Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Qırmızı körpü — Ermənistanın paytaxtı İrəvan şəhərində, Zəngi çayı üzərindəki dağılmış körpü. 1945-ci ildə Qələbə körpüsünün açılmasından öncə şəhəri Zəngi çayının sağ sahil ilə birləşdirən əsas və yeganə körpü idi.
| Qırmızı körpü | |
|---|---|
 | |
 | |
| Keçid | maşın üçün |
| Yeri | İrəvan, Kentron[d] |
| Üslubu | |
| Material | dəmir-beton |
| Uzunluğu | 87,5 metr |
| Eni | 6,5 metr |
| Hündürlüyü | 11 |
| Açılışı | XII |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Adı
Qırmızı körpü adı onun tikildiyi vulkanik tufun rənginə əsasən verilmişdir. Əvvəllər Köhnə Zəngi körpüsü və Xoca Pilav körpüsü olaraq da bilinirdi. Kanakirdən olan zəngin bir tacirin vəsaiti ilə yenidənqurma işləri aparılmışdır.
Tarix
Körpünün inşası XII əsrə aiddir. Şəhərə gedən bütün karvanlar məhs bu körpüdən keçirdi. Körpü İrəvan qalası ilə Ağrı vadisini birləşdirirdi. 1679-cu ildə köhnə körpü zəlzələ nəticəsində dağılır, lakin 1680-ci ildə o yenidən tikilir. 1850-ci ildə rus mühəndisləri əvvəlki görünüşünü qoruyaraq körpünün təmirini həyata keçirdirlər.
Körpü iki aralı daş tağdan ibarətdir. Tağlar arasında məsafə 14 + 14.1 m ölçülüdür. Yağış suyunun keçməsi üçün dayaqlarda dəliklər vardır. Körpünün sivri sütünları və eyni zamanda sütunların alt hissələri yonulmuş tüfdən düzəldilmişdir. Üst hissələr və bənd qalın kərpic birləşmələri olan bir məhlulun üstünə qoyulmuş və arxivoltların sərt naxışının qabarıq olduğu mənzərəli bir fon yaratmışdır. Üzəri tüflə örtülmüşdür. Körpünün ümumi uzunluğu 87,5 m, yolun eni 6,5 m, su səviyyəsindən hündürlüyü 11 m olmuşdur. İlkin mənbədə son cümləsinin başlanğıc hərfləri əlavə edildikdə, körpünün tikildiyi il tərtib ediləcəkdir: İslam təqviminə görə 1035, Qreqorian təqviminə görə 1680-ə uyğun gəlir.
1940-cı illərin ortalarına qədər, Qələbə körpüsü tikilməzdən əvvəl Qırmızı Körpü şəhəri Zəngi çayının sağ sahili ilə birləşdirən əsas və yeganə körpü idi. Ancaq Qələbə körpüsü inşa edildikdən sonra Qırmızı körpü tərk edilir və əhəmiyyətini itirir. Hazırda körpü baxımsız və yarı ucuq vəziyyətdədir. İrəvanın orta əsrlədən bu günə qədər mövcudluğunu qoruyub saxlaya bilən nadir tikililərindən biridir.
İstinadlar
- Шахазиз Е. Старый Ереван = Հին Երևանը. — Е., 1931. — С. 186—187.
- Акопян Т. Х. История Еревана (1500-1800 гг.) = Երևանի պատմությունը (1500—1800 թթ.). — Е.: Изд-во Ереван. ун-та, 1971. — С. 373.
- Очерк истории мостов. Часть 1. Деревянные и каменные мосты / Сост. М. Черепашинский. — М., 1898. — С. 109. — 187 с.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qirmizi korpu Ermenistanin paytaxti Irevan seherinde Zengi cayi uzerindeki dagilmis korpu 1945 ci ilde Qelebe korpusunun acilmasindan once seheri Zengi cayinin sag sahil ile birlesdiren esas ve yegane korpu idi Qirmizi korpu40 09 33 sm e 44 30 33 s u Kecid masin ucunYeri Irevan Kentron d UslubuMaterial demir betonUzunlugu 87 5 metrEni 6 5 metrHundurluyu 11Acilisi XII Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdiQirmizi korpu adi onun tikildiyi vulkanik tufun rengine esasen verilmisdir Evveller Kohne Zengi korpusu ve Xoca Pilav korpusu olaraq da bilinirdi Kanakirden olan zengin bir tacirin vesaiti ile yenidenqurma isleri aparilmisdir TarixKorpunun insasi XII esre aiddir Sehere geden butun karvanlar mehs bu korpuden kecirdi Korpu Irevan qalasi ile Agri vadisini birlesdirirdi 1679 cu ilde kohne korpu zelzele neticesinde dagilir lakin 1680 ci ilde o yeniden tikilir 1850 ci ilde rus muhendisleri evvelki gorunusunu qoruyaraq korpunun temirini heyata kecirdirler Korpu iki arali das tagdan ibaretdir Taglar arasinda mesafe 14 14 1 m olculudur Yagis suyunun kecmesi ucun dayaqlarda delikler vardir Korpunun sivri sutunlari ve eyni zamanda sutunlarin alt hisseleri yonulmus tufden duzeldilmisdir Ust hisseler ve bend qalin kerpic birlesmeleri olan bir mehlulun ustune qoyulmus ve arxivoltlarin sert naxisinin qabariq oldugu menzereli bir fon yaratmisdir Uzeri tufle ortulmusdur Korpunun umumi uzunlugu 87 5 m yolun eni 6 5 m su seviyyesinden hundurluyu 11 m olmusdur Ilkin menbede son cumlesinin baslangic herfleri elave edildikde korpunun tikildiyi il tertib edilecekdir Islam teqvimine gore 1035 Qreqorian teqvimine gore 1680 e uygun gelir 1940 ci illerin ortalarina qeder Qelebe korpusu tikilmezden evvel Qirmizi Korpu seheri Zengi cayinin sag sahili ile birlesdiren esas ve yegane korpu idi Ancaq Qelebe korpusu insa edildikden sonra Qirmizi korpu terk edilir ve ehemiyyetini itirir Hazirda korpu baximsiz ve yari ucuq veziyyetdedir Irevanin orta esrleden bu gune qeder movcudlugunu qoruyub saxlaya bilen nadir tikililerinden biridir IstinadlarShahaziz E Staryj Erevan Հին Երևանը E 1931 S 186 187 Akopyan T H Istoriya Erevana 1500 1800 gg Երևանի պատմությունը 1500 1800 թթ E Izd vo Erevan un ta 1971 S 373 Ocherk istorii mostov Chast 1 Derevyannye i kamennye mosty Sost M Cherepashinskij M 1898 S 109 187 s