Süleyman bəy Sulkeviç (belar.Мацей Аляксандравіч Сулькевіч, həmçinin Məmməd bəy Sulkeviç, rus.Мамед бек Сулькевич; 20 iyul1865, Kemeyşı, Lida qəzası, Vilna quberniyası / Voranava rayonu, Qrodno vilayəti, Belarus — 15 iyul 1920, Bakı, Azərbaycan) — polyak əsilli Rusiya-Azərbaycan hərbi xadimi, general-leytenant (1915), krım-tatar dövlət xadimi, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusunun Baş Ərkani-hərb (Baş qərargah) rəisi. Mənşəcə Belarus-Litva tatarlarındandır.
Süleyman bəy Sulkeviç belar.Мацей Аляксандравіч Сулькевіч
Süleyman bəy Sulkeviç Voronejdə Mixaylovski kadet korpusunu və Peterburqda Mixaylovski artilleriya məktəbini bitirmiş, poruçik rütbəsində ikən 1888-ci ıl oktyabrın 3-də Rusiyanın Baş Qərargah Akademiyasına daxil olmuşdu. Sonradan qərargah zabiti kimi Odessa hərbi dairəsində xidmətini davam etdirmişdir.
1899-cu ildə Sulkeviç həm podpolkovnik rütbəsi, həm də Müqəddəs Stanislav ordeninə layiq görülmüş, Odessa hərbi dairəsi qərargahının baş yavəri vəzifəsinə təyin olunmuşdu. 1904-1905-ci illər Rusiya-Yaponiya müharibəsində iştirak etmiş, xidmətlərinə görə 2-ci dərəcəli Müqəddəs Anna və 4-cü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordenləri ilə təltif edilmişdi.
1910-cu ildə general-mayor rütbəsinə layiq görülərək İrkutsk hərbi dairəsinin general-kvartirmeysteri vəzifəsinə irəli çəkilmişdi. 1912-ci ildə ona 7-ci ordu korpusunun qərargah rəisi vəzifəsi həvalə olunmuşdu. 1915-ci il aprelin 26-da Süleyman bəyə növbəti general-leytenant rütbəsi verilmişdi. Birinci dünya müharibəsi illərində yaradılmış ilk Müsəlman korpusunun komandiri olmuşdur.
Krımda
Çar hakimiyyətinin devrilməsindən sonra, 1918-ci ildə Sulkeviç Krıma gəlir və 25 iyun1918-ci ildə burada yaradılan Krım diyar hökumətinin sədri, daxili və hərbi işlər naziri seçilir. Alman qoşunlarının Krımdan çəkilməsindən sonra 1918-ci ilin 15 noyabrında hakimiyyəti Solomon Krıma təhvil verdi.
Azərbaycanda
1919-cu ilin martında Sulkeviç Azərbaycana gəlir. Həmin vaxtdan o, Azərbaycanda Məmməd bəy Sulkeviç kimi tanınmışdır. Sulkeviçin 19 mart 1919-cu ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusunun Baş qərargah rəisi təyin edilməsi ilə Azərbaycanın milli qoşun hissələrinin formalaşdırılması sürətləndirildi, onların döyüş hazırlığı xeyli təkmilləşdirildi. Onun rəhbərliyi ilə hissə və birləşmələrdə çavuş məktəbləri yaradıldı, döyüş hazırlığının proqram və cədvəlləri tərtib edildi, qoşun və agentura kəşfiyyatı işinin təşkilinə diqqət artırıldı. Bakıdakı ingilis qüvvələrinin komandanlığı ilə razılaşma əsasında ingilis toplarının öyrənilməsi üçün 50-80 nəfərlik qrupun yaradılamasına nail olundu. Həmin qrupda dərsləri ingilis zabitləri aparırdı.
Qoşun hissələrinin atəş hazırlığının yüksəldilməsi üçün Sulkeviç 1919-cu ilin mayında Gəncə, Xankəndi, Şəki, Zaqatala, Qusar və Bakı qarnizonlarının rəisləri qarşısında atəş meydanlarının təchiz olunması məsələsini qoydu. Atəş hazırlığı üçün metodik göstərişlər və rəhbər sənədlər hazırlandı. Hərbi məktəblərin zabit və yunkerlərinin geyim forması, ölkədə səfərbərlik planının hazırlanması istiqamətində görülən işlər də Sulkeviçin rəhbərliyi ilə həyata keçirilirdi. Denikin təhlükəsi güclənərkən Bakı müdafiə sisteminin, Bakının dənizdən və qurudan müdafiəsinin, Abşeronun, Şimal sərhədinin müdafiə sistemlərinin qurulması da Sulkeviçin gördüyü əhəmiyyətli işlərdəndir. Bakı limanındakı bəzi ticarət və nəqliyyat gəmilərinin hərbiləşdirilərək, şəhərin müdafiəsinə cəlb edilməsi ideyası da ona məxsus olmuşdur.
Səfərbərlik elan ediləcəyi təqdirdə dəmir yolu xətlərinin qorunması haqqında təlimat, Ermənistanın və Könüllü ordunun Azərbaycana təcavüzünün geniş miqyas alacağı halda qoşun hissələrinin yerləşdirilməsi, müharibə başlanarsa, Gəncədə arxa cəbhə komandanlığının yaradılması planları və digər mühüm sənədlər Sulkeviç tərəfindən hazırlanmışdı.
1920-ci ilin yanvarında Sulkeviç Qarabağda vəziyyətin sabitləşdirilməsi və qoşun hissələrinin möhkəmləndirilməsi istiqamətində konkret tədbirlər həyata keçirərək, erməni-daşnak silahlı dəstələrinin ləğv edilməsi üçün azərbaycanlı hərbi pilotların Gürcüstan təyyarələrində döyüşə cəlb edilməsi barədə təkliflər irəli sürmüşdü. 1920-ci il fevralın 17-də öz xahişi ilə ordu sıralarından tərxis edilən Sulkeviç az sonra Nazirlər Şurasının qərarı ilə, Bakıdan keçərək, Rusiyaya gedən Könüllü ordu qalıqlarından silah və təchizatı qəbul edən idarələrarası komissiyanın sədri təyin olunmuşdu. 1920-ci il Aprel işğalından sonra Sulkeviç bolşeviklər tərəfindən həbs olunaraq, ölüm cəzasına məhkum edilmiş və 15 iyul 1920-ci ildə Bayıl həbsxanasında güllələnmişdir.
Məhəmməd Əmin Rəsulzadə öz kitabında Süleyman bəy Sulkeviçin həyatının son dəqiqələri haqqında belə yazır :
...Onunla birlikdə olan Mehmet Əli bəy deyirdi: "Generala çekistlərin arxasınca getməyi əmr etdilər. Biz başa düşdük ki, onun ölüm anı çatıb. Biz onun gözlərinə baxmağa cürət etmirdik, lazımi söz tapa bilmirdik. General Sulkeviç özü bizi qabaqladı və sakit, amma inamlı səslə, heç vaxt yaddan çıxarmayacağım sözləri dedi: "Xoşbəxtəm ki, müsəlman ordusunun əsgəri kimi ölürəm. Əlvida!"
Filmoqrafiya
Cümhuriyyət generalları (film, 2006)
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir.
"Cümhuriyyətin kəşfiyyat orqanlarında Mircəfər Bağırov, Lavrenti Beriya kimi şəxslər də xidmət edib"
Avqust 12, 2021
məmməd, bəy, sulkeviç, süleyman, bəy, sulkeviç, belar, Мацей, Аляксандравіч, Сулькевіч, həmçinin, Мамед, бек, Сулькевич, iyul, 1865, kemeyşı, lida, qəzası, vilna, quberniyası, voranava, rayonu, qrodno, vilayəti, belarus, iyul, 1920, bakı, azərbaycan, polyak, ə. Suleyman bey Sulkevic belar Macej Alyaksandravich Sulkevich hemcinin Memmed bey Sulkevic rus Mamed bek Sulkevich 20 iyul 1865 Kemeysi Lida qezasi Vilna quberniyasi Voranava rayonu Qrodno vilayeti Belarus 1 15 iyul 1920 Baki Azerbaycan polyak 2 esilli Rusiya Azerbaycan herbi xadimi general leytenant 1915 krim tatar dovlet xadimi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti ordusunun Bas Erkani herb Bas qerargah reisi Mensece Belarus Litva tatarlarindandir Suleyman bey Sulkevic belar Macej Alyaksandravich Sulkevichbelar Macej Alyaksandravich SulkevichDiger adlari Suleyman pasa Krim Memmed bey Azerbaycan Dogum tarixi 20 iyul 1865Dogum yeri Kemeysi Lida qezasi Vilna quberniyasi indiki Kemeysi Voranava rayonu Qrodno vilayeti Belarus Vefat tarixi 15 iyul 1920 54 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi Rusiya ImperiyasiFealiyyeti siyasetci herbi qulluqcuFealiyyet illeri 1883 cu ilden Mundericat 1 Heyat ve fealiyyeti 1 1 Rus ordusunda 1 2 Krimda 1 3 Azerbaycanda 2 Filmoqrafiya 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerHeyat ve fealiyyeti RedakteRus ordusunda Redakte Nesil gerb Suleyman bey Sulkevic Voronejde Mixaylovski kadet korpusunu ve Peterburqda Mixaylovski artilleriya mektebini bitirmis porucik rutbesinde iken 1888 ci il oktyabrin 3 de Rusiyanin Bas Qerargah Akademiyasina daxil olmusdu Sonradan qerargah zabiti kimi Odessa herbi dairesinde xidmetini davam etdirmisdir 1899 cu ilde Sulkevic hem podpolkovnik rutbesi hem de Muqeddes Stanislav ordenine layiq gorulmus Odessa herbi dairesi qerargahinin bas yaveri vezifesine teyin olunmusdu 1904 1905 ci iller Rusiya Yaponiya muharibesinde istirak etmis xidmetlerine gore 2 ci dereceli Muqeddes Anna ve 4 cu dereceli Muqeddes Vladimir ordenleri ile teltif edilmisdi 1910 cu ilde general mayor rutbesine layiq gorulerek Irkutsk herbi dairesinin general kvartirmeysteri vezifesine ireli cekilmisdi 1912 ci ilde ona 7 ci ordu korpusunun qerargah reisi vezifesi hevale olunmusdu 1915 ci il aprelin 26 da Suleyman beye novbeti general leytenant rutbesi verilmisdi Birinci dunya muharibesi illerinde yaradilmis ilk Muselman korpusunun komandiri olmusdur Krimda Redakte Car hakimiyyetinin devrilmesinden sonra 1918 ci ilde Sulkevic Krima gelir ve 25 iyun 1918 ci ilde burada yaradilan Krim diyar hokumetinin sedri daxili ve herbi isler naziri secilir Alman qosunlarinin Krimdan cekilmesinden sonra 1918 ci ilin 15 noyabrinda hakimiyyeti Solomon Krima tehvil verdi Azerbaycanda Redakte 1919 cu ilin martinda Sulkevic Azerbaycana gelir Hemin vaxtdan o Azerbaycanda Memmed bey Sulkevic kimi taninmisdir Sulkevicin 19 mart 1919 cu ilde Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti ordusunun Bas qerargah reisi teyin edilmesi ile Azerbaycanin milli qosun hisselerinin formalasdirilmasi suretlendirildi onlarin doyus hazirligi xeyli tekmillesdirildi Onun rehberliyi ile hisse ve birlesmelerde cavus mektebleri yaradildi doyus hazirliginin proqram ve cedvelleri tertib edildi qosun ve agentura kesfiyyati isinin teskiline diqqet artirildi Bakidaki ingilis quvvelerinin komandanligi ile razilasma esasinda ingilis toplarinin oyrenilmesi ucun 50 80 neferlik qrupun yaradilamasina nail olundu Hemin qrupda dersleri ingilis zabitleri aparirdi Qosun hisselerinin ates hazirliginin yukseldilmesi ucun Sulkevic 1919 cu ilin mayinda Gence Xankendi Seki Zaqatala Qusar ve Baki qarnizonlarinin reisleri qarsisinda ates meydanlarinin techiz olunmasi meselesini qoydu Ates hazirligi ucun metodik gosterisler ve rehber senedler hazirlandi Herbi mekteblerin zabit ve yunkerlerinin geyim formasi olkede seferberlik planinin hazirlanmasi istiqametinde gorulen isler de Sulkevicin rehberliyi ile heyata kecirilirdi Denikin tehlukesi guclenerken Baki mudafie sisteminin Bakinin denizden ve qurudan mudafiesinin Abseronun Simal serhedinin mudafie sistemlerinin qurulmasi da Sulkevicin gorduyu ehemiyyetli islerdendir Baki limanindaki bezi ticaret ve neqliyyat gemilerinin herbilesdirilerek seherin mudafiesine celb edilmesi ideyasi da ona mexsus olmusdur Seferberlik elan edileceyi teqdirde demir yolu xetlerinin qorunmasi haqqinda telimat Ermenistanin ve Konullu ordunun Azerbaycana tecavuzunun genis miqyas alacagi halda qosun hisselerinin yerlesdirilmesi muharibe baslanarsa Gencede arxa cebhe komandanliginin yaradilmasi planlari ve diger muhum senedler Sulkevic terefinden hazirlanmisdi 1920 ci ilin yanvarinda Sulkevic Qarabagda veziyyetin sabitlesdirilmesi ve qosun hisselerinin mohkemlendirilmesi istiqametinde konkret tedbirler heyata kecirerek ermeni dasnak silahli destelerinin legv edilmesi ucun azerbaycanli herbi pilotlarin Gurcustan teyyarelerinde doyuse celb edilmesi barede teklifler ireli surmusdu 1920 ci il fevralin 17 de oz xahisi ile ordu siralarindan terxis edilen Sulkevic az sonra Nazirler Surasinin qerari ile Bakidan kecerek Rusiyaya geden Konullu ordu qaliqlarindan silah ve techizati qebul eden idarelerarasi komissiyanin sedri teyin olunmusdu 1920 ci il Aprel isgalindan sonra Sulkevic bolsevikler terefinden hebs olunaraq olum cezasina mehkum edilmis ve 15 iyul 1920 ci ilde Bayil hebsxanasinda gullelenmisdir Mehemmed Emin Resulzade oz kitabinda Suleyman bey Sulkevicin heyatinin son deqiqeleri haqqinda bele yazir 3 Onunla birlikde olan Mehmet Eli bey deyirdi Generala cekistlerin arxasinca getmeyi emr etdiler Biz basa dusduk ki onun olum ani catib Biz onun gozlerine baxmaga curet etmirdik lazimi soz tapa bilmirdik General Sulkevic ozu bizi qabaqladi ve sakit amma inamli sesle hec vaxt yaddan cixarmayacagim sozleri dedi Xosbextem ki muselman ordusunun esgeri kimi olurem Elvida Filmoqrafiya RedakteCumhuriyyet generallari film 2006 Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir MARAKOЎ L Sulkevich Macej Alyaksandravich bel Polsa Respublikasinin Prezidenti Andjey Dudanin adindan Ilham Eliyevin serefine resmi ziyafet verilib president az 27 06 2017 azerb Semistan Nezirli 1920 ci ilde Qarabag doyusleri Baki 2009 bax seh 196 Arxivlesdirilib 2016 03 09 at the Wayback MachineXarici kecidler Redakte Cumhuriyyetin kesfiyyat orqanlarinda Mircefer Bagirov Lavrenti Beriya kimi sexsler de xidmet edib Menbe https az wikipedia org w index php title Memmed bey Sulkevic amp oldid 6045275, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
