Qar (tur. Kar ) - Orxan Pamuk “Qar” romanında Türkiyənin şərqində islam təməlçiliyi və qərbləşmə cərəyanlarının necə üz-üzə gəldiyini, insan talelərində necə ağır yaralar açdığını yüksək sənətkarlıq və inandırıcılıqla göstərə bilmişdir. 2005-cü ildə ingilis dilinə çevrilən bu əsər ABŞ-da ilin on ən mühüm bədii nailiyyətləri sırasında özünə yer almışdır. Orxan Pamuk: "Bu, mənim yetərincə çox səs-küy qopartmış ilk və son siyasi romanımdır...."
Qar | |
---|---|
türk. Kar | |
Müəllif | Orxan Pamuk |
Janr | Müasir nəsr |
Orijinalın dili | Türkcə |
Ölkələr | Türkiyə |
Orijinalın nəşr ili | 2002 |
Tərcüməçi | Sevinc Səfərova |
Nəşriyyat | Qanun Nəşriyyatı |
Cild | Qalın |
Səhifə | 528 |
Növ | Roman |
Əvvəlki | Null |
ISBN |
Məzmunu
Yazıçının türk dilində yazdığı romanda əsərin əsas ideyası ilə bağlı tez-tez istifadə etdiyi “Ka” (əsərin əsas qəhrəmanı), “Kar” (əsərin adı və əsas ideyası), “Kars” (hadisələrin cərəyanetdiyi məkan) sözlərinin ahəngi oxucunun diqqətini ilk dəqiqələrdən özünə cəlb edir. On iki ildir Almaniyada sürgün həyatı yaşayan şair Ka Türkiyəyə qayıdandan dörd gün sonra bir reportaj üçün Qars şəhərinə gedər. Ağır-ağır, həzin-həzin yağan qarın altında bu şəhəri qarış-qarış gəzərək Qars sakinləriylə yaxından tanış olur. Qars tarix boyu dəfələrlə baş vermiş Rus-Türk müharibələrində əldən-əldən keçmişdir. Rusların Ağ dənizə çıxış, türklərin isə Sovetlər Birliyinə bağlanış nöqtəsi kimi bu şəhərin özünəməxsus taleyi var. Qars özündə Şərq və Qərb mədəniyyətlərini birləşdirir. Bu şəhər müxtəlif etnik qurupların: türklərin, kürdlərin, azərilərin, almanların, ermənilərin və s.yaşadığı məkandır. Qars sanki dövlətin nəzərindən kənarda qalmışdır. Əhalisi yoxsul, təhsilin səviyyəsi çox aşağıdır. Qarsda ağzına qədər işsizlərlə dolu çayxanalar, qastrola gələn səyyah teatr qrupu, intihar edən, hicab müqaviməti göstərən qızlar, müxtəlif siyasi qruplar, şayiələr, “Qarpalas” otelinin sahibkarı Turqut bəylə qızları İpəklə Qədifə və eyni zamanda Ka üçün bir sevgi, xoşbəxtlik ümidi var. Əsərdə oxucu İran islamçılarının, kürd dindarlarının islamçı təşkilatının, kürd komunist təşkilatının və s. siyası qurumların bir-biri ilə çirkin mübarizə apardığının, iqtidarın isə bunların hər biri ilə ayrı-ayrı haqq-hesab çəkdiyinin şahidi olur. Orxan Pamuk əsəri qar fırtınası ilə başlayır, qarın əriməsi ilə başa çatdırır.Fırtınanın başlaması ilə hadisələr düyünlənir, bitməsi ilə hər şey öz axarına düşür. Burdan aydın olur ki, əsərdə qarın özünəməxsus simvolik mənası var. Ölümündən sonra ondan yadigar qalan ən dəyərli əşya isə Qarsda yazdığı bütün şeirlərinin əlyazması olan yaşıl dəftərdir. Həmin dəftər yazıçının özü - şairin yaxın dostu Orxan Pamuk tərəfindən tapılır. Əsərdə Kanın dəftərində çəkilən aşağıdakı Şəkil 1-də göstərilən qar dənəsi vasitəsi ilə Kanın başına gələn bütün hadisələr oxucunun gözləri önünə sərilir. Orxan Pamuk həmin qar dənəsinin çözümü ilə Kanın ölüm səbəbini araşdırır, Qarsda baş verənlərin izinə düşür, obrazları sorğu-suala çəkərək oxucu üçün qaranlıq olan məsələlərə aydınlıq gətirir.
Şəkil 1-də göstərildiyi kimi, Ka qar dənəsinin bir-birini kəsən xətlərini insanın tale xətlərinə bənzədir. Bunlar məntiq, xəyal və yaddaş xətləridir. Bu üç məfhum insanı insan edən, digər canlılardan ayıran əsas əlamətlərdir. Həmin xətlərin haçalanmasından yaranan xırda çıxıntılar isə insanı digər fərdlərdən fərqləndirən xüsusiyyətləri ifadə edir. Qarsda yağan qar, artıq dörd ildir ki, bir misra belə yaza bilməyən şair - qəhrəmanımızı ilhama gətirir. Ka, bir-birinin ardınca on doqquz şeir yazır. Misralar sanki qar dənələri kimi haradansa şairin düşüncələrinə yağır. Kanın Qarsa gəlişinin bir səbəbi də onun İpəyə olan sevgisidir. Qəhrəmanı həyata bağlayan, gələcəyi ilə bağlı xəyalını qurduğu yeganə insan İpəkdir. Xəyallar ümiddir, ümidsiz həyat isə dözülməzdir. İpəkdən ayrıldığı gün qəhrəmanın xəyallarının qırılma nöqtəsidir. (Şəkildəki digər xətt - “xəyal”) Kanın İpəkdən sonra Almaniyada yaşadığı miskin həyatına diqqət yetirsək onun “mənəvi ölüm”ünün şahidi olarıq. Bununla da, oxucuya aydın olur ki, “yaddaş”, “xəyal” və onların hər ikisini birləşdirən “məntiq” insanı ifadə edən məfhumlardır. Bunlar arasındakı bağın qırılma nöqtəsi insanın öncə mənəvi, daha sonra isə fiziki ölümünə gətirib çıxarır. Bundan başqa, Tanrı dünyanı “Gizli simmetriya”sı üzərində qurmuşdur. Əslində kənardan oxşar görünən Allahın yaratdığı heç bir simmetrik varlıq bir-birinə bənzəmir. İnsan övladında isə bu daha mürəkkəbdir. İnsanlar nə fiziki, nə də xarakter xüsusiyyətlərinə görə bir-birilərinə bənzəmirlər. Əsəri oxuyan oxucuya bir daha aydın olur ki, dünyanı, insanları, ətrafda başverən siyasi prossesləri və s. tam anlamaq qeyri-mümkündür. Bütün bunlar insan xarakterləri qədər müxtəlif, mürəkkəb və çox şaxəlidir. Yazıçı qarın “Gizli simmetriya”sı ilə insan arasında əlaqə yaradaraq bəzən dolayı, bəzən isə birbaşa yolla Qərblə Şərqin arasında yerləşən Türkiyənin problemlərini açmağa çalışmışdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Qar". www.qanun.az. 2022-06-18 tarixində .
- Orxan Pamuk. Seçilmiş əsərləri (PDF). Şərq-Qərb. 2009. səh. 615. ISBN .
- "Orxan Pamukun "Qar" romanında qarın simvolikası". www.academia.edu. 2022-04-20 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qar deqiqlesdirme Qar tur Kar Orxan Pamuk Qar romaninda Turkiyenin serqinde islam temelciliyi ve qerblesme cereyanlarinin nece uz uze gel diyini insan talelerinde nece agir yaralar acdigini yuksek senetkarliq ve inandiriciliqla gostere bilmisdir 2005 cu il de ingilis diline cevrilen bu eser ABS da ilin on en muhum bedii nailiyyetleri sirasinda ozune yer almisdir Orxan Pamuk Bu menim yeterince cox ses kuy qopartmis ilk ve son siyasi romanimdir Qarturk KarMuellif Orxan PamukJanr Muasir nesrOrijinalin dili TurkceOlkeler TurkiyeOrijinalin nesr ili 2002Tercumeci Sevinc SeferovaNesriyyat Qanun NesriyyatiCild QalinSehife 528Nov RomanEvvelki NullISBN 2000029227967MezmunuYazicinin turk dilinde yazdigi romanda eserin esas ideyasi ile bagli tez tez istifade etdiyi Ka eserin esas qehremani Kar eserin adi ve esas ideyasi Kars hadiselerin cereyanetdiyi mekan sozlerinin ahengi oxucunun diqqetini ilk deqiqelerden ozune celb edir On iki ildir Almaniyada surgun heyati yasayan sair Ka Tur kiyeye qayidandan dord gun sonra bir reportaj ucun Qars seherine geder Agir agir hezin hezin yagan qarin al tinda bu seheri qaris qaris gezerek Qars sakinleriyle ya xin dan tanis olur Qars tarix boyu defelerle bas vermis Rus Turk muharibelerinde elden elden kecmisdir Ruslarin Ag denize cixis turklerin ise Sovetler Birliyine baglanis noqtesi kimi bu seherin ozunemexsus taleyi var Qars ozunde Serq ve Qerb medeniyyetlerini birlesdirir Bu seher muxtelif etnik quruplarin turklerin kurdlerin azerilerin almanlarin ermenilerin ve s yasadigi mekandir Qars sanki dovletin nezerinden kenarda qalmisdir Ehalisi yoxsul tehsilin seviyyesi cox asagidir Qarsda agzina qeder issizlerle dolu cay xa na lar qastrola gelen seyyah teatr qrupu intihar eden hi cab muqavimeti gosteren qizlar muxtelif siyasi qruplar sa yieler Qarpalas otelinin sahibkari Turqut beyle qizlari Ipekle Qedife ve eyni zamanda Ka ucun bir sevgi xos bextlik umidi var Eserde oxucu Iran islamcilarinin kurd dindarlarinin islamci teskilatinin kurd komunist teskilatinin ve s siyasi qurumlarin bir biri ile cirkin mubarize apardiginin iqtidarin ise bunlarin her biri ile ayri ayri haqq hesab cekdiyinin sahidi olur Orxan Pamuk eseri qar firtinasi ile baslayir qarin erimesi ile basa catdirir Firtinanin baslamasi ile hadiseler duyunlenir bitmesi ile her sey oz axarina dusur Burdan aydin olur ki eserde qarin ozunemexsus simvolik menasi var Olumunden sonra ondan yadigar qalan en deyerli esya ise Qarsda yazdigi butun seirlerinin elyazmasi olan yasil defterdir Hemin defter yazicinin ozu sairin yaxin dostu Orxan Pamuk terefinden tapilir Eserde Kanin defterinde cekilen asagidaki Sekil 1 de gosterilen qar denesi vasitesi ile Kanin basina gelen butun hadiseler oxucunun gozleri onune serilir Orxan Pamuk hemin qar denesinin cozumu ile Kanin olum sebebini arasdirir Qarsda bas verenlerin izine dusur obrazlari sorgu suala cekerek oxucu ucun qaranliq olan meselelere aydinliq getirir Sekil 1 Qarin gizli simmetriyasi Sekil 1 de gosterildiyi kimi Ka qar denesinin bir birini kesen xetlerini insanin tale xetlerine benzedir Bunlar mentiq xeyal ve yaddas xetleridir Bu uc mefhum insani insan eden diger canlilardan ayiran esas elametlerdir Hemin xetlerin hacalanmasindan yaranan xirda cixintilar ise insani diger ferdlerden ferqlendiren xususiyyetleri ifade edir Qarsda yagan qar artiq dord ildir ki bir misra bele yaza bilmeyen sair qehremanimizi ilhama getirir Ka bir birinin ardinca on doqquz seir yazir Misralar sanki qar deneleri kimi haradansa sairin dusuncelerine yagir Kanin Qarsa gelisinin bir sebebi de onun Ipeye olan sevgisidir Qehremani heyata baglayan geleceyi ile bagli xeyalini qurdugu yegane insan Ipekdir Xeyallar umiddir umidsiz heyat ise dozulmezdir Ipekden ayrildigi gun qehremanin xeyallarinin qirilma noqtesidir Sekildeki diger xett xeyal Kanin Ipekden sonra Almaniyada yasadigi miskin heyatina diqqet yetirsek onun menevi olum unun sahidi olariq Bununla da oxucuya aydin olur ki yaddas xeyal ve onlarin her ikisini birlesdiren mentiq insani ifade eden mefhumlardir Bunlar arasindaki bagin qirilma noqtesi insanin once menevi daha sonra ise fiziki olumune getirib cixarir Bundan basqa Tanri dunyani Gizli simmetriya si uzerinde qurmusdur Eslinde kenardan oxsar gorunen Allahin yaratdigi hec bir simmetrik varliq bir birine benzemir Insan ovladinda ise bu daha murekkebdir Insanlar ne fiziki ne de xarakter xususiyyetlerine gore bir birilerine benzemirler Eseri oxuyan oxucuya bir daha aydin olur ki dunyani insanlari etrafda basveren siyasi prossesleri ve s tam anlamaq qeyri mumkundur Butun bunlar insan xarakterleri qeder muxtelif murekkeb ve cox saxelidir Yazici qarin Gizli simmetriya si ile insan arasinda elaqe yaradaraq bezen dolayi bezen ise birbasa yolla Qerble Serqin arasinda yerlesen Turkiyenin problemlerini acmaga calismisdir Hemcinin baxMesumiyyet muzeyiIstinadlar Qar www qanun az 2022 06 18 tarixinde Orxan Pamuk Secilmis eserleri PDF Serq Qerb 2009 seh 615 ISBN 978 9952 34 240 6 Orxan Pamukun Qar romaninda qarin simvolikasi www academia edu 2022 04 20 tarixinde