareedilmesinde alinmis nezaret informasiyanin islenmesi ucun meslehetci rejiminde isleyen hesablayan elektron masinlardan istifade edilir Bele telemexaniki sistemlere teleinformasiya sistemleri idareedici tesirleri tam avtomatik hasil eden sistemlere ise teleavtomatik idareetme sistemleri deyilir TH sisteminde verilen melumat obyektin ve ya onun ayri ayri idareetme orqanlarinin veziyyetini hemcinin obyekti xarakterize eden parametrleri keyfiyyetci qiymetlendiren siqnalverici informasiyadan ve nezaret olunan parametri kemiyyetce qiymetlendiren olcme informasiyasindan ibaretdir Idareolunan obyektlerin ekseriyyeti ikimovqeli veziyyetden birinde yerlesdiyinden idareetme emrleri diskret xarakter dasiyir isesalmaq dayandirmaq ve s Idareolunan parametrin selis deyisdirilmesi lazim geldikde operator fasilesiz idareetme siqnallari gonderir ve ozunun sonraki isini obyektden gelen olcu informasiyasi uygunlasdirir Bele TI teletenzimleme adlanir Telemexanika nezeriyyesi telemexaniki siqnallarin formalasmasi ve cevrilmesi onlarin rabite xetleri ile mehdud tezlik zolaginda verilmesi ve s meseleleri oyrenir Telemexaniki kanal RedakteBir birinden uzaq mesafede yerlesmis verici ve qebul edici menteqeler arsinda teleidareetme teleolcme ve telesiqnallasma informasiyanin oturulmesi ucun qurgular kompleksi Telemexaniki kanal rabite kanalinin bir novudur ve terkibine informasiya menbeyi kodlayan qurgu oturucu rabite xetti qebuledici dekodlayan qurgu daxildir Yerin suni peyklerinin ve ya avtomat Ay stansiyalarinin idare edilmesi ucun olan telemexaniki sistem kanalini siqnalin radio ile verilmesile birlikde Telemexaniki kod RedakteMelumatin rabite kanali ile ikilik ve ya ikilik onluq kodla verilmesi ucun elektrik ve pnevmatik siqnallar sistemi Telemaxaniki kodun ayri ayri elementrlerinin ifade edilmesi ve oturulmesi ucun amplitud tezlik faza muddet ve s elametleri muxtelif olan siqnallardan istifade edilir Eger melumatin verilmesi ucun telemexaniki kodun elementlerinin butun mumkun olan kombinasiyalarindan istifade edilmirse onda verilmis kod elementlerindeki sehvleri qebul vaxti askara cixarmaga imkan veren xususi usullar tetbiq edilir Bu da informasiyanin oturulmesinin etibarligini yukseldir Melumatin kodlama sistemi onun oturulme usulu ve verilen informasiyanin deqiqliyini yukseltmek metodlari telemexaniki sitemin konkret is seraiti obyektin muhumluyu rabite kanalinin xususiyyetleri tetbiq edilen aparatlar secilir Hemcinin bax RedakteTelemexanika zavoduMenbe RedakteA Balzak Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi I Baki 1976 seh 195 Xarici kecidler RedakteTelemehanika Menbe https az wikipedia org w index php title Telemexanika amp oldid 4802856, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
