Struma faciəsi və ya Struma hadisəsi — İkinci dünya müharibəsi zamanı yəhudiləri Fələstinə aparan Struma gəmisinin SSRİ sualtı qayığı tərəfindən batırılması ilə nəticələnən hadisə.
1940-cı ildə almanlar Balkan yarımadasına çatmışdılar. Nasistlər yəhudilərə qoyduqları sanksiyaları müttəfiqləri Rumıniyada da tədbiq edirdilər. 1941-ci ildə Rumıniyanın Yaş şəhərində 4000 yəhudinin öldürülməsinin ardından yəhudilərin Fələstinə köçməkdən başqa çarələri qalmamışdı. Türkiyə sularından istifadə edərək Fələstinə qaçmaq qərarına gələn bir çox intellektual və varlı yəhudilər topladıqları pul ilə Struma adlı 1830 model bir motora sahib, 46 metrəlik kömür gəmisi kirayəyə aldılar. Struma bolqar gəmisi idi.
Gəminin İstanbula gəlməsi
12 dekabr1941-ci ildə Rumıniyanın Köstence limanından təqribən 790 səyahətçi və 10 dənizçi ilə qalxan Strumanın motoru İstanbula çatmadan açıq dənizdə xarab oldu. Sərnişinlər topladıqları pulla yaxınlıqdan keçdikləri gəmi tərəfindən motoru təmir etdirdilər. Gəmi ikinci bu cür hadisə ilə üzləşincə 15 dekabr 1941-ci ildə İstanbul boğazında, Sarayburnuda dayandı.
Almaniyanınİstanbuldaki səfirliyi gəmi sərnişinlərinin yoluxucu xəstəliyə sahib olduqlarını bildirdi və onların sahilə çıxmaması üçün təzyiq göstərdi. O dövrdə yəhudilərin Fələstinə köçməsini əngəlləməyə çalışan İngiltərənin də təzyiqi ilə gəmi nə sahilə yaxınlaşa, nə də yoluna davam edə bildi. Almaniya ilə müttəfiq olan Rumıniya gəmini qəbul etmədi.
Fələstin vizası olan bir neçə sərnişin İngiltərənin təsdiqi ilə, Martin Segal və ailəsi isə ABŞ-ın xahişi ilə, Vehbi Koç isə Türkiyə hökumətinin səyləri ilə gəmidən endirildi. Segal "Standard Oil Company of New York" adlı ABŞ neft şirkətinin Rumıniya müdiri idi. Vehbi Koç isə eyni şirkətin Türkiyə təmsilçisi idi. Koç Segal ailəsi üçün Daxili İşlər Naziri Faiq Öztrak və İstanbul Polis Müdiri İhsan Sabri Çağlayangil ilə görüşmüşdü.
Sahildə
9 həftə boyunca dənizdə dayanan gəmiyə Qızılay və İstanbuldaki Yəhudi cəmiyyəti tərəfindən yardım çatdırıldı. Yardımları İstanbuldaki Yəhudi cəmiyyətinin öndərlərindən Simon Brod və Rifat Karako təşkil edirdi. Strumanın motoru təmir edilmək üçün söküldü.
Hadisə zamanı 15 yaşında olan və yardım fəaliyyətlərində iştirak edən yəhudi əsilli türk biznesmen İshak Alaton köməyin çoxunun Yəhudi Cəmiyyəti tərəfindən hazırlandığını bildirmişdir.
Batırılma
Sərnişinlərin aqibəti haqqında müzakirələr nəticə verməyincə 23 fevral1942-ci ildə Türk hökuməti motoru hələ də işləməyən gəmini Qaradənizdə Şilə adasına çəkdirdi. Gecə boyunca sürüklənən gəmi 24 fevralda böyük partlayışla batdı. 103-ü uşaq olmaqla 768 nəfər öldü. Sadəcə David Stoliar adlı 20 yaşında bir sərnişin və İvanof Diko adlı ikinci kapitan sağ qaldı. Stoliar və Diko səhərə qədər bir taxtaya yapışaraq sağ qalmağa çalışdılar. Onlar donmaq üzrə idilər. Bütün ümidləri tükənən Diko özünü buraxaraq öldürdü. Stoliar isə çarəsizlikdən biləklərini kəsmək istədi, amma əlləri donduğundan alınmadı. Ölmək üzrə ikən 12 kürəkli Türk Qurtarma Qayığı tərəfindən xilas edildi.
Uzun illər gəminin niyə batdığı bilinmədi. Sağ qurtualan tək şəxs olan David Stoliar İsrail Sılahlı Qüvvələrinin radiosuna verdiyi açıqlamada gəminin türk torpedosu tərəfindən batırıldığını iddia etdi. 1960-cı illərdə SSRİ arxivlərindən çıxan sənədlərlə Strumanın Sovet sualtı qayığı Ş-213 tərəfindən torpedo ilə batırıldığı məlum oldu. Həmin sualtı qayıq 23 fevralda türk gəmisi Çankayanı da batırmışdı. Sovet sualtı qayıqları Almaniyaya gedən bütün əşyaları əngəlləmək üçün Qaradənizdəki bütün tərəfsiz və düşmən gəmilərini batırırdılar. Strumanın batırılması SSRİ sənədlərində belə təsvir olunmuşdu:
Ş-213 sualtı qayığı ... 24.2.1942 tarixində səhər qorumasız vəziyyətdəki düşmən gəmisi Strumaya rast gəldi ... Gəmi 1118 metrədən uğurla torpedo ilə vuruldu və batırıldı ... Gənc zabitlər ... Gəmi kapitanı ... və torpedonu atan Qırmızı donanma dənizçiləri ... cəsarət nüməsi göstərdilər.
Nəticələri
Hadisədən sonra dövrün Türkiyə baş naziri Rafiq Saydam "Türkiyə başqaları tərəfindən arzu edilməyən insanlara məkan ola bilməz" dedi.
Struma faciəsi Patriya hadisəsi ilə birlikdə Fələstindəki yeraltı yəhudi qruplaşmaların ingilis mandasına hücumunu şiddətləndirməyə səbəb vermişdir. Bu təşkilatlardan biri olan Lehi hadisənin səbəbkarı kimi Fələstin Komissarı Harold MakMaykılı göstərdi.
Mədəniyyətdə
Zülfü Livaneli tərəfindən yazılan və 2011-ci ildə nəşr olunan "Serenad" romanı bu hadisəyə əsaslanır.
Halit Kakınç tərəfindən bu faciədən bəhs edən "Struma - Üzən Tabut" sənədli filmi hazırlanmışdır.
Mart 07, 2022
struma, faciəsi, struma, hadisəsi, ikinci, dünya, müharibəsi, zamanı, yəhudiləri, fələstinə, aparan, struma, gəmisinin, ssri, sualtı, qayığı, tərəfindən, batırılması, ilə, nəticələnən, hadisə, ikinci, dünya, müharibəsiaşdodda, faciəyə, həsr, olunmuş, abidətari. Struma faciesi ve ya Struma hadisesi Ikinci dunya muharibesi zamani yehudileri Felestine aparan Struma gemisinin SSRI sualti qayigi terefinden batirilmasi ile neticelenen hadise Struma faciesiIkinci dunya muharibesiAsdodda facieye hesr olunmus abideTarix 24 fevral 1942 ci ilYeri Sile adasinin yaxinligi Qaradeniz Sebebi Qacmaq cehdiNeticesi Gemi batirildiMunaqise terefleriRuminiyadan qacan yehudiler SSRI sualti qayigiOlenler ve yaralananlar768 olu 103 u usaq bilinmirUmumi itkiler768 olu Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Arxa plan 2 Geminin Istanbula gelmesi 3 Sahilde 4 Batirilma 5 Neticeleri 6 MedeniyyetdeArxa plan Redakte1940 ci ilde almanlar Balkan yarimadasina catmisdilar Nasistler yehudilere qoyduqlari sanksiyalari muttefiqleri Ruminiyada da tedbiq edirdiler 1941 ci ilde Ruminiyanin Yas seherinde 4000 yehudinin oldurulmesinin ardindan yehudilerin Felestine kocmekden basqa careleri qalmamisdi Turkiye sularindan istifade ederek Felestine qacmaq qerarina gelen bir cox intellektual ve varli yehudiler topladiqlari pul ile Struma adli 1830 model bir motora sahib 46 metrelik komur gemisi kirayeye aldilar Struma bolqar gemisi idi Geminin Istanbula gelmesi Redakte12 dekabr 1941 ci ilde Ruminiyanin Kostence limanindan teqriben 790 seyahetci ve 10 denizci ile qalxan Strumanin motoru Istanbula catmadan aciq denizde xarab oldu Sernisinler topladiqlari pulla yaxinliqdan kecdikleri gemi terefinden motoru temir etdirdiler Gemi ikinci bu cur hadise ile uzlesince 15 dekabr 1941 ci ilde Istanbul bogazinda Sarayburnuda dayandi Almaniyanin Istanbuldaki sefirliyi gemi sernisinlerinin yoluxucu xesteliye sahib olduqlarini bildirdi ve onlarin sahile cixmamasi ucun tezyiq gosterdi O dovrde yehudilerin Felestine kocmesini engellemeye calisan Ingilterenin de tezyiqi ile gemi ne sahile yaxinlasa ne de yoluna davam ede bildi Almaniya ile muttefiq olan Ruminiya gemini qebul etmedi Felestin vizasi olan bir nece sernisin Ingilterenin tesdiqi ile Martin Segal ve ailesi ise ABS in xahisi ile Vehbi Koc ise Turkiye hokumetinin seyleri ile gemiden endirildi Segal Standard Oil Company of New York adli ABS neft sirketinin Ruminiya mudiri idi Vehbi Koc ise eyni sirketin Turkiye temsilcisi idi Koc Segal ailesi ucun Daxili Isler Naziri Faiq Oztrak ve Istanbul Polis Mudiri Ihsan Sabri Caglayangil ile gorusmusdu Sahilde Redakte9 hefte boyunca denizde dayanan gemiye Qizilay ve Istanbuldaki Yehudi cemiyyeti terefinden yardim catdirildi Yardimlari Istanbuldaki Yehudi cemiyyetinin onderlerinden Simon Brod ve Rifat Karako teskil edirdi Strumanin motoru temir edilmek ucun sokuldu Hadise zamani 15 yasinda olan ve yardim fealiyyetlerinde istirak eden yehudi esilli turk biznesmen Ishak Alaton komeyin coxunun Yehudi Cemiyyeti terefinden hazirlandigini bildirmisdir Batirilma RedakteSernisinlerin aqibeti haqqinda muzakireler netice vermeyince 23 fevral 1942 ci ilde Turk hokumeti motoru hele de islemeyen gemini Qaradenizde Sile adasina cekdirdi Gece boyunca suruklenen gemi 24 fevralda boyuk partlayisla batdi 103 u usaq olmaqla 768 nefer oldu Sadece David Stoliar adli 20 yasinda bir sernisin ve Ivanof Diko adli ikinci kapitan sag qaldi Stoliar ve Diko sehere qeder bir taxtaya yapisaraq sag qalmaga calisdilar Onlar donmaq uzre idiler Butun umidleri tukenen Diko ozunu buraxaraq oldurdu Stoliar ise caresizlikden bileklerini kesmek istedi amma elleri dondugundan alinmadi Olmek uzre iken 12 kurekli Turk Qurtarma Qayigi terefinden xilas edildi Uzun iller geminin niye batdigi bilinmedi Sag qurtualan tek sexs olan David Stoliar Israil Silahli Quvvelerinin radiosuna verdiyi aciqlamada geminin turk torpedosu terefinden batirildigini iddia etdi 1960 ci illerde SSRI arxivlerinden cixan senedlerle Strumanin Sovet sualti qayigi S 213 terefinden torpedo ile batirildigi melum oldu Hemin sualti qayiq 23 fevralda turk gemisi Cankayani da batirmisdi Sovet sualti qayiqlari Almaniyaya geden butun esyalari engellemek ucun Qaradenizdeki butun terefsiz ve dusmen gemilerini batirirdilar Strumanin batirilmasi SSRI senedlerinde bele tesvir olunmusdu S 213 sualti qayigi 24 2 1942 tarixinde seher qorumasiz veziyyetdeki dusmen gemisi Strumaya rast geldi Gemi 1118 metreden ugurla torpedo ile vuruldu ve batirildi Genc zabitler Gemi kapitani ve torpedonu atan Qirmizi donanma denizcileri cesaret numesi gosterdiler Neticeleri RedakteHadiseden sonra dovrun Turkiye bas naziri Rafiq Saydam Turkiye basqalari terefinden arzu edilmeyen insanlara mekan ola bilmez dedi Struma faciesi Patriya hadisesi ile birlikde Felestindeki yeralti yehudi qruplasmalarin ingilis mandasina hucumunu siddetlendirmeye sebeb vermisdir Bu teskilatlardan biri olan Lehi hadisenin sebebkari kimi Felestin Komissari Harold MakMaykili gosterdi Medeniyyetde RedakteZulfu Livaneli terefinden yazilan ve 2011 ci ilde nesr olunan Serenad romani bu hadiseye esaslanir Halit Kakinc terefinden bu facieden behs eden Struma Uzen Tabut senedli filmi hazirlanmisdir Menbe https az wikipedia org w index php title Struma faciesi amp oldid 5546825, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
