fbpx
Wikipedia

Adi boyaqotu

Adi boyaqotu (lat. Rubia tinctorum) - boyaqotu cinsinə aid bitki növü.

?Adi boyaqotu
Rubia tinctorum
Elmi təsnifat
Aləmi:Bitkilər
Şöbə:Örtülütoxumlular
Sinif:İkiləpəlilər
Yarımsinif:Lamiid
Sıra:Dalamazçiçəklilər
Fəsilə:Boyaqotukimilər
Cins:Boyaqotu
Növ: Adi boyaqotu
Elmi adı
Rubia tinctorum L., 1753
Sinonimlər
Galium rubia E.H.L.Krause
  • Rubia acaliculata Cav.
  • Gürcü boyaqotu (Rubia iberica (Fisch. ex DC.) K.Koch)
  • Rubia sativa Guadagno
  • Rubia sylvestris Mill.
  • Rubia tinctoria Salisb.
    • Rubia tinctorum var. iberica Fisch. ex DC.
    • Rubia tinctorum f. petiolaris Sommier & Levier
    • Rubia tinctorum var. pubescens Ledeb.
    • Rubia tinctorum var. sativa Pollini

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  
GRIN  
IPNI 
TPL 

Arealı

Adi boyaqotu növü Vyetnam, eləcə də Avropanın cənub-şərqindən Himalaya qədər yayılmışdır.

Azərbaycanda Böyük Qafqaz (Quba), Abşeron, Kür-Araz ovalığı, Naxçıvanın düzənlik və dağlıq ərazilərində, Lənkəran ovalığında, ümumiyyətlə, ovalıq və dağlarda orta dağ qurşağına qədər yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Adi boyaqotu Hündürlüyü 80-100 sm-ə qədər olan çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovları oduncağabənzər olub, uzundur, qalınlığı 1,5 sm-ə qədərdir, zoğ vermir; kökləri çoxbudaqlanan, oduncağabənzərdir və qırmızımtıl-qonur rəngli soyulan qabığı vardır. Gövdəsi qismən düzduran və ya yuxarı hissəsi dırmaşan, qonşu bitkilərə sarmaşandır, çox qısa qabarıq tüklərlə örtülmüş, bəzən çılpaq, yalnız buğumlarda tükcüklüdür, dördtillidir, qalınlaşmış tillərlə üzüaşağı qatlanmış tikanlar yerləşmişdir .

Yarpaq

Yarpaqları çiçək köbəsində 4-6 ədəd (yalnız yuxarıdakılar 2 ədəd) olmaqla, qarşıqarşıya düzülmüşdür, bir yarım-iki dəfə buğumarasından qısadır, neştərtvari və ya ellipsşəkilli-neştərtvari, bəzən ensiz-neştərvaridir, sivridir, təpə hissədə bəzən uzunsov sivri sonluğa dartılmış haldadır, pazşəkilli qaidəsi vardır, adətən uzunluğu yarpaq ayasından (4) 5-7 dəfə qısa olan saplaqdan kəskin ayrılmışdır. Ən iri yarpaqlar (uzunluğu 5,5-8 (9) sm, eni 2-2,7 sm) gövdənin orta hissəsində yerləşmişdir.

Çiçək

İyun İyul aylarında çiçək verir. Çiçəkləri qoltuq və təpə hissədə, azçiçəkli, bir-iki dəfə 3 hissəyə-bölünmüş yarımçətirdə yerləşib, gövdə və budaqların sonunda seyrək, uzunsov, yuxarı hissədə demək olar ki, yarpaqlanmamış süpürgədə toplanmış; yarımçətirlərin ümimi çiçək saplağı buğumlarda

qarşı qarşıya yerləşmişdir. Tac sarı rəngli, qısa qıfşəkilli olub, xırdadır, neştərvari və ya yumurtaşəkilli-neştərvari beş dilimi vardır.

Meyvə

İyul-avqust aylarında meyvə verir.Meyvələri lətlidir, quru halda qara rəngdədir, biryuvalı, nadir hallarda ikiyuvalıdır.

Yaşayış mühiti

Kolluqlarda, çayların sahilində rast gəlinir.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Əvvəllər bu növ Qafqazda qırmızı boya mənbəyi kimi xalçaçılıqda istifadə olunurdu.

İstinadlar

  1. Adi boyaqotu:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
  2. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  3. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
  4. Adi boyaqotu:Plants of the World Online saytında takson barədə məlumat. (ing.)
  5. Eldar Şükürov.İsmayıllı rayonu meşə bitkilərinin bələdçi kitabı,Bakı 2016

boyaqotu, rubia, tinctorum, boyaqotu, cinsinə, bitki, növü, rubia, tinctorumelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, lamiidsıra, dalamazçiçəklilərfəsilə, boyaqotukimilərcins, boyaqotunöv, elmi, adırubia, tinctorum, 1753. Adi boyaqotu lat Rubia tinctorum 2 boyaqotu cinsine aid bitki novu 3 Adi boyaqotuRubia tinctorumElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif LamiidSira DalamazciceklilerFesile BoyaqotukimilerCins BoyaqotuNov Adi boyaqotuElmi adiRubia tinctorum L 1753SinonimlerGalium rubia E H L Krause Rubia acaliculata Cav Gurcu boyaqotu Rubia iberica Fisch ex DC K Koch Rubia sativa Guadagno Rubia sylvestris Mill Rubia tinctoria Salisb Rubia tinctorum var iberica Fisch ex DC Rubia tinctorum f petiolaris Sommier amp Levier Rubia tinctorum var pubescens Ledeb Rubia tinctorum var sativa Pollini 1 VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 35145NCBI 29802EOL 2520850GRIN 32244IPNI 765369 1TPL kew 180430 Mundericat 1 Areali 2 Botaniki tesviri 3 Yarpaq 4 Cicek 5 Meyve 6 Yasayis muhiti 7 Teserrufat ehemiyyeti 8 IstinadlarAreali RedakteAdi boyaqotu novu Vyetnam elece de Avropanin cenub serqinden Himalaya qeder yayilmisdir 4 Azerbaycanda Boyuk Qafqaz Quba Abseron Kur Araz ovaligi Naxcivanin duzenlik ve dagliq erazilerinde Lenkeran ovaliginda umumiyyetle ovaliq ve daglarda orta dag qursagina qeder yayilmisdir Botaniki tesviri RedakteAdi boyaqotu Hundurluyu 80 100 sm e qeder olan coxillik ot bitkisidir Kokumsovlari oduncagabenzer olub uzundur qalinligi 1 5 sm e qederdir zog vermir kokleri coxbudaqlanan oduncagabenzerdir ve qirmizimtil qonur rengli soyulan qabigi vardir Govdesi qismen duzduran ve ya yuxari hissesi dirmasan qonsu bitkilere sarmasandir cox qisa qabariq tuklerle ortulmus bezen cilpaq yalniz bugumlarda tukcukludur dordtillidir qalinlasmis tillerle uzuasagi qatlanmis tikanlar yerlesmisdir 5 Yarpaq RedakteYarpaqlari cicek kobesinde 4 6 eded yalniz yuxaridakilar 2 eded olmaqla qarsiqarsiya duzulmusdur bir yarim iki defe bugumarasindan qisadir nestertvari ve ya ellipssekilli nestertvari bezen ensiz nestervaridir sivridir tepe hissede bezen uzunsov sivri sonluga dartilmis haldadir pazsekilli qaidesi vardir adeten uzunlugu yarpaq ayasindan 4 5 7 defe qisa olan saplaqdan keskin ayrilmisdir En iri yarpaqlar uzunlugu 5 5 8 9 sm eni 2 2 7 sm govdenin orta hissesinde yerlesmisdir Cicek RedakteIyun Iyul aylarinda cicek verir Cicekleri qoltuq ve tepe hissede azcicekli bir iki defe 3 hisseye bolunmus yarimcetirde yerlesib govde ve budaqlarin sonunda seyrek uzunsov yuxari hissede demek olar ki yarpaqlanmamis supurgede toplanmis yarimcetirlerin umimi cicek saplagi bugumlardaqarsi qarsiya yerlesmisdir Tac sari rengli qisa qifsekilli olub xirdadir nestervari ve ya yumurtasekilli nestervari bes dilimi vardir Meyve RedakteIyul avqust aylarinda meyve verir Meyveleri letlidir quru halda qara rengdedir biryuvali nadir hallarda ikiyuvalidir Yasayis muhiti RedakteKolluqlarda caylarin sahilinde rast gelinir Teserrufat ehemiyyeti RedakteEvveller bu nov Qafqazda qirmizi boya menbeyi kimi xalcaciliqda istifade olunurdu Istinadlar Redakte Adi boyaqotu The Plant List saytinda takson barede melumat ing Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Adi boyaqotu Plants of the World Online saytinda takson barede melumat ing Eldar Sukurov Ismayilli rayonu mese bitkilerinin beledci kitabi Baki 2016 Bitki ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Adi boyaqotu amp oldid 5362454, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.