fbpx
Wikipedia

Partenogenez

Avqust 25, 2021

Partenogenez - cinsi çoxalmanın xüsusi növüdür. Bu zaman yeni orqanizm mayalanmamış yumurta hüceyrədən inkişaf edir. Beləliklə də, qeyri-cinsi çoxalmada olduğu kimi irsi məlumatların mübadiləsi baş vermir. Bitkilərdə baş verən analoji proses apomiksis adlanır.

Bu Şəkildə Cnemidophorus neomexicanus'lardı

Təbii partenogenez

Təbii partenogenezin aşağldaki növləri var.

  • fakultativ
  • mütləq
  • tsiklik

Fakultativ

Bəzi heyvanlarda istənilən yumurta heceyrə mayalanma getmədən və eləcə də mayalanmadan sonra inkişaf etmək xüsusiyyətinə malik olur. Bu, fakultativ partenogenez adlanır və əsasən arılarda, qarışqalarda təsadüf olunur. Bu zaman mayalanmış yumurta hüceyrədən dişilər, mayalanma getməyən yumurta hüceyrədən isə erkəklər əmələ gəlir. Bu, heyvanlarda partenogenez cinslərin arasında olan nisbətin nizamlanması üçün uyğunlaşma vəsaitidir.

Mütləq

Mütləq partenogenezdə yumurta mayalanma getmədən inkişaf edir. Partenogenezin bu növündə Qafqaz qaya kərtənkələsində rast gəlinir.

Tsiklik

Bir çox növlərdə partenogenez tsiklik xarakter daşıyır. Mənənə və dafniyalarda yayda yalnız partenogenez yolla çoxalan dişilər mövcud olur, payızda partenogenez mayalanma nəticəsində çoxalma ilə əvəz olunur.

  • mütləq və tsiklik partenogenez tarixən heyvanların o növlərində təsadüf edilir ki, onlar külli miqdarda qırılmış və ya əks cinsdən olan nümayəndələrlə onların görüşməsi çətin olmuşdur. Partenogenez quşların arasında da təsadüf olunur. Hind quşlarının bir cinsində yumurtaların çoxunun inkişafında partenogenez müşahidə edilir: onlardan yalnız erkəklər əmələ gəlir.

Haploid partenogenez

Cücülərin bəzi növlərində və bal arısında partenogenez prosesi meyoz nəticəsində yaranan haploid (n) hüceyrələrin inkişafı ilə əlaqədardır. Bu zaman yeni fərdlərin orqanizmi haploid xromosom yığımına malik olur.

Diploid partenogenez

Mənənələrdə, rotatorilərdə (sap qurdlar tipi), zəncirotunda, qırğıotunda partenogenez ilkin yumurta hüceyrənin meyoz keçirmədən, mitoz yolla bölünməsi yolu ilə gedir. Belə bölünmə zamanı xromosomların sayının azalması baş vermir, gen kombinasiyaları yaranmır, nəticədə diploid (2n) xromosom yığımına malik olan ana orqanizmin eyni olan fərdləri yaranır.
Artemiya xərçəngi və bir sıra başqa orqanizmlərdə haploid yumurta hüceyrə ilə yönəldici cisimciklərdən birinin birləşməsi nəticəsində, yeni diploid orqanizm yaranır.

Fəsil partenogenez

İbtidai xərçəngkimilərdə (siklop, dafniya) və mənənələrdə, adətən, partenogenez mayalanma ilə növbələşir. Yazda qışlayan mayalanmış yumurta hüceyrələrdən dişi fərdlər çıxır. Onların yumurtalarından isə yenidən dişi fərdlər əmələ gəlir. Yalnız yayın sonunda yumurtadan dişilərlə yanaşı erkək fərdlərdə də əmələ gəlir. Partenogenezin bu növü fəsil partenogenezi adlanır. Fəsil diploid partenogenez həmçinin zəncirotu və qırğıotunda da müşahidə edilir.

Süni partenogenez

Mayalanma getməyən yumurta hüceyrəyə yüksək tempratur, işıq, turşu və digər fiziki və kimyəvi amillərlə təsir etdikdə süni partenogenez yaratmaq olar. Məsələn, qurbağanın kürüsünü iynə ilə deşsək, onun inkişafına təkan verilər və ondan yetkin fərd çıxar.

Ginogenez

Ginogenez – cinsi çoxalmanın və rüşeymin inkişafının qeyri-müntəzəm tipli formasıdır. Bu zaman spermi yumurta hüceyrəyə daxil olur, lakin onların nüvələri birləşmir və sonradan yalnız yumurta hüceyrənin nüvəsi inkişafa məruz qalır. Bu zaman cinsiyyət hüceyrələrinin nüvələrinin qovuşmasının nəticəsi olanvalideynlərin irsi məlumatlarının birləşməsi olmur. Spermatozoidin rolu mayalanmamış yumurta hüceyrənin inkişafına təkan verməkdir. Təbiətdə ginogenez çox nadir hallarda təsadüf olunur. Məsələn, bəzi balıqlarda (böyükxul, gümüşü dabanbalığı və s.), suda-quruda yaşayanlarda, dəyirmi qurdlarda və amarillislər fəsiləsindən olan bitkilərdə.
Laboratoriya şəraitində ginogenez həyat qabiliyyətinə malik olmayan spermadan istifadə etməklə həyata keçirilə bilər. Ginogenezin köhnəlmiş olan bir sinonimi merospermiya adlanır.

Pedogenez

Pedogenez - partenogenezin bir növü olub, rüşeymin hələ ontigenezin sürfə mərhələsindən başlayaraq inkişaf etməsi ilə əlaqədardır. pedogenezə cücülərin arasında böcəklərin və kəpənəklərin bəzi npvlərində təsadüfg olunur. pedogenez dənizdə yaşayan saxəbığlı xərçəngkimilər üçün, həmçinin qaraciyər sorucusunun sürfəsi üçün də səciyyəvidir.

Androgenez

Androgenez (yun. andros – kişi və genezis - əmələ gətirmə). Bəzən elə hallar olur ki, yumurta hüceyrənin nüvəsi dağılır, lakin o, mayalanma qabiliyyətini saxlayır. Bu zaman spermatozoidin nüvəsi yumurta hüceyrədə nüvə kimi iştirak etməyə başlayır. Androgenez ananın deyil, ata orqanizmin bütün xüsusiyyətlərini özündə daşıyan yeni fərdin yaranmasına gətirib çıxarır. Androgenez minicilərdə (Habrobracon) və bitkilərdə (qarğıdalı, bəzi tütün növləri) müşahidə olunur.

Hermafroditizm

Cinsi çoxalmanın primitiv forması hermafroditizmdir. Oturaq və ya parazit həyat keçirən bir çox orqanizmlər (süngərlər, bağırsaqboşluqlular, yastı qurdlar, sap qurdlar, həlqəvi qurdlar, molyuskalar, sürfəsi xordalılar və bəzi xordalılar) arasında təsadüf edilir. Belə orqanizmlər həm dişi, həm də erkək cinsiyyət orqanina malik olur. Hermafrodit orqanizmlər Iki növ qamet əmələ gətirsələr də, onlarda mayalanma əksərən çarpaz şəkildə gedir. Bəzi heyvanlarda hermafroditizm öz-özünə mayalanmanı təmin edərək (məsələn, bəsi parazit qurdlarda) cinsi tərəfdaşın tapılması poblemini aradan qaldırır və nəsillərin davamı üçün müəyyən üstünlüklər yaradır.

Mənbə

Tqdk,Ümumi Biologiya, vəsait - məlumat kitabı. "Şərq-qərb" nəşri, 2011, 116. - 118. səhifə

Avqust 25, 2021
partenogenez, cinsi, çoxalmanın, xüsusi, növüdür, zaman, yeni, orqanizm, mayalanmamış, yumurta, hüceyrədən, inkişaf, edir, beləliklə, qeyri, cinsi, çoxalmada, olduğu, kimi, irsi, məlumatların, mübadiləsi, baş, vermir, bitkilərdə, baş, verən, analoji, proses, a. Partenogenez cinsi coxalmanin xususi novudur Bu zaman yeni orqanizm mayalanmamis yumurta huceyreden inkisaf edir Belelikle de qeyri cinsi coxalmada oldugu kimi irsi melumatlarin mubadilesi bas vermir Bitkilerde bas veren analoji proses apomiksis adlanir Bu Sekilde Cnemidophorus neomexicanus lardi Mundericat 1 Tebii partenogenez 1 1 Fakultativ 1 2 Mutleq 1 3 Tsiklik 2 Haploid partenogenez 3 Diploid partenogenez 4 Fesil partenogenez 5 Suni partenogenez 6 Ginogenez 7 Pedogenez 8 Androgenez 9 Hermafroditizm 10 MenbeTebii partenogenez RedakteTebii partenogenezin asagldaki novleri var fakultativ mutleq tsiklikFakultativ Redakte Bezi heyvanlarda istenilen yumurta heceyre mayalanma getmeden ve elece de mayalanmadan sonra inkisaf etmek xususiyyetine malik olur Bu fakultativ partenogenez adlanir ve esasen arilarda qarisqalarda tesaduf olunur Bu zaman mayalanmis yumurta huceyreden disiler mayalanma getmeyen yumurta huceyreden ise erkekler emele gelir Bu heyvanlarda partenogenez cinslerin arasinda olan nisbetin nizamlanmasi ucun uygunlasma vesaitidir Mutleq Redakte Mutleq partenogenezde yumurta mayalanma getmeden inkisaf edir Partenogenezin bu novunde Qafqaz qaya kertenkelesinde rast gelinir Tsiklik Redakte Bir cox novlerde partenogenez tsiklik xarakter dasiyir Menene ve dafniyalarda yayda yalniz partenogenez yolla coxalan disiler movcud olur payizda partenogenez mayalanma neticesinde coxalma ile evez olunur mutleq ve tsiklik partenogenez tarixen heyvanlarin o novlerinde tesaduf edilir ki onlar kulli miqdarda qirilmis ve ya eks cinsden olan numayendelerle onlarin gorusmesi cetin olmusdur Partenogenez quslarin arasinda da tesaduf olunur Hind quslarinin bir cinsinde yumurtalarin coxunun inkisafinda partenogenez musahide edilir onlardan yalniz erkekler emele gelir Haploid partenogenez RedakteCuculerin bezi novlerinde ve bal arisinda partenogenez prosesi meyoz neticesinde yaranan haploid n huceyrelerin inkisafi ile elaqedardir Bu zaman yeni ferdlerin orqanizmi haploid xromosom yigimina malik olur Diploid partenogenez RedakteMenenelerde rotatorilerde sap qurdlar tipi zencirotunda qirgiotunda partenogenez ilkin yumurta huceyrenin meyoz kecirmeden mitoz yolla bolunmesi yolu ile gedir Bele bolunme zamani xromosomlarin sayinin azalmasi bas vermir gen kombinasiyalari yaranmir neticede diploid 2n xromosom yigimina malik olan ana orqanizmin eyni olan ferdleri yaranir Artemiya xercengi ve bir sira basqa orqanizmlerde haploid yumurta huceyre ile yoneldici cisimciklerden birinin birlesmesi neticesinde yeni diploid orqanizm yaranir Fesil partenogenez RedakteIbtidai xercengkimilerde siklop dafniya ve menenelerde adeten partenogenez mayalanma ile novbelesir Yazda qislayan mayalanmis yumurta huceyrelerden disi ferdler cixir Onlarin yumurtalarindan ise yeniden disi ferdler emele gelir Yalniz yayin sonunda yumurtadan disilerle yanasi erkek ferdlerde de emele gelir Partenogenezin bu novu fesil partenogenezi adlanir Fesil diploid partenogenez hemcinin zencirotu ve qirgiotunda da musahide edilir Suni partenogenez RedakteMayalanma getmeyen yumurta huceyreye yuksek tempratur isiq tursu ve diger fiziki ve kimyevi amillerle tesir etdikde suni partenogenez yaratmaq olar Meselen qurbaganin kurusunu iyne ile dessek onun inkisafina tekan veriler ve ondan yetkin ferd cixar Ginogenez RedakteGinogenez cinsi coxalmanin ve ruseymin inkisafinin qeyri muntezem tipli formasidir Bu zaman spermi yumurta huceyreye daxil olur lakin onlarin nuveleri birlesmir ve sonradan yalniz yumurta huceyrenin nuvesi inkisafa meruz qalir Bu zaman cinsiyyet huceyrelerinin nuvelerinin qovusmasinin neticesi olanvalideynlerin irsi melumatlarinin birlesmesi olmur Spermatozoidin rolu mayalanmamis yumurta huceyrenin inkisafina tekan vermekdir Tebietde ginogenez cox nadir hallarda tesaduf olunur Meselen bezi baliqlarda boyukxul gumusu dabanbaligi ve s suda quruda yasayanlarda deyirmi qurdlarda ve amarillisler fesilesinden olan bitkilerde Laboratoriya seraitinde ginogenez heyat qabiliyyetine malik olmayan spermadan istifade etmekle heyata kecirile biler Ginogenezin kohnelmis olan bir sinonimi merospermiya adlanir Pedogenez RedaktePedogenez partenogenezin bir novu olub ruseymin hele ontigenezin surfe merhelesinden baslayaraq inkisaf etmesi ile elaqedardir pedogeneze cuculerin arasinda boceklerin ve kepeneklerin bezi npvlerinde tesadufg olunur pedogenez denizde yasayan saxebigli xercengkimiler ucun hemcinin qaraciyer sorucusunun surfesi ucun de seciyyevidir Androgenez RedakteAndrogenez yun andros kisi ve genezis emele getirme Bezen ele hallar olur ki yumurta huceyrenin nuvesi dagilir lakin o mayalanma qabiliyyetini saxlayir Bu zaman spermatozoidin nuvesi yumurta huceyrede nuve kimi istirak etmeye baslayir Androgenez ananin deyil ata orqanizmin butun xususiyyetlerini ozunde dasiyan yeni ferdin yaranmasina getirib cixarir Androgenez minicilerde Habrobracon ve bitkilerde qargidali bezi tutun novleri musahide olunur Hermafroditizm RedakteCinsi coxalmanin primitiv formasi hermafroditizmdir Oturaq ve ya parazit heyat keciren bir cox orqanizmler sungerler bagirsaqbosluqlular yasti qurdlar sap qurdlar helqevi qurdlar molyuskalar surfesi xordalilar ve bezi xordalilar arasinda tesaduf edilir Bele orqanizmler hem disi hem de erkek cinsiyyet orqanina malik olur Hermafrodit orqanizmler Iki nov qamet emele getirseler de onlarda mayalanma ekseren carpaz sekilde gedir Bezi heyvanlarda hermafroditizm oz ozune mayalanmani temin ederek meselen besi parazit qurdlarda cinsi terefdasin tapilmasi poblemini aradan qaldirir ve nesillerin davami ucun mueyyen ustunlukler yaradir Menbe RedakteTqdk Umumi Biologiya vesait melumat kitabi Serq qerb nesri 2011 116 118 sehifeMenbe https az wikipedia org w index php title Partenogenez amp oldid 5050397, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.