Bu sinfə iki dəstədə birləşmiş bir neçə növ aiddir. Sestodkimilərin nümayəndələri bir çox cəhətdən sestodlara oxşardır və axırıncılarda olduğu kimi onlarda da həzm sistemi yoxdur. Bu səbəbdən də çox vaxt sestodkimiləri yarım sinif kimi Cestoda sinfinə aid edirlər. Halbu ki , sestodkimiləri lentşəkilli qurdlardan fərqləndirən bir sıra əlamətlər vardır . İlk növbədə bu fərq surfənin likoforun quruluşuna aiddir. Bunların sürfələrində lentşəkilli qurdların onkosferində olduğu kimi 6 qarmaqcıq deyil , 10 rüşeym qarmaqcıqı vardır. Lentşəkilli qurdlardan fərqli olaraq likoforun serkomeri çox vaxt ayrılmır, o yetgin ferdlərdə də qalır . Bütün cestodaria-lar buğumsuz quruluşda olub, bir cinsi aparata malikdir. Cinsi sistemi digər yastı qurdlarda olduğu kimi hermofroditdir və çoxlu follikulyar toxumluqlardan və bir ikipaylı yumurtalıqlardan ibarətdir. Sarılıq vəziləri inkişaf etmişdir; balalıq sərbəst dəliklə xaricə açılır . Balalıq yolu vardır .Bütün başqa üzvlər sistemi prinsip etibarilə lentşəkilli qurdlarda olduğu kimi qurulmuşdur. Yastı qurdlar öz mənşələrinə görə ibtidai bağırsaqboşluqluların əcdadları ilə əlaqədardır . Plathelminthes –in əcdad ağacının əsasını şübhəsiz ki , kirpikli qurdlar sinifi təşkil edir. Onların hipotetik planulaşəkilli orqanizmlərdən əmələ gəlməsinin güman edilməsi yuxarıda göstərilmişdir. Qeyd edildiyi kimi, bağırsaqsız türbellarilər ibtidai quruluşa malik olmaları ilə xarakterizə olunur. Yeqin ki, onlar bütün kirpikli qurdlara başlanğıc vermişlər . Lakin Plathelminthes tipi daxilində filogenetik münasibətləri yaxşı başa düşmək üçün düzbağırsaqlı türbellarilər daha böyük maraq kəsb edir. Rhabdocoela - nın quruluşunu sxematik göstərsək o zaman biz sadə duz bağırsaqlı və beyinə malik , 2-6 sinir sütünlu , cüt cinsi vəzili xitinləşmiş kopulyativ aparatı olan bir növün bütün yastı qurdların ümumiləşdirilmiş heyvan şəklində prototipini alırıq . Həmin prototipdən müxtəlif cəhətdən Plathelminthes –in digər dahada ixtisaslaşmış qrupu əmələ gələ bilir. Yəqin ki , parazitlik edən bütün müasir yastı qurdların başlanğıcı düzbağırsaqlı türbellarilərin əcdadları ilə ümumi əlamətlərə malik marfoloji cəhətdən onlara yaxın olan sərbəst yaşayan formalar olmuşdur. Həmin formaların təkamülü uc əsas istiqamətində getmişdir : bir budaq hazır ki , Rhabdocoela başlanğıc vermiş , ikisi isə parazit həyat tərzinə uyğunlaşma yolu ilə getmişdir. Müasir türbellarilər və xüsusilə, düzbağırsaqlılar başqa heyvanlarla müştərək yaşama qabiliyyətinə malikdir. Rhabdocoela-nın elə növləri məlumdur ki, onlar xərçəngkimilərin çıxarıcı kameralarından və ya onların qəlsəmə boşluğundan bir siğınacaq kimi istifadə edirlər. Əsil parazit növləridə vardır ki, bunlarda molyuskalarda, dəniz ulduzlarında, balıqlarda və başqa heyvanlarda yaşayır. Bütün bunlar düzbağırsaqlı türbellarilərin əcdadlarının əlverişli şəraitdə əmələ gəldikdə parazitlik edə bilmələrinin söyləməyə bizə əsas verir. Sərbəst yaşayan heyvanların parazitizmə keçməsi bir neçə yolla ola bilər. Burada müxtəlif tip simbiozluluğun və eləcədə əhəmiyyəti böyükdür. Belə ki bir partyordan biri, daha kiçik ölçüsü ilə fərqlənəni, iri heyvanın bədənində özünə sığınacaq tapır. Belə kirayişinlərdən biri çox ehtimal ki, müasir monogeneylərin türbellarilərəbənzər əcdadları olmuşdur. Balıqların qəlsəmələri, dərisi və üzgəcləri üzərində oturaraq, onlar ilk əvvəl balıqların üzərində oturan xırda onurğasızlarla və ya onların ötüyünün ifraz etdiyi seliklə qidalanmışlar. Qədim monogeneylərin parazitizmə keçməsi, yəqin ki qırğıdaqlı balıqların əmələ gəlməsi ilə əlaqədardır. Ayrı – ayrı hallarda ektoparazitizm sonralardan daxili parazitizmə gətirib çıxara bilər. Məsələn, monogeneylərin çoxu ömrü boyu balıqların qəlsəmələrində yaşayır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, müasir monogeneylərin bəzi növləri balıqların ağız boşluğunda, udlaqda və qida borusunda parazitlik edir. Görünür ki, təkamül gedişində onlar tədricən onlar parazit etdikləri qəlsəmələrdən ağız boşluğundan, həzm sisteminə keçmişlər. Filogenezdə ektoparazitizmdən sahibin bağırsağında parazitlik etməyə keçmənin ağlabatan yoldur . Sestod və sestodkimilərin təkamülü üçün ən xarakterik hal onların quruluşlarının endoparazit həyat tərzi nəticəsində meydana çıxan sadələşmədir. Bu sadələşmə onlarda həzm sisteminin və hiss üzvlərinin tamamilə itməsində və bunun əksinə olaraq cinsi sistemin məhsuldarlığının xeyli artmasında özünü göstərir. Filogenezdə müasir sorucu qurdlar sinfinin əmələ gəlməsi görünür, qismən başqa cür getmişdir. Müasir sorucu qurdların həyat dövrəsi molyuskaların mütləq iştiraki olmadan yerinə yetirilə bilməz. Düz bağırsaqlı türbellarilərə oxşar olan sorucuların sürfələri yəqin suyun dibinə yaxın, daşların altında və yaxud sığınacaq kimi molyuskların çanağında yer tapmışlar. Belə halda onlar asanlıqla molyuskların qəlsəmə boşluğuna düşə bilir və beləliklə orada girayişin olaraq məskən salır. Əlbəttə, sərbəst həyat tərzindən, girayişinliyə bu cür keçid çox ləng keçmiş və sürfələrə xarici mühitlə uzun müddət əlaqə saxlamışdır. Sonralar belə girayişinlər, əvvəllər yəqin ki molyuskalardan asılı olmayarak qidalandığı halda, sonralardan onların qanı ilə qidalanmağa keçə bilmiş və beləliklə parazitizmə uyğunlaşma yoluna qədəm qoymuşlar. Bu cür vəziyyət tədricən parazitləri molyuskların daxilində keçməyə gətirib çıxarmalı idi. Sahibin orqanizmi ilə xarici mühitin elverişsiz təsirlərindən müdafiə olunan parazitlər, həmçinin, daimi qida mənbəyi kimi sahibin toxumaları və şirəsini istifadə edir. Bu sorucu qurdların əcdadlarının təkamülündə onların quruluşunun tədricən və əsaslı sürətdə sadələşməsi və yetkinləşməsinin sürətlənməsini göstərən yeni istiqaməti izah etdi. Əvvəllər öz sahibini tərk edib xarici mühitdə yetgin hala çatan sürfələr daha xaricə çıxmayıb sahibin bədənində inkişaf etməyə başladılar. Göründüyü kimi, sorucu qurdların əcdadlarında hələ uzun müddət sərbəst yaşayan nəsl saxlandığı üçün, həyat dövrəsi heteroqoniya xarakteri aldı .Yuxarı triasda sümüklü balıqların əmələ gəlməsi ilə sorucu qurdların əcdadlarının həyat dövrəsi bir deyil, bu iki sahibin iştiraki ilə yerinə yetirilməyə başlandı. Hermafrodit nəslin parazitizmə bu cür keçməsi onunla izah olunur ki, sərbəst yaşayan yastı qurdlara xas olan quruluşu eyniliklə saxlanmışdır. İki sahibin molyuska və onurğalının iştirakı ilə gedən və qaraciyər sorucusu üçün xas olan həyat dövrəsi tipi kimi baxırlar. Görünür ki, çox sonralar əksər müasir digenetik sorucu qurdlar üçün xarakter olan üç sahibin iştirakı ilə gedən həyat dövrəsi müəyyənləşdirilmişdir. Bu zaman sonuncu sahibə qida kimi yarayan ikinci aralıq sahibin gəlib çıxmasına, sonuncunun yoluxmasını təmin edən uyğunlaşma kimi baxırlar.
sestodkimilər, cestodarıa, yastı, qurdlar, plathelminthes, tipinə, sinifdir, cestodarıacestodarıaelmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, ilkağızlılartipüstü, platyzoatip, yastı, qurdlarsinif, elmi, adıce. Sestodkimiler lat Cestodaria Yasti qurdlar lat Plathelminthes tipine aid sinifdir SestodkimilerCestodariaCestodariaElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme IlkagizlilarTipustu PlatyzoaTip Yasti qurdlarSinif SestodkimilerElmi adiCestodariaVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 57309NCBI 6200EOL 2885 Mundericat 1 Haqqinda 2 Edebiyyati 3 Hemcinin bax 4 Xarici kecidler 5 IstinadlarHaqqinda RedakteBu sinfe iki destede birlesmis bir nece nov aiddir Sestodkimilerin numayendeleri bir cox cehetden sestodlara oxsardir ve axirincilarda oldugu kimi onlarda da hezm sistemi yoxdur Bu sebebden de cox vaxt sestodkimileri yarim sinif kimi Cestoda sinfine aid edirler Halbu ki sestodkimileri lentsekilli qurdlardan ferqlendiren bir sira elametler vardir Ilk novbede bu ferq surfenin likoforun qurulusuna aiddir Bunlarin surfelerinde lentsekilli qurdlarin onkosferinde oldugu kimi 6 qarmaqciq deyil 10 ruseym qarmaqciqi vardir Lentsekilli qurdlardan ferqli olaraq likoforun serkomeri cox vaxt ayrilmir o yetgin ferdlerde de qalir Butun cestodaria lar bugumsuz qurulusda olub bir cinsi aparata malikdir Cinsi sistemi diger yasti qurdlarda oldugu kimi hermofroditdir ve coxlu follikulyar toxumluqlardan ve bir ikipayli yumurtaliqlardan ibaretdir Sariliq vezileri inkisaf etmisdir balaliq serbest delikle xarice acilir Balaliq yolu vardir Butun basqa uzvler sistemi prinsip etibarile lentsekilli qurdlarda oldugu kimi qurulmusdur Yasti qurdlar oz menselerine gore ibtidai bagirsaqbosluqlularin ecdadlari ile elaqedardir Plathelminthes in ecdad agacinin esasini subhesiz ki kirpikli qurdlar sinifi teskil edir Onlarin hipotetik planulasekilli orqanizmlerden emele gelmesinin guman edilmesi yuxarida gosterilmisdir Qeyd edildiyi kimi bagirsaqsiz turbellariler ibtidai qurulusa malik olmalari ile xarakterize olunur Yeqin ki onlar butun kirpikli qurdlara baslangic vermisler Lakin 1 Plathelminthes tipi daxilinde filogenetik munasibetleri yaxsi basa dusmek ucun duzbagirsaqli turbellariler daha boyuk maraq kesb edir Rhabdocoela nin qurulusunu sxematik gostersek o zaman biz sade duz bagirsaqli ve beyine malik 2 6 sinir sutunlu cut cinsi vezili xitinlesmis kopulyativ aparati olan bir novun butun yasti qurdlarin umumilesdirilmis heyvan seklinde prototipini aliriq Hemin prototipden muxtelif cehetden 2 Plathelminthes in diger dahada ixtisaslasmis qrupu emele gele bilir Yeqin ki parazitlik eden butun muasir yasti qurdlarin baslangici duzbagirsaqli turbellarilerin ecdadlari ile umumi elametlere malik marfoloji cehetden onlara yaxin olan serbest yasayan formalar olmusdur Hemin formalarin tekamulu uc esas istiqametinde getmisdir bir budaq hazir ki Rhabdocoela baslangic vermis ikisi ise parazit heyat terzine uygunlasma yolu ile getmisdir Muasir turbellariler ve xususile duzbagirsaqlilar basqa heyvanlarla musterek yasama qabiliyyetine malikdir Rhabdocoela nin ele novleri melumdur ki onlar xercengkimilerin cixarici kameralarindan ve ya onlarin qelseme boslugundan bir siginacaq kimi istifade edirler Esil parazit novleride vardir ki bunlarda molyuskalarda deniz ulduzlarinda baliqlarda ve basqa heyvanlarda yasayir Butun bunlar duzbagirsaqli turbellarilerin ecdadlarinin elverisli seraitde emele geldikde parazitlik ede bilmelerinin soylemeye bize esas verir Serbest yasayan heyvanlarin parazitizme kecmesi bir nece yolla ola biler Burada muxtelif tip simbiozlulugun ve elecede ehemiyyeti boyukdur Bele ki bir partyordan biri daha kicik olcusu ile ferqleneni iri heyvanin bedeninde ozune siginacaq tapir Bele kirayisinlerden biri cox ehtimal ki muasir monogeneylerin turbellarilerebenzer ecdadlari olmusdur Baliqlarin qelsemeleri derisi ve uzgecleri uzerinde oturaraq onlar ilk evvel baliqlarin uzerinde oturan xirda onurgasizlarla ve ya onlarin otuyunun ifraz etdiyi selikle qidalanmislar Qedim monogeneylerin parazitizme kecmesi yeqin ki qirgidaqli baliqlarin emele gelmesi ile elaqedardir Ayri ayri hallarda ektoparazitizm sonralardan daxili parazitizme getirib cixara biler Meselen monogeneylerin coxu omru boyu baliqlarin qelsemelerinde yasayir Onu da qeyd etmek lazimdir ki muasir monogeneylerin bezi novleri baliqlarin agiz boslugunda udlaqda ve qida borusunda parazitlik edir Gorunur ki tekamul gedisinde onlar tedricen onlar parazit etdikleri qelsemelerden agiz boslugundan hezm sistemine kecmisler Filogenezde ektoparazitizmden sahibin bagirsaginda parazitlik etmeye kecmenin aglabatan yoldur Sestod ve sestodkimilerin tekamulu ucun en xarakterik hal onlarin quruluslarinin endoparazit heyat terzi neticesinde meydana cixan sadelesmedir Bu sadelesme onlarda hezm sisteminin ve hiss uzvlerinin tamamile itmesinde ve bunun eksine olaraq cinsi sistemin mehsuldarliginin xeyli artmasinda ozunu gosterir Filogenezde muasir sorucu qurdlar sinfinin emele gelmesi gorunur qismen basqa cur getmisdir Muasir sorucu qurdlarin heyat dovresi molyuskalarin mutleq istiraki olmadan yerine yetirile bilmez Duz bagirsaqli turbellarilere oxsar olan sorucularin surfeleri yeqin suyun dibine yaxin daslarin altinda ve yaxud siginacaq kimi molyusklarin canaginda yer tapmislar Bele halda onlar asanliqla molyusklarin qelseme bosluguna duse bilir ve belelikle orada girayisin olaraq mesken salir Elbette serbest heyat terzinden girayisinliye bu cur kecid cox leng kecmis ve surfelere xarici muhitle uzun muddet elaqe saxlamisdir Sonralar bele girayisinler evveller yeqin ki molyuskalardan asili olmayarak qidalandigi halda sonralardan onlarin qani ile qidalanmaga kece bilmis ve belelikle parazitizme uygunlasma yoluna qedem qoymuslar Bu cur veziyyet tedricen parazitleri molyusklarin daxilinde kecmeye getirib cixarmali idi Sahibin orqanizmi ile xarici muhitin elverissiz tesirlerinden mudafie olunan parazitler hemcinin daimi qida menbeyi kimi sahibin toxumalari ve siresini istifade edir Bu sorucu qurdlarin ecdadlarinin tekamulunde onlarin qurulusunun tedricen ve esasli suretde sadelesmesi ve yetkinlesmesinin suretlenmesini gosteren yeni istiqameti izah etdi Evveller oz sahibini terk edib xarici muhitde yetgin hala catan surfeler daha xarice cixmayib sahibin bedeninde inkisaf etmeye basladilar Gorunduyu kimi sorucu qurdlarin ecdadlarinda hele uzun muddet serbest yasayan nesl saxlandigi ucun heyat dovresi heteroqoniya xarakteri aldi Yuxari triasda sumuklu baliqlarin emele gelmesi ile sorucu qurdlarin ecdadlarinin heyat dovresi bir deyil bu iki sahibin istiraki ile yerine yetirilmeye baslandi Hermafrodit neslin parazitizme bu cur kecmesi onunla izah olunur ki serbest yasayan yasti qurdlara xas olan qurulusu eynilikle saxlanmisdir Iki sahibin molyuska ve onurgalinin istiraki ile geden ve qaraciyer sorucusu ucun xas olan heyat dovresi tipi kimi baxirlar Gorunur ki cox sonralar ekser muasir digenetik sorucu qurdlar ucun xarakter olan uc sahibin istiraki ile geden heyat dovresi mueyyenlesdirilmisdir Bu zaman sonuncu sahibe qida kimi yarayan ikinci araliq sahibin gelib cixmasina sonuncunun yoluxmasini temin eden uygunlasma kimi baxirlar 3 Edebiyyati RedakteOnurgasizlar zoologiyasi Baki Maarif 1988 288 seh Dogel V AHemcinin bax RedakteLentsekilli qurdlar Sorucu qurdlar Yasti qurdlar Monogeneyler Ortonektidler Kirpikli qurdlarXarici kecidler RedaktePhylum Platyhelminthes RhabdocoelaIstinadlar Redakte Platyhelminthes Rhabdocoela IP PLOSKIE ChERVI PLATHELMINTHES Dogel Onurgasizlar zoologiyasi Baki 2007 seh 161Menbe https az wikipedia org w index php title Sestodkimiler amp oldid 5331381, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
