Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qleyli-sarı torpaqlar — Lənkəran zonasında atmosfer və qrunt sularının yüksək rütubətləndirici sahələrində formalaşmış torpaq tipi. Yaz-payız mövsümlərində qrunt sularının dərinliyi 1 m-dəm çox olmur. Yay aylarında isə bu səviyyə 2,-2,5 m-lə əvəz olunur.
Relyefi
Bu torpaqlar relyefin aşağı terraslarında və depressiya sahələrində əsasən dellüvial, allüvial-prolüvial çay və yarğan-bataqlıq çöküntüləri yayılmışdır. Bu çöküntülərin tərkibi mürəkkəb olmaqla çox vaxt laylı quruluşa malik olur.
Morfoloji əlaməti
Morfoloji təsvirdən göründüyü kimi ağır mexaniki tərkibə malik olub, podzollaşma və qleyləşmə profil boyu özünü göstərir. Bu, əsasən relyefdən daha çox asılıdır. çökək ərazilərdə qrunt sularının təsiri daha böyükdür. A1 horizontu boz, kəsəkvari-dənəvari, ot və ağac kökləri, qırmızı rəng seçilir, mexaniki tərkibi gillicəli, qalınlığı 0–11 sm; A2 horizontu daha çox açıq-boz, sıx köklər, qozvari-dənəvari, nisbətən yumşaq/, mexaniki tərkibi ağır gillicəli, qalınlığı 11–32 sm; B1 horizontu sarı-qonur, güclü gilləşmə, şaquli çatlar, gilli, qalınlığı 32–46 sm; C1 daha tünd, qonur-qəhvəyi, gilli, rütubətli. Qalınlığı 85–97 sm; C2 horizontu sarı, rütubətli, karbonat yoxdur. Qalınlığı 97–170 sm.
Genetik xüsusiyyətləri
Bu torpaqlarda humusun miqdraı azdır. Orta hesabla 3,5–4% təşkil edir. Torpaq profili üzrə aşağı qatlara doğru humusun miqdarı azalır. Torpağı üst qatında azotun miqdarı 0,25–0,28 %-ə çatır. C\N nisbəti üst qatda 13,1–10,1 olduğu halda, profil aşağı hissələrində 5,0–9,0 kimi dəyişir. Humin turşusunun fulvo turşularına nisbəti 0,4–0,7-yə kimi aşağı düşür. Qleyli sarı torpaqların udma tutumunun miqdarı 23,9±4,4% təşkil edir. Udulmuş kationlar içərisində kalsium kationu üstünlüyü olub, udma tutumunun 60–75%-ni təşkil edir.
Yarımtipləri
Təsvir olunan torpaqların tərkibi aşağıdakı yarımtiplərə ayrılır:
- qleyli sarı
- psevdopodzollaşmış qleyli-sarı
- qalıq karbonatlı qleyli-sarı
- tam inkişaf etməmiş qleyli-sarı
İstinadlar
- Kovalyov P. V. Lənkəran vilayətinin torpaqları (rus dilində). Bakı: 1966, 372 s.
- İ. Ə. Quliyev. Ümumi torpaqşünaslıq və torpaq coğrafiyası. Bakı: 2014, 235 s.
- Məmmədova S. Z. Azərbaycanın Lənkəran vilayəti torpaqlarınnı ekoloji qiymətləndirilməsi və monitorinqi. Bakı: Elm, 2006, 369 s.
Xarici keçidlər
- Azərbaycan torpaqları
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qleyli sari torpaqlar Lenkeran zonasinda atmosfer ve qrunt sularinin yuksek rutubetlendirici sahelerinde formalasmis torpaq tipi Yaz payiz movsumlerinde qrunt sularinin derinliyi 1 m dem cox olmur Yay aylarinda ise bu seviyye 2 2 5 m le evez olunur Mundericat 1 Relyefi 2 Morfoloji elameti 3 Genetik xususiyyetleri 4 Yarimtipleri 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerRelyefiredakteBu torpaqlar relyefin asagi terraslarinda ve depressiya sahelerinde esasen delluvial alluvial proluvial cay ve yargan bataqliq cokuntuleri yayilmisdir 1 Bu cokuntulerin terkibi murekkeb olmaqla cox vaxt layli qurulusa malik olur Morfoloji elametiredakteMorfoloji tesvirden gorunduyu kimi agir mexaniki terkibe malik olub podzollasma ve qleylesme profil boyu ozunu gosterir Bu esasen relyefden daha cox asilidir cokek erazilerde qrunt sularinin tesiri daha boyukdur A1 horizontu boz kesekvari denevari ot ve agac kokleri qirmizi reng secilir mexaniki terkibi gilliceli qalinligi 0 11 sm A2 horizontu daha cox aciq boz six kokler qozvari denevari nisbeten yumsaq mexaniki terkibi agir gilliceli qalinligi 11 32 sm 2 B1 horizontu sari qonur guclu gillesme saquli catlar gilli qalinligi 32 46 sm C1 daha tund qonur qehveyi gilli rutubetli Qalinligi 85 97 sm C2 horizontu sari rutubetli karbonat yoxdur Qalinligi 97 170 sm Genetik xususiyyetleriredakteBu torpaqlarda humusun miqdrai azdir Orta hesabla 3 5 4 teskil edir Torpaq profili uzre asagi qatlara dogru humusun miqdari azalir Torpagi ust qatinda azotun miqdari 0 25 0 28 e catir C N nisbeti ust qatda 13 1 10 1 oldugu halda profil asagi hisselerinde 5 0 9 0 kimi deyisir Humin tursusunun fulvo tursularina nisbeti 0 4 0 7 ye kimi asagi dusur Qleyli sari torpaqlarin udma tutumunun miqdari 23 9 4 4 teskil edir Udulmus kationlar icerisinde kalsium kationu ustunluyu olub udma tutumunun 60 75 ni teskil edir YarimtipleriredakteTesvir olunan torpaqlarin terkibi asagidaki yarimtiplere ayrilir 3 qleyli sari psevdopodzollasmis qleyli sari qaliq karbonatli qleyli sari tam inkisaf etmemis qleyli sariIstinadlarredakte Kovalyov P V Lenkeran vilayetinin torpaqlari rus dilinde Baki 1966 372 s I E Quliyev Umumi torpaqsunasliq ve torpaq cografiyasi Baki 2014 235 s Memmedova S Z Azerbaycanin Lenkeran vilayeti torpaqlarinni ekoloji qiymetlendirilmesi ve monitorinqi Baki Elm 2006 369 s Xarici kecidlerredakteAzerbaycan torpaqlari Menbe https az wikipedia org w index php title Qleyli sari torpaqlar amp oldid 7507069