Podkamennaya Tunquska ('Orta Tunqus, Çulakan, Kа'tanqa) (evenkДулгу Катэнӈа, rus.Подкаменная Тунгуска) — RusiyanınSibir ərasisində yerləşən çay. İrkutsk vilayəti ərazisindən başlayaraq Krasnoyarsk diyarından axaraq Yenisey (sağ qolu) çayına tökülür. Yayla ərazisindən axan çay yüksək axın sürətinə malikdir.
Çayın uzunluğu 1865 km, hövzəsinin sahəsi 240 min km² təşkil edir. Orta Sibir yaylasından axır. Yuxarılarda çay dərin dərələrlə axır və Katanqa adlanır. Ümumulikdə Podkamennaya Tunquskanı dağ çayı adlandırmaq olar. Bəzi yerlərdə çay vulkanik suxurların arasından axır. Yuxarı axarlarda çay xüsusi ilə sərt suxurların arasında 3–4 m/s sürətlə axır. Çayda çoxlu sayda astana və ensiz yatağ boğazları vardır. Onlar arasında «Bolşoy» (mənsəbdən 535 km), Munjoy (417 km), «Poliquzskie»]] (471—474 km), «Velminskie» (254 km) və başqalarını göstərmək olar.
Çayın qidalanmasının 60 % qar, yerdə qalan hissəsi isə yağış və yeraltı sular hesabına ödənilir. Gursululuq dövrü mayın ortalarında iyunun sonlarına qədər davam edir. İyuldan oktyabra qədər suyun səviyəsi 5,5 metr olur. Çayın ilik sərfiyyatı mənsəbdə 1587,18 m³/s təşkil edir. Çayın donması oktyabrın ortalarına təsadüf edir. Təmiz buzlanma 7-16 gün çəkir. Oktyabrın ortalarından mayın ortalarına qədər çay donur. Çayın hövzəsinə daxil olan bir çox ərazilər daimi qrut buzlağı zonasında yerləşir. Çayın hidrologiyası Kuzmovka stansiyasında 52 il aparılan təcrübə sayəsində öyrənilmişdir.
Çayın hidroqrafikası aşağıdakı kimi əks (1939-1999) olunmuşdur:
Yaşayış məntəqələri
Podkamennaya Tunquska çayının sahillərində Vanavara, Baykit, Podkamennaya Tunquska kəndi.
Əhəmiyyəti
Çayın yatağı boyunca gəmilər 1 146 km hərəkət edə bilirlər. Xüsusi ilə orta həçmli gəmilər mənbədən 571 km yuxarı axara qədər hərəkət edə bilirlər. Digər kiçik gəmilər isə Velmo çayının mənsəbindən 275 km yuxarı axara qədər hərəkət edə bilirlər.
Maraqlı məlumat
Çayı adı insanlar arasında 30 iyun 1909-cı ildə ki, daşqından sonra daha çon anılır. Bu daisə tarixə Tunqus meteoritu kimi düşmüşdür. Onun səviyyəsi dəfələrlə yüksək olmuşdur. Bəziləri Çeko gölünün bu daşqln nətucəsində yarandığını düşünürlər. Bəziləri isə ərazinin insanlar tərəfindən pis öyrənilməsi səbəbindən ola bilsin ki, o zamanlara qədər göl müəyyən edilməmişdir. Bununla belə göl Podkamennaya Tunquska çayının hövzəsinə daxildir.
İstinadlar
"Podkamennaya Tunguska At Kuz'movka" (ingilis). 2013-04-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-29.
Mənbə
«Coğrafi adlar»[ölü keçid]
Podkamennaya Tunquska 2007
Avqust 07, 2021
podkamennaya, tunquska, orta, tunqus, çulakan, tanqa, evenk, Дулгу, Катэнӈа, Подкаменная, Тунгуска, rusiyanın, sibir, ərasisində, yerləşən, çay, irkutsk, vilayəti, ərazisindən, başlayaraq, krasnoyarsk, diyarından, axaraq, yenisey, sağ, qolu, çayına, tökülür, y. Podkamennaya Tunquska Orta Tunqus Culakan Ka tanqa evenk Dulgu Katenӈa rus Podkamennaya Tunguska Rusiyanin Sibir erasisinde yerlesen cay Irkutsk vilayeti erazisinden baslayaraq Krasnoyarsk diyarindan axaraq Yenisey sag qolu cayina tokulur Yayla erazisinden axan cay yuksek axin suretine malikdir Podkamennaya Tunquska cayirus Podkamennaya TunguskaOlke Rusiya RusiyaMenbeyi Yuksekliyi 510 mMensebi Yenisey cayi Yuksekliyi 27 mUzunlugu 1865kmSu serfi 1 587 18 m sHovzesinin sahesi 240000 km menbeyi mensebiPodkamennaya Tunquska Rusiyanin fiziki xeritesinde 57 00 00 sm e 104 35 00 s u 61 00 00 sm e 90 00 00 s u DSR ru 17010500112116100033870 Vikianbarda elaqeli mediafayllarMundericat 1 Cografiyasi 2 Qollari 3 Hidrologiyasi 4 Yasayis menteqeleri 5 Ehemiyyeti 6 Maraqli melumat 7 Istinadlar 8 MenbeCografiyasi Redakte Cayin uzunlugu 1865 km hovzesinin sahesi 240 min km teskil edir Orta Sibir yaylasindan axir Yuxarilarda cay derin derelerle axir ve Katanqa adlanir Umumulikde Podkamennaya Tunquskani dag cayi adlandirmaq olar Bezi yerlerde cay vulkanik suxurlarin arasindan axir Yuxari axarlarda cay xususi ile sert suxurlarin arasinda 3 4 m s suretle axir Cayda coxlu sayda astana ve ensiz yatag bogazlari vardir Onlar arasinda Bolsoy mensebden 535 km Munjoy 417 km Poliquzskie 471 474 km Velminskie 254 km ve basqalarini gostermek olar Qollari RedakteEsas qollari sagdan Kamo Velmo soldan Cula Tetere Cunya Hidrologiyasi RedakteCayin qidalanmasinin 60 qar yerde qalan hissesi ise yagis ve yeralti sular hesabina odenilir Gursululuq dovru mayin ortalarinda iyunun sonlarina qeder davam edir Iyuldan oktyabra qeder suyun seviyesi 5 5 metr olur Cayin ilik serfiyyati mensebde 1587 18 m s teskil edir Cayin donmasi oktyabrin ortalarina tesaduf edir Temiz buzlanma 7 16 gun cekir Oktyabrin ortalarindan mayin ortalarina qeder cay donur Cayin hovzesine daxil olan bir cox eraziler daimi qrut buzlagi zonasinda yerlesir Cayin hidrologiyasi Kuzmovka stansiyasinda 1 52 il aparilan tecrube sayesinde oyrenilmisdir Cayin hidroqrafikasi asagidaki kimi eks 1939 1999 olunmusdur Yasayis menteqeleri RedaktePodkamennaya Tunquska cayinin sahillerinde Vanavara Baykit Podkamennaya Tunquska kendi Ehemiyyeti RedakteCayin yatagi boyunca gemiler 1 146 km hereket ede bilirler Xususi ile orta hecmli gemiler menbeden 571 km yuxari axara qeder hereket ede bilirler Diger kicik gemiler ise Velmo cayinin mensebinden 275 km yuxari axara qeder hereket ede bilirler Maraqli melumat RedakteCayi adi insanlar arasinda 30 iyun 1909 ci ilde ki dasqindan sonra daha con anilir Bu daise tarixe Tunqus meteoritu kimi dusmusdur Onun seviyyesi defelerle yuksek olmusdur Bezileri Ceko golunun bu dasqln netucesinde yarandigini dusunurler Bezileri ise erazinin insanlar terefinden pis oyrenilmesi sebebinden ola bilsin ki o zamanlara qeder gol mueyyen edilmemisdir Bununla bele gol Podkamennaya Tunquska cayinin hovzesine daxildir Istinadlar Redakte Podkamennaya Tunguska At Kuz movka ingilis 2013 04 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 03 29 Menbe Redakte Cografi adlar olu kecid Podkamennaya Tunquska 2007Menbe https az wikipedia org w index php title Podkamennaya Tunquska amp oldid 6011722, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
