Qaqik (gürc. გაგიკი), yaxud Qaki – Şəki-Kaxeti hökmdarı. Mənbələrdə adı ilk dəfə 1037/1038-ci, sonuncu dəfə isə 1046-ci ildə baş vermiş hadisələrin təsvirində çəkilmişdir. XVIII əsr gürcü tarixçi-coğrafiyaşünası Vaxuşti Baqrationi səhvən, Böyük Kvirikenin 1039-cu ildə öldüyünü və həmin ildə də Qaqikin hakimiyyətə gəldiyini göstərir. Lakin əslində Böyük Kvirike Tiflisin 1037/1038-ci il mühasirəsi zamanı artıq həyatda yox idi. Vaxuşti Baqrationiyə görə Qaqik 1058-ci ilə qədər – ömrünün sonuna qədər hakimiyyətdə olmuşdur.
Xirsa monastırının divarındakı relyef xaçı; müasir erməni tarixçisi Hamlet Mkrtumyana görə relyef xaçının sol qanadında, iki sətrlik gürcü dilində yazının tərcüməsi belədir: “Ya İsa, çar Qaqiki şöhrətləndir!”.
Müasir Kaxeti (Gürcüstan) xəritəsində Xirsa monastırının yeri
Böyük Kvirikenin övladı olmadığı üçün onun ölümündən sonra hakimiyyətə bacısı oğlu Qaqik keçdi. Böyük Kvirikenin başqa bacısının əri Aşot Marileli – Alazan çayının mənbəyi yaxınlığında yerləşən Marelisi qalasının sahibi də hakimiyyətə iddialı idi.
Yuxarıda qeyd edilən Tiflisin 1037/38-ci il mühasirəsi isə “Kartli salnaməsi”nə görə Kürün sağ sahili tərəfdən gürcü çarı IV Baqratın (1027—1072), solsahildən – İsani qalası tərəfdən, Kaxeti çarı Qaqikin “kaxetilərin və heretilərin” ordusu ilə şəhərə yaxınlaşması ilə başlamış və iki il davam etmişdir. Sonda IV Baqrat Tiflis hakimi Cəfər ibn Əli ilə sülh bağlamış, bundan sonra bəzi Kaxeti əyanlarını, o cümlədən hakimiyyətə iddialı olan Aşot Marilelini də öz tərəfinə çəkərək Kaxetiyə hücum etmişdir. Mikel və Qabriel dağında baş vermiş toqquşmada IV Baqrat qalib gəlir, Tianetiyə qədər irəliləyir, burada Böyük Kvirikenin tikdirdiyi məşhur Bodoci sarayını yandırır. Lakin öz ölkəsində Kldekari eristavı Liparitin (1021—1059) qiyamından ehtiyatlanaraq geri dönməyə məcbur olur. Bundan sonra IV Baqrat Liparita qarşı illərlə mübarizə aparmış, Qaqik isə canlı qüvvə sarıdan Liparita köməyini əsirgəməmişdir.
1046-cı ildə Tiflis əmiri Cəfər ibn Əlinin ölümündən sonra sağsahil Tiflis əhalisi şəhərin bu hissəsini IV Baqrata döyüşsüz təslim etdi. Sol sahildəki İsani qalası müdafiəçiləri isə Kür çayı üzərindəki körpünü dağıdaraq IV Baqratı şəhərin bu hissəsinə buraxmadılar. Bu zaman Qaqik İsani qalasının müdafiəçilərinin köməyinə gəldi və IV Baqratla danışıqlara gedərək qalanın onun əlinə keçməsinə imkan vermədi.
Müasir tədqiqatçılardan Şirinbəy Hacıəli hesab edir ki:
Böyük Kvirikenin çarlığı dövründə olduğu kimi, onun varisi çar Qağikin hakimiyyəti zamanı da Şəki (Hereti-Kaxeti) çarlığı regionda qüdrətli dövlətlərdən biri olaraq qalırd. Qağik hakimiyyətinin sonunadək (1058-ci il) ölkəsinin istiqlaliyyətini və qüdrətini qoruyub saxlaya bildi.
Мусхелишвили Д. Л. (1982). Из исторической географии восточной Грузии (Шаки и Гогорена). Тбилиси: Мацниереба.
Вахушти Багратиони. (1976). История царства Грузинского(PDF). Тбилиси: Мецниереба. Перевел, снабдил предисловием, словарями и указателем Н. Т. Накашидзе.
Картлис Цховреба(PDF). Тбилиси: Артануджи. Главный редактор академик Роин Метревели. 2008.
Перевод с арабского Мамедова А. Дж., ed. (1957). "Ахмед ибн Лютфуллах (Мунадджим-Баши) "Джами ад-Дувал"; Ибн ал-Азрака ал-Фарики из "Истории Майяфарикина"" (rus). Том XII (Труды института истории). Баку.
Əliyev Ş. H. (2007). Şimal-Qərbi Azərbaycan: ingiloylar (I kitab: Ən qədim zamanlardan XIII əsrin ortalarınadək) (1000 nüs.). Bakı: Təhsil.
Минорский В. Ф. (1963). История Ширвана и Дербенда X-XI веков. М.: Издательство восточной литературы.
Мкртумян Г. (1981). "Царство Кахети-Эрети и армяно-грузинские отношения (XI в.—начало XII в.)" (PDF) (Ист.-филол. журн.) (rus) (Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների). Bakı: 95–105. ISSN 0320-8117.
Avqust 13, 2021
qaqik, şəki, kaxeti, hökmdarı, qaqik, gürc, გაგიკი, yaxud, qaki, şəki, kaxeti, hökmdarı, mənbələrdə, adı, dəfə, 1037, 1038, sonuncu, dəfə, isə, 1046, ildə, baş, vermiş, hadisələrin, təsvirində, çəkilmişdir, xviii, əsr, gürcü, tarixçi, coğrafiyaşünası, vaxuşti,. Qaqik gurc გაგიკი yaxud Qaki 2 Seki Kaxeti hokmdari Menbelerde adi ilk defe 1037 1038 ci sonuncu defe ise 1046 ci ilde bas vermis hadiselerin tesvirinde cekilmisdir XVIII esr gurcu tarixci cografiyasunasi Vaxusti Baqrationi sehven Boyuk Kvirikenin 1039 cu ilde olduyunu ve hemin ilde de Qaqikin hakimiyyete geldiyini gosterir 2 Lakin eslinde Boyuk Kvirike Tiflisin 1037 1038 ci il muhasiresi zamani artiq heyatda yox idi Vaxusti Baqrationiye gore Qaqik 1058 ci ile qeder omrunun sonuna qeder hakimiyyetde olmusdur 2 QaqikSeki Kaxeti hokmdari ranlarin ve kaxlarin cari 1 en geci 1037 1038 ci il 1058 2 Selefi Boyuk KvirikeXelefi I AxsartanVarisi I AxsartanSexsi melumatlarVefat tarixi 1058 2 Atasi DavidAnasi ZolakertelUsagi I Axsartan Mundericat 1 Heyati ve siyasi fealiyyeti 2 Hemcinin bax 3 Istinadlar 4 EdebiyyatHeyati ve siyasi fealiyyeti Redakte Xirsa monastirinin divarindaki relyef xaci muasir ermeni tarixcisi Hamlet Mkrtumyana gore relyef xacinin sol qanadinda iki setrlik gurcu dilinde yazinin tercumesi beledir Ya Isa car Qaqiki sohretlendir 3 Tibaani Xirsa kendindeki Xirsa monastiri Xirsa monastiri Muasir Kaxeti Gurcustan xeritesinde Xirsa monastirinin yeri Boyuk Kvirikenin ovladi olmadigi ucun onun olumunden sonra hakimiyyete bacisi oglu Qaqik kecdi Boyuk Kvirikenin basqa bacisinin eri Asot Marileli Alazan cayinin menbeyi yaxinliginda yerlesen Marelisi qalasinin sahibi de hakimiyyete iddiali idi 4 Yuxarida qeyd edilen Tiflisin 1037 38 ci il muhasiresi ise Kartli salnamesi ne gore Kurun sag sahili terefden gurcu cari IV Baqratin 1027 1072 solsahilden Isani qalasi terefden Kaxeti cari Qaqikin kaxetilerin ve heretilerin ordusu ile sehere yaxinlasmasi ile baslamis ve iki il davam etmisdir Sonda IV Baqrat Tiflis hakimi Cefer ibn Eli ile sulh baglamis bundan sonra bezi Kaxeti eyanlarini o cumleden hakimiyyete iddiali olan Asot Marilelini de oz terefine cekerek Kaxetiye hucum etmisdir Mikel ve Qabriel daginda bas vermis toqqusmada IV Baqrat qalib gelir Tianetiye qeder irelileyir burada Boyuk Kvirikenin tikdirdiyi meshur Bodoci sarayini yandirir Lakin oz olkesinde Kldekari eristavi Liparitin 1021 1059 qiyamindan ehtiyatlanaraq geri donmeye mecbur olur 5 Bundan sonra IV Baqrat Liparita qarsi illerle mubarize aparmis Qaqik ise canli quvve saridan Liparita komeyini esirgememisdir 1046 ci ilde Tiflis emiri Cefer ibn Elinin olumunden sonra sagsahil Tiflis ehalisi seherin bu hissesini IV Baqrata doyussuz teslim etdi Sol sahildeki Isani qalasi mudafiecileri ise Kur cayi uzerindeki korpunu dagidaraq IV Baqrati seherin bu hissesine buraxmadilar Bu zaman Qaqik Isani qalasinin mudafiecilerinin komeyine geldi ve IV Baqratla danisiqlara gederek qalanin onun eline kecmesine imkan vermedi 6 Muasir tedqiqatcilardan Sirinbey Hacieli hesab edir ki Boyuk Kvirikenin carligi dovrunde oldugu kimi onun varisi car Qagikin hakimiyyeti zamani da Seki Hereti Kaxeti carligi regionda qudretli dovletlerden biri olaraq qalird 7 Qagik hakimiyyetinin sonunadek 1058 ci il olkesinin istiqlaliyyetini ve qudretini qoruyub saxlaya bildi 8 Hemcinin bax RedakteSeki dovletiIstinadlar Redakte Mushelishvili D L 1982 seh 41 1 2 3 4 5 Vahushti Bagrationi 1976 Mkrtumyan G 1981 seh 101 Mkrtumyan G 1981 seh 96 Kartlis Chovreba 2008 seh 154 155 Eliyev S H 2007 seh 106 Eliyev S H 2007 seh 108 Eliyev S H 2007 seh 107Edebiyyat RedakteMushelishvili D L 1982 Iz istoricheskoj geografii vostochnoj Gruzii Shaki i Gogorena Tbilisi Macniereba Vahushti Bagrationi 1976 Istoriya carstva Gruzinskogo PDF Tbilisi Mecniereba Perevel snabdil predisloviem slovaryami i ukazatelem N T Nakashidze Kartlis Chovreba PDF Tbilisi Artanudzhi Glavnyj redaktor akademik Roin Metreveli 2008 Perevod s arabskogo Mamedova A Dzh ed 1957 Ahmed ibn Lyutfullah Munaddzhim Bashi Dzhami ad Duval Ibn al Azraka al Fariki iz Istorii Majyafarikina rus Tom XII Trudy instituta istorii Baku Eliyev S H 2007 Simal Qerbi Azerbaycan ingiloylar I kitab En qedim zamanlardan XIII esrin ortalarinadek 1000 nus Baki Tehsil Minorskij V F 1963 Istoriya Shirvana i Derbenda X XI vekov M Izdatelstvo vostochnoj literatury Mkrtumyan G 1981 Carstvo Kaheti Ereti i armyano gruzinskie otnosheniya XI v nachalo XII v PDF Ist filol zhurn rus Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների Baki 95 105 ISSN 0320 8117 Menbe https az wikipedia org w index php title Qaqik Seki Kaxeti hokmdari amp oldid 6012465, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
