Personalizm (lat.persona-şəxsiyyət)-Şəxsiyyəti ilkin reallıq və ali ruhi sərvət, bütün aləmi isə ali şəxsiyyətin (Allahın) yaradıcı fəallığının təzahürü hesab edən cərəyan. P.Leybnitsin monadologiyası ilə ilə əlaqədardır və XIX əsrin sonu XX əsrin əvvələrində yaranmışdır. Aləmin elmi-materialst anlayışına qarşı çıxan personalizmin konsepsiyasına görə təbiət ruh-"şəxsiyyətlərin" məcmusundan ibarətdir (Plüralizm), "Ali şəxsiyyət"-hər şeyə qadir Allahdır (Teizm). B.Boun, R.Flüellinq, E.Braytmen,E.Munye, J.Lakrua bu cərəyanın görkəmli nümayəndələri hesab olunurlar.
Personalizmin formalaşması XIX əsrin sonunda Rusiya və ABŞ–da başlamışdır. Personalist fəlsəfənin əsas prinsipləri N.A.Berdyayev və L.Şestov tərəfindən formulə edilmişdir. Sonralar isə həmin ideyalar N.O.Losskinin, S.N.Bulqakovun, A.Belının, Vyaç.İvanovun yaradıcılığında öz əksini tapmışdır. Personalizmin Fransada yayılması həmin cərəyanın inkişafında xüsusi mərhələni təşkil edir. Onun ən böyük nümayəndəsi Emmanuel Munyedir (1905– 1950). İdealist monizm prinsipinə və Hegelin panlogizminə qarşı olaraq personalizm çoxluq ideyasını irəli sürür. Personalizm tərəfdarları çoxlu mövcudluqlar, şüur, iradə və şəxsiyyətlər haqqında danışırlar. Əqlə qarşı intuisiya durur. Dünyanı Ali person – Allah yaratmışdır və ona inkişaf etmək qabiliyyəti vermişdir.
İdrak sahəsində personalizm ənənəvi fəlsəfənin idrak subyektinin – insanın konkret təzahürləri ilə tam şəkildə antropoloji ümumiliyi ilə əvəz olunması zərurətindən çıxış etmişdir. Eləcə də subyektin fəal rolu qeyd olunur. Çünki yalnız yeganə fərdi təkrarolunmaz insan dərk edir. Ontoloji planda şəxsiyyət fundamental kateqoriyaya çevrilir, yalnız onun vasitəsilə əsas təzahür mümkündür. Burada iradi fəallıq mövcudluğun fasiləsizliyi ilə çulğaşır. Şəxsiyyət öz təcrübəsi ilə yeganə reallığı təşkil edir. Lakin şəxsiyyətin mənbəyi özündə deyil, Allahdadır. Elm bu vəziyyətdə dünyanın zənginlik və müxtəlifliyinə nail olmağa qadir deyildir. Elmdə insan həyatının düzgün yolunu göstərə biləcək etibarlı oriyentirlər tapmaq mümkün deyildir. Bu vəzifəni yalnız dini fəlsəfə yerinə yetirə bilər. Personalizm təlimində şəxsiyyət haqqında çoxlu maraqlı və müsbət momentləri vardır. Xüsusilə fərd və şəxsiyyət anlayışlarının fərqləndirilməsi cəhdi maraq doğurur. Bu təlimin səciyyəvi cəhətlərindən biri də iradə azadlığı haqqında ideyanın əsaslandırılmasıdır. Hələ ekzistensialistlərin əsərləri yayılmamışdan əvvəl cəmiyyət və şəxsiyyətin prinsipial düşmənçiliyi haqqında fikirlər personalizmdə mövcud idi.
XX əsrin birinci yarısında personalizm yeni prinsiplərlə inkişafa qədəm qoymuşdur. Fransız personalizminin banisi E.Munye marksizm və ekzistenisalizmin təsirini qeyd etmişdir. 1946–cı ildə çapdan çıxan "Personalizm nədir?" əsərində o yazırdı: "Biz maddi zərurətə və kollektivçilik sisteminə münasibətində insan şəxsiyyətinin birinciliyini təsdiq edən hər cür təlimi və hər cür sivilizasiyanı personalist təlim adlandırırıq". Qarşısına bitkin fəlsəfi təlim yaratmaq məqsədi qoymayan E.Munye şəxsi mövcudluq probleminin işlənməsinin məhsuldar üsullarını axtarmağa cəhd etmişdir. Bir sözlə, başqa XX əsr fəlsəfi cərəyanları kimi, şəxsiyyət problemi personalizmin əsas tədqiqat problemi olmuşdur.
Xarici keçidlər
dream.azeriblog.com[ölü keçid]
Avqust 12, 2021
personalizm, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, persona, şəxsiyyət, şəxsiyyəti, ilkin, reallıq, ruhi, sərvət, bütün, aləmi, isə, şəxsiyyətin, allahın, yaradıcı, fəallığının, . Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Personalizm lat persona sexsiyyet Sexsiyyeti ilkin realliq ve ali ruhi servet butun alemi ise ali sexsiyyetin Allahin yaradici fealliginin tezahuru hesab eden cereyan P Leybnitsin monadologiyasi ile ile elaqedardir ve XIX esrin sonu XX esrin evvelerinde yaranmisdir Alemin elmi materialst anlayisina qarsi cixan personalizmin konsepsiyasina gore tebiet ruh sexsiyyetlerin mecmusundan ibaretdir Pluralizm Ali sexsiyyet her seye qadir Allahdir Teizm B Boun R Fluellinq E Braytmen E Munye J Lakrua bu cereyanin gorkemli numayendeleri hesab olunurlar Personalizmin formalasmasi XIX esrin sonunda Rusiya ve ABS da baslamisdir Personalist felsefenin esas prinsipleri N A Berdyayev ve L Sestov terefinden formule edilmisdir Sonralar ise hemin ideyalar N O Losskinin S N Bulqakovun A Belinin Vyac Ivanovun yaradiciliginda oz eksini tapmisdir Personalizmin Fransada yayilmasi hemin cereyanin inkisafinda xususi merheleni teskil edir Onun en boyuk numayendesi Emmanuel Munyedir 1905 1950 Idealist monizm prinsipine ve Hegelin panlogizmine qarsi olaraq personalizm coxluq ideyasini ireli surur Personalizm terefdarlari coxlu movcudluqlar suur irade ve sexsiyyetler haqqinda danisirlar Eqle qarsi intuisiya durur Dunyani Ali person Allah yaratmisdir ve ona inkisaf etmek qabiliyyeti vermisdir Idrak sahesinde personalizm enenevi felsefenin idrak subyektinin insanin konkret tezahurleri ile tam sekilde antropoloji umumiliyi ile evez olunmasi zeruretinden cixis etmisdir Elece de subyektin feal rolu qeyd olunur Cunki yalniz yegane ferdi tekrarolunmaz insan derk edir Ontoloji planda sexsiyyet fundamental kateqoriyaya cevrilir yalniz onun vasitesile esas tezahur mumkundur Burada iradi fealliq movcudlugun fasilesizliyi ile culgasir Sexsiyyet oz tecrubesi ile yegane realligi teskil edir Lakin sexsiyyetin menbeyi ozunde deyil Allahdadir Elm bu veziyyetde dunyanin zenginlik ve muxtelifliyine nail olmaga qadir deyildir Elmde insan heyatinin duzgun yolunu gostere bilecek etibarli oriyentirler tapmaq mumkun deyildir Bu vezifeni yalniz dini felsefe yerine yetire biler Personalizm teliminde sexsiyyet haqqinda coxlu maraqli ve musbet momentleri vardir Xususile ferd ve sexsiyyet anlayislarinin ferqlendirilmesi cehdi maraq dogurur Bu telimin seciyyevi cehetlerinden biri de irade azadligi haqqinda ideyanin esaslandirilmasidir Hele ekzistensialistlerin eserleri yayilmamisdan evvel cemiyyet ve sexsiyyetin prinsipial dusmenciliyi haqqinda fikirler personalizmde movcud idi XX esrin birinci yarisinda personalizm yeni prinsiplerle inkisafa qedem qoymusdur Fransiz personalizminin banisi E Munye marksizm ve ekzistenisalizmin tesirini qeyd etmisdir 1946 ci ilde capdan cixan Personalizm nedir eserinde o yazirdi Biz maddi zerurete ve kollektivcilik sistemine munasibetinde insan sexsiyyetinin birinciliyini tesdiq eden her cur telimi ve her cur sivilizasiyani personalist telim adlandiririq Qarsisina bitkin felsefi telim yaratmaq meqsedi qoymayan E Munye sexsi movcudluq probleminin islenmesinin mehsuldar usullarini axtarmaga cehd etmisdir Bir sozle basqa XX esr felsefi cereyanlari kimi sexsiyyet problemi personalizmin esas tedqiqat problemi olmusdur Xarici kecidler Redaktedream azeriblog com olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Personalizm amp oldid 5738435, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
